چه کسی مهره‌ها را می‌چیند

بعد از اشتباه عجیب محسن قهرمانی به سود پرسپولیس در هفته اول فصل بود که بحث میان کمیته و دپارتمان داوران بالا گرفت. کمیته و دپارتمان بر سر حق چینش داوران بازی‌های لیگ‌برتر سرشاخ شده بودند و اشتباه عجیب قهرمانی در اعلام پنالتی به سود پرسپولیس، فرصت خوبی برای تسویه‌حساب به حسین عسگری و همراهانش داده بود.

براساس بند 4 ماده 5 آیین‌نامه جدید کمیته داوران، وظیفه تعیین و انتصاب داوران به داورانی که ریاست آن را فریدون اصفهانیان عهده‌دار بود، سپرده شده است. با این حال در فصل‌های گذشته این دپارتمان داوری بود که داوران بازی‌ها را تعیین می‌کرد. در ابتدای فصل جدید هم حسین عسگری، رییس دپارتمان که از حمایت دبیرکل فدراسیون فوتبال برخوردار بود، فهرست داوران را به کمیته ارائه داد اما اصفهانیان برای قدرت‌نمایی، چند تغییر در فهرست اعمال کرد. برای مثال او نام فغانی را از قضاوت حساس‌ترین بازی هفته اول میان تراکتورسازی و پرسپولیس خط زد و به جای او محسن قهرمانی را در فهرست وارد کرد. قهرمانی هم با قضاوت عجیب که حالا به نظر می‌رسد ریشه در اتفاقات فصل‌های گذشته داشته، این فرصت را به عسگری داد تا تغییرات اعمال شده در فهرست را زیر سوال ببرد. مصاحبه عسگری فورا با جملاتی از سوی اصفهانیان پاسخ داده شد تا مشخص شود چینش داوران برای بازی‌ها در فدراسیون چند خواهان سمج دارد. همان زمان بود که اهمیت «اختیار انتصاب داوران بازی‌ها» تا حدودی مشخص شد.

اساسنامه فدراسیون صراحتا چینش داوران را بر عهده کمیته داوران گذاشته اما دپارتمان برای ایفای نقش و تصمیم‌گیری در این‌باره، سماجت می‌کند؛ خواستی در تضاد با اساسنامه و احتمالا به پشتوانه حمایت‌های یکی از اعضای بلندپایه فدراسیون فوتبال. چه نفعی در چینش داوران وجود دارد که دپارتمان حاضر به کمرنگ شدن نقش خود نمی‌شود؟ گروهی «قدرت‌نمایی» را تنها دلیل اصرار اصفهانیان و عسگری در این کشمکش می‌دانند؛ مانند دو رقیبی که رسیدن به سکوی بالاتر را نشان چیرگی خود بر دیگری می‌دانند. جزییات اما پا را از این فراتر می‌گذارند؛ جزییاتی که نشان می‌دهد منافع گروهی و خصوصی هم می‌تواند نقش پررنگی در این ماجرا داشته باشد.

محمدرضا ابوالفضلی، کمک‌داور جوانی است که در فصل‌های گذشته، زمانی که حسین عسگری و دوستانش، قضاوت بازی‌ها را میان داوران تقسیم می‌کردند، به‌وفور در بازی‌هایی که پخش مستقیم تلویزیونی داشته، سوت می‌زد. با شروع فصل جدید، هنوز به این کمک‌داور بازی پخش مستقیم نرسیده است. البرز حاجی‌پور که در فصل‌های گذشته معمولا در تست آمادگی ابتدای فصل رد می‌شد و از میانه‌های فصل وارد فهرست می‌شد، امسال در شهر رشت تست را با موفقیت پشت‌سر گذاشت و در همان گام نخست، دیدار حساسی مانند دربی اصفهان را سوت زده است. محمدرضا اکبریان، داور جوان بازی استقلال خوزستان و استقلال تهران در اهواز دو اشتباه تاثیرگذار در این بازی انجام داده بود اما در سیستم چرخشی یک‌هفته در میان قضاوت داوران، بلافاصله بازی پخش مستقیم دیگری را میان پرسپولیس و فجرسپاسی سوت زد. گفته می‌شود اکبریان اهل کرج و همسایه مسعود مرادی است. مرادی هم در این فصل از سوی اصفهانیان به جمع انتخاب‌کنندگان داوران اضافه شده است.

قضاوت بیشتر دوستان و نزدیکان که باعث افزایش حق‌الزحمه آن‌ها می‌شود و سوت زدن در بازی‌های پخش مستقیم که راه ورود آن‌ها به فهرست الیت را هموار می‌کند، بخشی از منافعی است که «چینش داوران» به همراه می‌آورد. حالا زمزمه‌هایی هم درباره ارتباط این «اختیار» وسوسه‌انگیز با پرونده بزرگ این روزهای فوتبال ایران به‌وجودآمده است. حالا شاید راحت‌تر بتوان دلایل سماجت‌های بدون پشتوانه قانونی برای کسب این اختیار را درک کرد.

محمود یاوری که اتفاقات زیادی را در فوتبال ایران به چشم دیده، به مهر گفته است: «چند سال پیش در فدراسیون یک‌نفر بود که پنج داور داشت. او با مربیان یا مدیران باشگاه‌ها صحبت می‌کرد که این پنج داور را دارد و می‌گفت اگر می‌خواهید چند هفته نتیجه بگیرید، 100 یا 200‌میلیون تومان به حسابم بریزید تا این کار را برایتان انجام بدهم. از آنجا که او چند داور داشت، هیچ‌کس هم شک نمی‌کرد چون وقتی داور اول قضاوت می‌کرد بعد از چند هفته نوبتش می‌شد تا دوباره به او داوری برسد. به نظرم این مشکلات داوری از بالاست و باید برای حل آن از همان بالا اقدام کرد.»

دپارتمان داوری زیرمجموعه مستقیم دبیرکلی فدراسیون فوتبال است. در سال‌های گذشته تمام کارهای اجرایی قضاوت بازی‌ها در ایران بر عهده و در اختیار این دپارتمان بوده است اما سال قبل و بعد از گسترش زمزمه‌هایی درباره قضاوت‌های لیگ‌برتر، هیات‌رییسه سازمان لیگ این اختیار را به کمیته داوران سپرد. در حالی که قانونا همه مصوبات هیات‌رییسه با گذشت 48 ساعت لازم‌الاجراست، یکی از اعضای بلندپایه فدراسیون فوتبال این مصوبه را 9 ماه در راهروهای فدراسیون نگه داشت. بهانه او برای این کار بررسی مشکلات حقوقی این مصوبه در کمیته تبیین مقررات فدراسیون فوتبال بود. این در حالی بود که مصوبات هیات‌رییسه فدراسیون نیاز به چنین بررسی‌هایی ندارد و مشکلات قانونی آن باید پیش از تصویب، بررسی شود. در هر صورت مصوبه تفویض اختیار چینش داوران به کمیته داوران، نزدیک به 9 ماه در راهروهای فدراسیون معطل ماند و دپارتمان داوری توانست تا پایان فصل گذشته، کار چینش داوران بازی‌ها را انجام دهد. البته هوشنگ نصیرزاده، رییس کمیته تبیین مقررات فدراسیون بعدها افشا کرد مصوبه مذکور را بعد از گذشت دو ماه به مسئول مربوطه پس داده است.



منبع: روزنامه بهار