سرانجام برجام

فرجام نهایی برجام نهایتا با طرح در مجلس شورای اسلامی و تصویب کلیات و جزئیات آن و تایید شورای نگهبان رقم خورد. برجامی که مدتها بین سیاستمداران، حقوقدانان و مدیران بخش‌های مختلف اجرایی و تقنینی مورد بحث و مجادلات علمی و سیاسی قرار داشت.

 آنچه مسلم است دیدگاه طرفین موافق و مخالف درخصوص چگونگی اجرایی کردن مفاد برجام تامل‌برانگیز و از ابعادی خاص، هر یک قابل دفاع به نظر می‌رسید. البته نوع دریچه و ابزار ارزیابی در تحلیل نهایی برای اظهار نظر در خصوص یک سند چندجانبه بسیار موثر است. از دید سیاسیون اگر برجام سرانجامی دیگر می‌یافت و به جای تصویب در مجلس به عنوان یک سند سیاسی جنبه‌های اجرایی پیدا می‌کرد، شاید در آینده‌ای نه چندان دور، دولت می‌توانست به استناد بسیاری از ملاحظات از جنبه فقدان آمریت این سند یا بهانه عدم تصویب آن توسط مجلس، زمانی که چالشی در اجرای مفاد مطرح می‌شد یا برای تقابل با چالش ارائه شده توسط طرف مقابل، می‌توانست به چانه‌زنی‌های سیاسی و حقوقی بپردازد.

بنابراین تکیه بر این استدلال که اگر قانون نباشد دست دولت در اجرای مفاد برجام بازتر و دولت مبسوط‌الید می‌بود به جای خود قابل دفاع و منطقی ارزیابی می‌شد. در تقابل با این نگاه از منظر اصول حقوقی و تعهدات ملی باید طبق مفاد قانون اساسی بویژه اصل77 و سایر مواد این میثاق ملی، پذیرش هر نوع تعهد برای ملت مستلزم تصویب قانون است و در رابطه با برجام با توجه به تعهدات مندرج در آن اجرای مفاد آن به طریق اولی می‌باید با تصویب قانون باشد. بر همین اساس، بعضی از حقوقدانان اعتقاد داشته و دارند که برای تقویت مبانی مفاد قانون اساسی و اثر گذاری آن برای آیندگان هرجا که تعهدات ملی مطرح باشد نباید بر مبنای مصالح سیاسی، اجرای قانون اساسی را معطل کنیم، بلکه باید در احترام و اجرای مفاد آن بکوشیم. بر همین اساس خوشبختانه جزئیات برجام با تصویب شورای نگهبان فرجام اجرایی یافت، جالب آنکه مسئولان رده بالای کشور نیز با سعی در حفظ بی‌طرفی در مباحث مطروحه بین دولت و مجلس زمینه‌ای را فراهم کردند که در نهایت برجام در خانه ملت بررسی و با تصویب جزئیات بستر اجرایی آن رقم خورد.

 تصویب این قانون توسط مجلس شاید در عمل تعهداتی را به صورت رسمی متوجه دولت کند اما واقعیت این است که ما امروز با یک رویه محمود و پسندیده‌ مواجهیم که بر اساس آن قداست خانه ملت و حضور آن در مباحث مهم ملی موجب تقویت اصول قانون اساسی می‌شود. طبیعتا تبعات ناشی از این تصویب با تایید شورای محترم نگهبان هرچند دولت را در مقابل یک تکلیف قانونی قرار می‌دهد اما کاری است که در جهت تقویت اقدامات دولت و صلابت و قدرت مجلس تلقی شده و درسی برای آیندگان خواهد بود.