جایگاه حقوقی کمیسیون برجام

بعد از تصویب توافق وین در شورای امنیت سازمان ملل متحد نوبت به تصویب این توافق در کشور ما رسید. در بررسی توافق وین در ایالات متحده در کنگره و سنای آمریکا شاهد بودیم که دولت آمریکا توانسته تا این لحظه پیروزی‌های قابل توجهی را در تصویب توافق در کشورش به دست آورد. مجلس ایران نیز بنا به وظیفه قانونی خود در کمیسیونی تحت عنوان «کمیسیون ویژه بررسی برجام»، در مراحل مختلف و توسط کارشناسان، ابعاد مختلف این توافق را مورد بررسی قرارداد و گزارش آن را توسط یکی از اعضای کمیسیون در صحن مجلس به سمع نمایندگان رساند اما پنج نفر از اعضای کمیسیون برجام در بیانیه‌ای مدعی شدند که گزارش در خارج از کمیسیون تنظیم شده است. در بررسی ماهیت کمیسیون برجام از دیدگاه حقوقی می‌توان اذعان داشت؛ کمیسیون برجام، کمیسیونی ویژه است و طبق ماده59 اصلاحی قانون آیین‌نامه داخلی مجلس در مسائل مهم و استثنایی که برای کشور پیش می‌آید، تشکیل می‌شود و با پیشنهاد حداقل 15نفر از نمایندگان و تصویب مجلس تشکیل آن میسر است. اعضای کمیسیون ویژه که 15 نفر هستند مستقیما در جلسه علنی توسط نمایندگان با رای مخفی و اکثریت نسبی انتخاب می‌شوند. به موجب ماده 50 قانون آیین‌نامه داخلی مجلس مناط اعتبار برای رسمیت کمیسیون‌ها حضور حداقل دوسوم اعضا است. مصوبات کمیسیون با اکثریت مطلق آرای عده حاضر خواهد بود. بنابراین در مورد مطروح اگر کمیسیون با 10عضو تشکیل جلسه داده باشد و حداقل 6عضو از 10عضو حاضر، گزارش را تایید کرده باشند آنگاه این گزارش معتبر خواهد بود و از جانب اقلیت یعنی 5نفری که حاضر نبوده‌اند قابل مناقشه نیست. در عین حال ماده55 قانون پیش‌گفته مقرر داشته تمام اسناد و اوراق مربوط به اموری که باید در کمیسیون‌ها بررسی شود از طرف هیات‌رئیسه به آن کمیسیون ارجاع می‌شود؛ نمایندگان می‌توانند آن اسناد را ملاحظه کنند، اسناد مزبور نباید از کمیسیون خارج شود و این اسناد به انضمام اسناد مذاکرات و اقدامات جاری کمیسیون در محل کمیسیون بایگانی و در پایان هر دوره به بایگانی مجلس منتقل می‌شود. نتیجه اینکه اولا گزارش کمیسیون ویژه نباید و نمی‌تواند خارج از کمیسیون تهیه شده باشد؛ ثانیا تهیه این گزارش خارج از کمیسیون ناچار مستلزم آن بوده که اسناد مربوط از محل کمیسیون خارج شود که چون این اقدام ممنوع است اصل بر این است که آنچه انجام شده در محل کمیسیون بوده، ثالثا ادعاهای مختلفی که ممکن است از جانب جناح‌های مختلف در خصوص نحوه اقدام کمیسیون و نتیجه کار و گزارش آن مطرح شود از طریق کمیسیون نظارت بر اعمال نمایندگان و همینطور کمیسیون اصل90 قابل بررسی و رسیدگی است اما تا زمانی که صحت این ادعا‌ها احراز نشود اصل بر صحت اقدامات کمیسیون ویژه و اصالت گزارش آن خواهد بود. وا... اعلم