تولید نانوداروی ضدسرطان در کشور

دکتر نوید گودرزی خاطرنشان کرد: این دارو در واقع اصلی ترین نانوداروی ضدسرطان است که توسط آژانس‌های دارویی معتبر دنیا جهت استفاده در بالین برای سرطان پستان متاستاتیک، سرطان لوزالمعده و سرطان ریه تایید شده است و برای سرطان‌های تخمدان، ملانوما و مثانه در فاز سوم بالینی است. این دارو بر پایه تکنولوژی موسوم به نانوذرات پیوند به آلبومین (nanoparticles albumin bound) توسعه یافته و حاوی داروی شناخته شده پاکلی تاکسل (Paclitaxel) است.

وی با بیان اینکه فرمولاسیون و تهیه نانوداروها در قالب نانوذرات آلبومین کمک می‌کند تا نیازی به استفاده از مواد جانبی ناسازگار با بدن که منجر به بروز بخشی از عوارض جانبی داروها می‌شوند نباشد، گفت: این پروفایل عوارض نانوداروهای ضدسرطان با پایه آلبومین را بهبود می‌بخشد و پس از تزریق این نانودارو به بیمار سرطانی تحت تاثیر اثری به نام EPR، نانودارو بسیار بیشتر از فرمولاسیون معمولی غیرنانوذره‌ای در محل تومور متمرکز می‌شود.

گودرزی تصریح کرد: این موضوع به این علت است که سلول‌های سرطانی که برای رشد سریع نیاز به ایجاد رگ‌های خونی (Angiogenesis) دارند، عروقی با جداره‌های ناقص شکل می‌دهند که نانوذرات برخلاف رگ‌های سالم از آن عبور می‌کنند که باعث می‌شود نانوذرات حاوی دارو در محل تومور توپر (Solid Tumor) از رگ خارج شود و در مجاورت سلول‌های سرطانی قرار گیرد. از طرف دیگر، به علت اختلال در سیستم لنفاتیک در این نواحی نانوذرات خارج شده از رگ در همان محل باقی می‌مانند و از محل حذف نمی شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: پروتئین آلبومین برای بدن کاملا آشناست و واکنش‌های حساسیتی به آن دیده نمی‌شود. در نتیجه در تجویز این نانوداروها پزشک انکولوژیست به طور معمول از پیش درمانی با ترکیبات آنتی هیستامین و کورتیکواستروئید استفاده نمی‌کند.

عضو شورای پژوهشی مرکز تحقیقات نانوفناوری دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: خط تحقیقاتی شامل مجموعه‌ای از طرح‌های تحقیقاتی و رساله‌ دکتری تخصصی فارماسیوتیکس، نانوفناوری دارویی و شیمی و پایان نامه‌های دکتری حرفه‌ای داروسازی برای توسعه نانوداروها بر پایه آلبومین از سال 1384 تا 1394 طراحی و پیگیری شده است که منجر به توسعه دانش مربوطه شده است.

وی با بیان اینکه عمده همکاری این مرکز با دانشکده داروسازی دانشگاه تهران است، گفت: دانش حاصل از مجموعه این طرح‌ها توسط محققان مرکز در قالب یک شرکت دانش بنیان برای توسعه فرم ژنریک نانوداروی ضدسرطان پاکلی تاکسل (Paclitaxel) متصل به ذرات آلبومین در دستور کار قرار گرفت.

گودرزی با اشاره به تدوین اهداف مرکز تحقیقات نانوفناوری دانشگاه علوم پزشکی تهران مطابق برنامه راهبردی پنج ساله گفت: انجام تحقیقات پایه و کاربردی در زمینه نانوفناوری در پزشکی براساس نیاز کشور و نیازهای جامعه پزشکی، فراهم کردن زیرساخت سخت افزاری و نرم افزاری در جهت تولید محصولات نانوفناوری در پزشکی متناسب با برنامه‌های تدوین شده و تاسیس شرکت‌های دانش بنیان با محور دانش تخصصی توسعه یافته در مرکز از اهداف مرکز است.

وی تصریح کرد: نمونه‌ای از طرح‌های منجر به توسعه محصول، مجموعه‌ای از پژوهش‌هایی است که بر پیش فرمولاسیون و فرمولاسیون نانوذرات پلیمری و پپتیدی و به ویژه سامانه‌های ذره‌ای و کنژوگه نانوذرات آلبومین با هدف دارورسانی داروهای ضد سرطان مانند متوترکسات، دوستاکسل و پاکلی تاکسل هدایت شده است.