رقابت سه بازیگر زن روی پرده سینما

هر فصلی از اکران فیلم‌ها که می‌گذرد، حضور بازیگران در یک فیلم، بیشتر توجهمان را جلب می‌کند. حالا با آمدن سه فیلم "چهارشنبه 19 اردیبهشت"، "ارغوان" و "ماهی سیاه کوچولو"، به نظر می‌رسد کمی از شرایط اکران فیلم تاریخی که این چند هفته سینماها را تسخیر کرده بود، دور خواهیم شد و وارد فصل تازه‌ای از اکران می‌شویم.
در این گزارش و به بهانه اکران این سه فیلم نگاهی به بازی سه بازیگر زن سینمای ایران می‌اندازیم که در چند دهه اخیر همچنان جزو بازیگران پر کار سینما هستند.
مهتاب کرامتی و "ارغوان"؛ نشانه تلفیق موسیقی و احساس زنانه
وقتی به فیلم‌های قبلی امید بنکدار و کیوان علی محمدی دو کارگردان خوش ذوق و سلیقه سینما نگاهی می‌اندازیم، می‌بینیم که در هر دو فیلم این کارگردان‌ها، وجه مشترکی از حضور زنان دیده می‌شود.
بنکدار و علیمحمدی چند سالی است که با ساخت فیلم‌های بلند پا به عرصه سینما گذاشته‌اند. این دو کارگردان بیشتر از آن که بخواهند راوی داستان‌های یک خطی باشند، به وجوه آدم‌ها در موقعیت‌های مختلف می‌پردازند. به همین دلیل نقش زنان در فیلم‌های آن‌ها کلیدی است. کار مهتاب کرامتی در فیلم " ارغوان" نمونه یکی از بازی‌های زنانه و احساسی است. گاهی فکر می‌کنیم پرداختن به چنین کاراکترهایی در سینمای ایران سخت و غیرقابل باور همراه با ادا و اصول‌های معمول خواهد بود. در حالی که تلفیق موسیقی و باران، همراه با دو چهره سینما، مهدی احمدی و مهتاب کرامتی، چند سکانس فیلم را پر می‌کند. البته پیش از این تجربه اینگونه بازی احساسی را از احمدی در فیلم "شب‌های روشن" داشته‌ایم و حضور او درفیلم "ارغوان" برایمان غریب نیست.

مهتاب کرامتی سال گذشته بیشترین حضور خود را در فیلم‌های سینمایی داشت و اگرچه تصور بر این بود که سیمرغ بلورین را به خانه ببرد، اما نقش‌های متفاوت او نتوانست توجه داوران را به خود جلب کند.
این بازیگر سینما با تن دادن به نقش‌های متفاوت و گاه بسیار دشوار سعی دارد کارنامه‌اش را با بازی در چند فیلم پربارتر از گذشته کند. او در این سال‌ها نقش‌های چالش برانگیزی را بازی کرده و بیشتر از گذشته بازی‌اش در سینما می‌درخشد. اکنون کرامتی بار دیگر با فیلم "ارغوان" روی پرده سینماها است. او پیش از این نیز با بازی در فیلم "مزار شریف" به کارگردانی عبدالحسن برزیده یکی از متفاوت‌ترین نقش‌های خود را در کارنامه بازیگری‌اش ثبت کرد. به زودی از این بازیگر سینما فیلم "جامه‌دران" هم اکران خواهد شد.
نیکی کریمی و "چهارشنبه 19 اردیبهشت"؛ سیمای زنی که عشق را فراموش می‌کند
نیکی کریمی را با بازی در فیلم "عروس" در سال 1369 به کارگردانی بهروز افخمی همه به خاطر داریم، بازیگری که تنها عرصه بازی را برای خود انتخاب نکرد و در این چند سال اخیر به سراغ کارگردانی سینما هم رفت. بازی او در فیلم تازه‌اکران‌شده "چهارشنبه 19 اردیبهشت" کنترل‌شده و قابل باور است.

در فیلم "چهارشنبه 19 اردیبهشت" زنی را می‌بینیم که می‌خواهد شجاعت، عشق و فداکاری را برای همسرش در فیلم بسیار مؤثر و تکان دهنده نشان دهد. نیکی کریمی وضعیت اسفناک خود را به عنوان یک زن با چنان نومیدی بازی می‌کند که شرایط ملودارم فیلم به یک لحظه الهام بخش تبدیل می‌شود. به همین دلیل "چهارشنبه 19 اردیبهشت" هم یکی از فیلم‌های مثبت‌ کارنامه کریمی  به شمار می‌رود.
حضور کریمی نیز در بعضی فیلم‌ها بی‌تأثیر نبوده است. نمونه بارز آن فیلم‌های تهمینه میلانی که اغلب با استقبال‌های بسیار خوبی روبرو شده‌اند که حتی گاه بیشتر در فیلم‌های تجاری‌اش بوده است.
البته در مسیر حرفه‌ای کارنامه نیکی کریمی همان گونه که انتخاب‌های خوب بوده، انتخاب‌های ضعیف و اشتباه هم بوده است.
از ابتدای دهه 80 نیکی کریمی به فیلمسازی توجه خاصی نشان داده است تا آنجا که می‌توان گفت او در جهت فیلمسازی حجم قابل توجهی از فعالیت بازیگری‌اش را نیز کاسته است. با این حال هنوز کریمی بازیگری صاحب نام و با اعتبار است و به نظر گرایش او به فیلمسازی را باید در ادامه انتخاب‌های خوب او به حساب آورد.

حقیقت این است که اکنون سینمای ایران دچار جوان‌گرایی صرفاً ظاهری شده است و کریمی اگر چه هنوز قابلیت آن را دارد که در همین فیلم‌های جوانگرا ظاهر شود، اما با هوشیاری به پیشواز سال‌های بعد رفته است. سال‌هایی که جبر زمانه اجازه بازی در نقش زنان جوان را به او نخواهد داد. کریمی با این تصمیم برای تداوم حضور قابل اعتنای خود در سینمای ایران سرفصل خوبی را آغاز کرده است. او در کسوت یک فیلمساز می‌تواند در عرصه‌ای جدی‌تر از بازیگری حضوری مداوم داشته باشد که نه به سن و سال و نه به نوع فیلم‌های تجاری رواج پیدا کرده ربط دارد. از طرف دیگر او عرصه بازیگری را نیز می‌تواند با خیالی آسوده‌تر و انتخاب‌هایی توأم با وسواس ادامه دهد. "چهارشنبه 19 اردیبهشت" هم یکی از متفاوت‌ترین کارهای کریمی است.
مریلا زارعی و "ماهی سیاه کوچولو؛ زنی جنگجو که می‌خواهد نبرد را تجربه کند
در اولین عکس‌های منتشرشده از فیلم "ماهی سیاه کوچولو" مریلا زارعی را با گریم خاص در لباس‌های ارتشی و در حالی که تفنگ به دست در جنگل است، دیدیم. نقش او در این فیلم قطعا یکی از متفاوت‌ترین نقش‌هایی است که تاکنون بازی کرده است.

زارعی حدود دو دهه پیش با بازی در نقشی کوتاه در فیلم"سلام سینما" به کارگردانی محسن مخملباف به عرصه بازیگری روی آورد. اولین حضور موفق این بازیگر سینما را باید نقش او در فیلم "سربازهای جمعه" به کارگردانی مسعود کیمیایی دانست که برای بازی در نقشی کوتاه موفق به دریافت سیمرغ بلورین نقش مکمل زن شد. بعد از آن بیشتر از آنکه در نقش‌های اول دیده شود، در نقش‌های مکمل می‌درخشید. بازی‌های موفق زارعی ادامه داشت تا او برای فیلم "شیار 143" به سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش زن دست پیدا کرد. زارعی همچنین جایزه بهترین بازیگر زن را به خاطر بازی در فیلم تحسین شده شیار ١٤٣ در جوایز آسیا پاسییفیک دریافت کرد.
او توانسته است بین احساسات درونی و فعالیت‌های فیزیکی که می‌تواند ردپای آن درگیری‌های ذهنی را به همراه داشته باشد، هماهنگی ایجاد کند. زارعی ایفاگر نقشی است که در مقایسه با دیگر بازیگران زن فیلم کمتر در ذهن مخاطب می‌ماند اما نقش تاثیرگذاری در روند داستان دارد و به همین علت بازی تاثیرگذاری هم می‌طلبد.

زارعی بازیگری است که تا قبل از حضور در فیلم "درباره الی" به عنوان بازیگری برونگرا از او یاد می‌شد؛ بازیگری که لحظات نمایشی و اغراق‌آمیز زیادی در کارنامه‌اش دارد ولی نباید فراموش کرد که او جزو معدود بازیگران سینمای ایران است که با وجود نمایشی بودن بازی‌های پیشینش به ریزترین جنبه‌های توانایی‌اش در نقش هم توجه کرده است. زارعی در "جدایی نادر از سیمین" کوتاه‌ترین و درونی‌ترین نقش کارنامه حرفه‌ای‌اش را از لحاظ حضور در یک فیلم به عهده دارد. نقشی که اوج قوت آن همان حالت بی‌اعتنایی و در عین حال توجه پنهان او در مقابل "نادر" است و صحنه چشمگیر اعتراف در مقابل قاضی که توجه مخاطب به دیالوگ‌هایی که در پس ذهن شخصیت معلم وجود دارد، جلب می‌شود و نه در دیالوگ‌هایی که به زبان می‌آورد. هدفی که به نظر می‌رسد هدایت فیلمنامه‌نویس و کارگردان در آن نقش مهمی داشته است.

زارعی اکنون با "ماهی سیاه کوچولو" اولین تجربه سینمایی مجید اسماعیلی به سینماها بازگشته است؛ فیلمی که علی طالب‌آبادی فیلمنامه آن را نوشته و محمدرضا شفیعی تهیه‌کنندگی آن را بر عهده دارد.