عاشوراییان در سوگ آفتاب

اگرچه رهروان و شیعیان امام حسین(ع) همیشه رنگ و بوی حسینی دارند و زندگی خود را با رسم و راه آن حضرت پیوند زده اند و شعار امسال هیات های عزاداری نیز «سبک زندگی حسینی» نام گرفته است؛ ولی روز عاشورا با روزهای دیگر سال تفاوتی عجیب دارد و همه چیز در این روز رنگ حسینی به خود می گیرد.

واژه «عاشورا» از کلمه «عشر» بمعنی 10 گرفته شده و چون شهادت امام حسین (ع) در روز دهم محرم واقع شده، آن را عاشورا نامیدند.
یکی از یاران امام صادق(ع) به نام «عبدالله بن فضیل هاشمی» از آن حضرت پرسید: چرا روز عاشورا، روز مصیبت و غم و اندوه و گریه شد در صورتی که روز وفات پیغمبر(ص) و فاطمه (ع) و شهادت امیرمومنان (ع) و شهادت امام حسن (ع) این چنین نیست؟

امام (ع) فرمود: به جهت این که مصیبت روز حسین (ع) از هر روزی سنگین­تر است. زیرا اصحاب کساء که نزد خدا از همه آفریدگانش عزیزتر بود، پنج تن بودند و حسین (ع) آخرین آنان بود و چون آن حضرت به شهادت رسید، دیگر کسی که مایه عزت مسلمانان و تسلی خاطر آنان باشد، نماند و با رفتن او گویی همه آنان رفتند، چنان که تا او در حیات بود، گویی همه آنان زنده بودند.

امروز، دهم محرم الحرام و عاشورای حسینی است، روزی که امام حسین(ع) به همراه 72 تن از یاران خود در مقابل ظلم و ستم یزیدیان ایستادگی و برای برافراشته ماندن پرچم دین، بدن های خود را مقابل تیر و نیزه دشمن سپر کردند و یادگاری از خود به جای گذاشتند که یادآوری رشادت های آنان تا ابد خون هر انسان آزاده ای را به جوش می آورد.

در آموزه های دینی تاکید شده است که شیعیان و دوستداران اهل بیت(ع) باید در روز عاشورا، روزی متفاوت را تجربه کنند و در حزن و اندوه مصیبت های سیدالشهدا(ع)، غمناک و اندوهگین باشند.

متفاوت بودن این روز با روزهای دیگر در آن است که به کاری از کارهای دنیا مشغول نشویم و به کسب درآمد نپردازیم و از طرف دیگر مشغول گریه، نوحه و مصیبت باشیم و به گونه ای عزاداری کنیم که در ماتم عزیزترین نزدیکان خود، عزاداری می کنیم و خانواده خود را نیز بر این کار سفارش کنیم.

هزار مرتبه تلاوت سوره توحید، قرائت زیارت عاشورا با صد لعن و سلام، نفرین و لعنت فرستادن بر قاتلان امام حسین(ع)، تسلیت گفتن این روز به شیعیان و خواندن کتاب مقتل از دیگر کارهایی است که در این روز سفارش شده است.

یک کارشناس مذهبی به عزاداران حسینی توصیه کرد تا ضمن مقتل خوانی و به پا داشتن عزای حسینی در روز عاشورا از اعمال عبادی این روز غافل نشوند.

حجت الاسلام سید ابوالقاسم مهاجر گفت: اگرچه بهترین اعمال در دهه اول محرم به ویژه روز عاشورا به پاداشتن عزای حسینی است؛ اما در این روز اعمال و عباداتی وارد شده است که هر کدام حکمتی دارد.

این پژوهشگر مذهبی افزود: ما می توانیم از ایام الله تاسوعا و عاشورا استفاده کنیم و سرمایه گذاری ویژه ای داشته باشیم و با همتی بلند علاوه بر عزاداری و برپایی مراسم نوحه خوانی و مقتل خوانی، سایر اعمال این روز را انجام دهیم.

از حضرت رضا(ع) روایت شده است هر که در روز عاشورا کارهایش را تعطیل کند، خدا حوائج دنیا و آخرت او را برآورد و هر که روز عاشورا روز مصیبت و غم و اندوه و گریه او باشد، خدا روز قیامت را روز شادی و فرح او قرار دهد، چشمش به دیدار ما در آن روز روشن شود.

علاوه بر سوگواری و برپایی خیمه های عزا و ماتم در عزای اباعبدالله الحسین(ع)، اعمال و اذکاری سفارش شده است که می توان به تلاوت هزار مرتبه ای سوره توحید، قرائت زیارت عاشورا با صد لعن و سلام، نفرین و لعنت فرستادن بر قاتلان امام حسین(ع)، تسلیت گفتن این روز به شیعیان و خواندن کتاب مقتل اشاره کرد.

