پارادوکس نقدینگی

اقتصاد ایران به دلیل رونق مناسب نداشتن در بخش مولد اقتصادی و وجود بازارهای موازی و غیرمولد، همواره درگیر معضلی به نام نقدینگی سرگردان بوده است. در واقع عمده دلیل نقدینگی سرگردان در اقتصاد ایران، مشکلات بخش حقیقی اقتصاد ایران است؛ به گونه‌ای که از یک سو بنگاه‌های اقتصادی در کشور با کمبود منابع مالی مواجه بودند و از طرف دیگر، مسئولان کشور همواره به بحث معضلی تحت عنوان نقدینگی مازاد اشاره داشته‌اند. این یک پارادوکس در اقتصاد ایران است. چرا که به نظر می‌رسد در صورت رونق تولید، ظرفیت اقتصاد ایران رونق بسیار بیشتری را نیاز دارد. از این رو مسئولان اقتصادی ایران هرگز نباید دغدغه رشد نقدینگی را داشته باشند. چرا که اگر بتوان مدیریت کارآمدی را برای هدایت این نقدینگی‌ها به سمت بخش‌های مولد اقتصادی داشت، این نقدینگی از یک ابزار تهدیدکننده اقتصادی به یک مولفه مثبت و یک فرصت تبدیل می‌شود. در واقع نقدینگی در اقتصاد ایران از یک زاویه یک فرصت است و زمانی محقق می‌شود که بتوان نقدینگی‌های موجود را به سمت تولید هدایت کرد. در این میان طی سال‌های اخیر متاسفانه بخش مولد اقتصادی با مشکلاتی روبه‌رو و از دیگر سو بازارهای غیرمولد در اقتصاد ایران به شدت پربازده و کم ریسک بودند و همواره نقدینگی سرگردان در اقتصاد ایران در بازارهای غیرمولد جریان داشته است. شاهد این مدعا جریان حجم عظیم نقدینگی به بازار ارز و مسکن است که طی سال‌های گذشته روی داده است. به نظر می‌رسد تغییرات اخیر در سیاست‌های دولت و جابه‌جایی تیم مدیریتی در دولت یازدهم، این بارقه امید را در بدنه اقتصادی کشور و فعالان اقتصادی ایجاد کرده که امکان رونق بخش‌های مولد را خواهند داشت. از این رو نقدینگی، از بخش‌های غیرمولد خارج شده و در حال حاضر دلالان و از سویی دیگر فعالان اقتصادی منتظر اقدامات و تصمیمات دولت هستند. چنانچه دولت بتواند بستر مناسب و فضای کسب‌و‌کار مساعد را فراهم آورد، نقدینگی می‌تواند به سمت بنگاه‌های تولیدی هدایت شود که در این بین بانک‌ها ماموریت بسیار مهمی را خواهند داشت. در غیر این صورت نقدینگی موجود باید مجددا به سمت یکی از بازارهای غیرمولد روانه شود. در مجموع، شرایط فعلی فرصتی را برای مدیریت اقتصادی کشور فراهم آورده است تا با اقدامات مثبت و سریع بتواند بسترهای لازم برای مدیریت نقدینگی‌های موجود را به سمت بخش‌های مولد اقتصادی مهیا سازد. همچنین ماموریت نهادهای اقتصادی به‌ویژه بانک‌ها برای هدایت این نقدینگی به سمت تولید بسیار حیاتی است که دولت ‌باید در اولین گام، رسالت بانک‌های کشور را برای ایفای وظیفه خود در اقتصاد به انجام رساند و از رویکرد سوداگرانه بانکی جلوگیری کند.