سیر صعودی مرگ ناشی از مسمومیت‌های دارویی

دکتر طلعت قانع با بیان اینکه بسیاری از ضایعات ناشی از بروز مسمومیت‌ها به سادگی قابل پیشگیری هستند، گفت: امروزه شیوه جدید زندگی و دسترسی آسان به انواع مواد شیمیایی، داروها، سموم و... بدون داشتن اطلاعات کافی از نحوه نگهداری، مصرف، عوارض، خطرات و هشدارهای مربوط به آن، شیوع مسمومیت‌های اتفاقی و تعمدی را در جامعه به میزان زیادی افزایش داده است.

وی افزود: با نگاهی نو به روند آموزش نحوه پیشگیری از مسمومیت‌ها و توجه به این نکته که "شاید قربانی بعدی یکی از انواع مسمومیت ها من یا خانواده ام باشد" هیچگاه خطر را از خود دور نخواهیم دید.

کودکان زیر پنج سال آسیب‌پذیرترین گروه در زمینه مسمومیت‌ها

قانع با تاکید بر اینکه یک لحظه غفلت خصوصاً در کودکان می‌تواند منجر به عوارض دائمی و آزاردهنده ناشی از مسمومیت شود، گفت: وقوع مسمومیت‌های حرفه‌ای، حاد و مزمن در کارگران شاغل در کارخانه‌های صنایع شیمیایی از یک سو و استفاده از وسایل گاز سوز و مواد شیمیایی و شوینده در منازل و فقدان آگاهی‌های کافی در اغلب خانواده‌ها از سوی دیگر، خطرات جدی را متوجه افراد ‌می‌کند. خصوصاً کودکان زیر پنج سال بر اساس آمار، آسیب پذیرترین گروه به شمار می‌روند.

وی تاکید کرد: همچنین جوان بودن جمعیت کشور، مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مرتبط با آن و خطرات سوء‌مصرف مواد مخدر، تعداد مسمومیت‌های عمدی از جمله خودکشی را نیز افزایش داده است. به طوری که برخی افراد بدون توجه به باورهای مذهبی و سایر عواقب اجتماعی و خانوادگی، اقدام به خودکشی می‌کنند.

قانع با بیان اینکه اگر چه برخی از این مسمومیت‌ها توسط گروه پزشکی کنترل شده و به مرگ منتهی نمی‌شوند، گفت: اما این موضوع خسارات جبران‌ناپذیری را به اقتصاد، سلامت و بهداشت جسمی و روانی جامعه و خانواده‌ها وارد خواهد کرد.

آمار بالای مصرف دارو احتمال تداخلات دارویی را افزایش می‌دهد

دبیر ستاد مرکزی و مرکز ملی اطلاع رسانی داروها و سموم ادامه داد: آمار بالای مصرف داروها در جامعه، از یک سو احتمال بروز تداخلات دارویی را بالا خواهد برد و از سوی دیگر اشتباهاتی که ضمن تجویز و مصرف دارو به صورت ناخواسته صورت می‌گیرد، ممکن است بیمار را به سمت مصرف مقادیر بالاتر از دوز درمانی و متاسفانه عوارض ناشی از مسمومیت با داروها سوق دهد. این امر خصوصاً در مصرف دارو توسط سالمندان حائز اهمیت است.

قانع اظهار کرد: دسترسی آسان به دارو در منازل و عدم نگهداری صحیح آنها همراه با افزایش تعداد بیماران افسرده و آگاهی عموم مردم از قابلیت کشندگی برخی داروها، جامعه را نسبت به مسمومیت‌های ناشی از داروها خصوصاً شکل تعمدی آن آسیب‌پذیرتر کرده است. در اغلب موارد، مسمومیت پس از آموزش خانواده‌ها و جامعه، قابل پیشگیری خواهد بود.

سیر صعودی مرگ ناشی از مسمومیت‌های دارویی در کشور

قانع در ادامه به مسمومیت‌های دارویی اشاره و اظهار کرد: بر اساس گزارش‌های موجود، در طی سیزده سال گذشته، متاسفانه شاهد سیر صعودی مسمومیت‌های منجر به فوت ناشی از دارو بوده‌ایم. آمار بدست آمده از مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم کشور، همچنان درصد بالایی از مسمومیت دارویی را به خود اختصاص می‌دهند یعنی این آمار حدود 60 درصد از کل مسمومیت‌های ثبت شده در این مراکز را ناشی از دارو نشان می‌دهد.

مسمومیت دارویی؛ عمده علت مراجعه به بخش مسمومیت‌ها

وی به آماری از سازمان پزشکی قانونی اشاره کرد و گفت: بنابر اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور در سال‌های اخیر مرگ ناشی از دارو از عدد زیر 10 درصد به مقادیر بیش از 16 درصد افزایش یافته است. این درحالیست که بالاترین علت مراجعه به بیمارستان‌های مرجع مسمومیت در کشور، ناشی از مسمومیت دارویی است. بر اساس آمارهای دریافت شده از چهار بیمارستان مرجع مسمومیت در کشور، بیمارستان‌های لقمان حکیم و بهارلو در تهران، بیمارستان امام رضا در مشهد و بیمارستان نور و حضرت علی اصغر در اصفهان، مشاهده می شود که مسمومیت دارویی عمده علت مراجعه به بخش مسمومیت‌ها است.

وی تاکید کرد: این آمار نه تنها ضرورت فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی را نشان می‌دهد بلکه تایید کننده ضرورت آموزش تخصصی به گروه پزشکی و اجباری شدن آموزش درمان مسمومیت‌ها برای دانشجویان پزشکی است.

قانع هدف از برگزاری هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها را یادآوری نکات بسیار ساده و تشویق جامعه به انجام و رعایت این نکات دانست تا بتوان موارد مسمومیت را به حداقل رساند و گفت: نام‌گذاری هفته‌ای به نام هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها می‌تواند در امر آموزش و اطلاع‌رسانی کلیه اقشار جامعه و به تبع آن کاهش موارد مسمومیت‌های اتفاقی و تعمدی مفید واقع شود.

وی ادامه داد:‌ همچنین با توجه به محدودیت تخت‌های بیمارستانی و هزینه‌های بالای دارو و درمان، می‌تواند به کاهش هزینه‌های درمانی کمک کند، در عین حال به میزان قابل توجهی سبب ارتقاء سطح سلامت و بهداشت عمومی جامعه می‌شود.

به گفته قانع، اهداف برگزاری این هفته عبارت است از ارتقاء فرهنگ و دانش عمومی جامعه در خصوص پیشگیری از مسمومیت‌ها و نحوه اجرای آن در محیط منزل و کار، آموزش نحوه انجام اقدامات اولیه و ضروری درمانی در هنگام بروز مسمومیت، ارتقاء سطح سلامت و بهداشت عمومی جامعه، کاهش مرگ‌ومیر ناشی از مسمومیت‌ها، کاهش مراجعه به اورژانس‌ها، ارتقاء دانش جامعه در خصوص داروها، مواد شیمیایی و سموم، آموزش در جهت پیشگیری از مسمومیت‌های اتفاقی و شغلی، کاهش هزینه‌های مربوط به درمان مسمومیت‌های دارویی و شیمیایی در جامعه، آموزش نحوه برخورد با موارد مسمومیت در منزل و آموزش عمومی نحوه برخورد با حوادث شیمیایی.

قانع اظهار کرد: امیدواریم با حمایت مسئولین و همکاری سازمان ها و نهادهای مرتبط با موضوع، به اصلی‌ترین اهداف برگزاری هفته مذکور که ارتقاء سلامت جامعه و کاهش مرگ و میر ناشی از مسمومیت‌هاست، برسیم.

دبیر ستاد مرکزی و مرکز ملی اطلاع رسانی داروها و سموم روز شمار هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها را اعلام کرد و گفت: روز شمار این هفته که از سوم تا نهم آبان ماه 94 است، به ترتیب با عنوان‌های پیشگیری از بروز مسمومیت ناشی داروها، پیشگیری از مسمومیت‌ها در کودکان، پیشگیری از مسمومیت ناشی از گازها و منوکسید کربن، پیشگیری از مسمومیت با مواد غذایی و گیاهان سمی، پیشگیری از بروز مسمومیت با سموم دفع آفات و مواد شیمیایی، پیشگیری از مسمومیت ناشی از گزیدگی‌ها و پیشگیری از مسمومیت ناشی از سوء‌مصرف مواد است.