هر چند روزه گرفتن در این روز مکروه است، ولی برای نزدیک شدن به حالت سیدالشهدا(ع) و یارانش که تشنه و گرسنه بودند؛ بدون آنکه قصد روزه کنیم؛ می توانیم از خوردن و آشامیدن پرهیز کنیم و در این روز تلاش کنیم تا از انجام هر کاری که نوعی خشنودی محسوب می شود؛ دوری کنیم.
حجت الاسلام مهاجر با بیان این روایت که «اگر کسی دو روزش مانند هم باشد؛ ضرر کرده است»؛ افزود: یک انسان مومن همیشه رو به پیشرفت است و در امور معنوتی و آخرتی که محلی برای «ربودن گوی سبقت از یکدیگر» است؛ هیچگاه قانع نیست.

وی همچنین گفت: ما باید در روز عاشورا علاوه بر اقامه عزای حسینی به کارهای عبادی این روز مانند تلاوت هزار مرتبه سوره توحید و خواندن زیارت عاشورا با صد لعن و صد سلام اهمیت بدهیم. چون این اعمال عبادی دارای حکمت هایی است که ممکن است ما از آن مطلع نباشیم.

به گفته وی، تکرار کردن سوره توحید در قلب و روح انسان بسیار تاثیرگذار است و خواندن زیارت عاشورا در این روز نیز با صد لعن و صد سلام وارد شده است. لذا نباید به یک بار خواندن اکتفا کنیم و مطمئن باشیم صد بار خواندن لعن و سلام در روح هر عزادار تاثیر خواهد گذاشت.
مهاجر تاکید کرد: اعمال عبادی روز عاشورا به ویژه برای کسانی که نمی توانند در دسته ها و هیات های عزاداری شرکت کنند؛ توصیه می شود.

مرحوم آیت الله «میرزا جواد ملکی تبریزی» سفارش می کند که اگر نتوانستیم در تمام دهه اول محرم اعمال وارد شده در مفاتیح را انجام دهیم، حداقل در روزهای تاسوعا و عاشورا و در شب یازدهم نان خالی بخوریم و تا عصر روز عاشورا، مواردی همچون خوردن، آشامیدن و حتی دیدار با برادران دینی را رها کنیم و آن روز را روز گریه و اندوه خود قرار دهیم.
این استاد اخلاق همچنین توصیه می کند تا در آخر روز عاشورا زیارت تسلیت را بخوانیم و در توسل، پذیرش عزاداری را بخواهیم و از کوتاهی خود عذر خواهی کنیم.

وی همچنین تاکید دارد که شیعیان در پایان روز عاشورا حال و روز حرم امام حسین (ع) و دختران و اطفال آن حضرت را یادآوری کنند که آنان در چنین زمانی در کربلا اسیر دشمنان شدند و ماتم و عزای سید و سالار شهیدان را در دل داشتند.

این استاد اخلاق درباره مراقبت های روز عاشورا در کتاب المراقبات نوشت: در روز دهم تا عصر از خوردن و نوشیدن خودداری کنید، بلکه جز در مقام ضرورت از سخن گفتن و دیدار برادران دینی هم بپرهیزد و آن روز را روز اندوه و گریه و زاری خود قرار دهید.

وی افزود: عزادار حسینی اگر بتواند در خانه خویش با نیتی خالص، عزای امام حسین(ع) را برپا نماید، باید همین کار را انجام دهد و اگر نتواند در مساجد یا خانه های دوستان به این کار همت گمارد و این کار را از دیده مردمان پوشیده دارد تا از ریا دور و به اخلاص نزدیک باشد. این استاد اخلاق حضرت امام خمینی(ره) همچنین تاکید می کند که عزاداران قسمتی از روز خود را در جلسات عزاداری بگذرانند و قسمت باقی را در خلوت به عزاداری مشغول شوند و در پایان روز عاشورا، یادی از خانواده امام حسین(ع) و دختران و کودکان آن حضرت کنند که در این وقت در کربلا اسیر دشمنان و مشغول ناراحتی و گریه بودند.

روز عاشورا و حادثه کربلا فقط یک حادثه نبود که به گفته رهبر معظم انقلاب عاشورا یک فرهنگ است که در سبک زندگی پیروان سید و سالار شهیدان در تمام سال رخ می نماید؛ گاهی در دوستی ها، گاهی در دشمنی ها، زمانی در قضاوت ها، زمانی در تصمیم گیری ها و خلاصه سبک زندگی حسینی در تار و پود اعمال و رفتار شیعیان گره خورده و جداشدنی نیست. چرا که «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا».