روزنامه ابتکار در صفحه جامعه و شهروند نوشت: استخدام زنان، مقوله ای است که جامعه بانوان را با خود درگیر کرده است و شاید گلایه های مردانه ای از اشباع شدن این بازار توسط زنان. حکایتی که در پیچ و خم های این راه سخت و مردانه، با آن درگیر می شوند و دوشادوش مردان کار می کنند.
این گزارش که در روز چهارشنبه هشتم مهر 1394 هجری خورشیدی به قلم محبوبه صنعتی انتشار یافته، می خوانیم: وقتی زنانه قدم به محیط کاری مردانه می گذارد، نمی داند که خود را باید به چه محیطی منطبق و رودررو کند. نگاهش، نگاه جامعه ای است که علاوه بر شعارهای برابری حقوق زنان و مردان، اما حکایت دیگری را در پس پرده دارد. استخدام زنان، مقوله ای است که جامعه بانوان را با خود درگیر کرده است و شاید گلایه های مردانه ای از اشباع شدن این بازار توسط زنان. حکایتی که در پیچ و خم های این راه سخت و مردانه، با آن درگیر می شوند و دوشادوش مردان کار می کنند. حکایتی که شاید در پس نگاه مردسالارانه یک محیط عامل اصلی تبعیض می شود. تبعیض در درخواست ها و پرداختی ها. آنچه به خوبی رخ می نمایاند، عدم آگاهی در مورد این حقوق است. حقوقی که در پس نگرش های برخی کارفرمایان، با یک قران دوزارهایی کمتر و بیشتر، خطی بر تمامی تلاش های زنانه یک زن می کشد.**دردسرهای لاله
لاله، یکی از همان زنانی که در این فضا گام برمی دارد. 30 سال دارد و مدرک کارشناسی ارشد آزمایشگاه محیط زیست خود را دریافت کرده و در کارنامه کاری خود 5 سال سابقه را ثبت کرده است. چیزی که لاله از آن یاد می کند، فساد جنسیت محور در محیط کار است. وقتی کلمه فساد، مطرح می شود، شاید ذهن تنها به یک مساله معطوف می شود اما حقیقت چیز دیگری است. یکی از این تجارب می تواند به حوزه پرداخت حقوق برگردد:«اوایل کارم در یکی از آزمایشگاه های اطراف تهران شاغل بودم که اتفاقا در حوزه محیط زیست از اسم و رسم و شهرت خیلی خوبی برخوردار و بسیار هم پردرآمد بود، اما از همان اول سیستم پرداخت حقوق ما به صورت هر 2 یا 3 ماه یک بار بود. البته این قضیه رسما به ما گفته نشده بود و به بهانه های مختلف پرداخت ها به عقب می افتاد.
تمام کارکنان آزمایشگاه در آن زمان به جز نظافتچی خانم بودند. من از همان ابتدا این مسئله را با مسئولان بالادستی خودم مطرح کردم و آن ها گفتند که ما تا به حال هیچ ضعفی در برابر این دیر حقوق دادن ها نشان ندادیم. یعنی این مسئله سکوت کردن را به عنوان یک افتخار می دانست. از طرفی شرکت عیدی آخر سال را هم در کل سال سرشکن کرده بود و عملا هیچ چیزی به عنوان عیدی در آخر سال نمی داد. استدلالی که بعدها، بعد از اعتراضات من و یکی دیگر از همکارانم خیلی خونسردانه از جانب مدیرعامل مطرح شد، این بود که اگر می خواستم هر ماه سر موقع حقوق بدهم، کارمند مرد استخدام می کردم. خرج شما را پدرت می دهد و فلانی همسرش. بگذارید این پول مثل پس انداز پیش من بماند! جالب است بدانید که تنها کسی که در آن شرکت به موقع حقوق می گرفت، نظافتچی مرد بود.»
**شرایط ناعادلانه
زمانی که لاله احساس می کند با شرایط ناعادلانه در محیط کار روبرو شده، ابتدا به صورت اینترنتی با یکی از سایت هایی که برای پاسخ گویی به مسائل حقوقی و قوانین تامین اجتماعی بود تماس می گیرد و از مشاور اداره مربوطه در مورد حق و حقوق خود سوال می کند. او در جریان این تماس متوجه می شود که «سرشکن کردن عیدی و سنوات آخر سال در طول سال» و این شیوه پرداخت حقوق، خلاف قانون است. این مسئله را با همکارانش در میان می گذارد اما فقط یکی از آن ها که سابقه کار کمی دارد، حاضر به اعتراض می شود. آن ها به مدیرعامل و حساب دار شرکت اعتراض کرده و سعی می کنند مسئله را دوستانه پیش ببرند
. لاله حتی تلاش می کند آن ها را توجیه کند که به نفع شرکت نیست که این گونه حقوق و مزایا را پرداخت می کنند. در این میان، اصرار اطرافیان بر این که دست از اعتراض بردارد و تاکید آن ها بر این که تازه بیمه شده است و خطر از دست دادن کارش هست نیز مزید بر علت می شود که فرایند این اعتراضات و کشاکش ها طولانی تر شود. اما نهایتا همکار کم سابقه به علت اعتراض و نارضایتی از شرایط کار اخراج می شود و لاله را نیز با دورنمای زیبای ارتقای شغلی و اضافه حقوق ترغیب به ادامه همکاری با شرکت می کنند. لاله که شاهد وضعیت تبعیض آمیز کار بود و یقین داشته این ها وعده ای بیش نیست، استعفای خود را تقدیم می کند. اما از آن جایی که طبق قرارداد مجبور بود تا سه ماه به نفر بعدی آموزش دهد، نمی تواند بلافاصله محیط را ترک کند. بعد از آن سه ماه، در زمان تسویه حساب، 5 عدد چک هر کدام به فاصله یک ماه به او داده می شود که «عملا پول آن قدر خرد شده بود که به هیچ دردی نمی خورد».
**قید تمامی شروط به روشنی
لاله می گوید: «اگر دوباره در آن وضعیت قرار بگیرم اول از همه در زمان بستن قرارداد تمامی شروطم برای کار را به روشنی قید می کنم و نمی گذارم که قرارداد یک چیز یک طرفه و به نفع کارفرما باشد و از همان اول تاکید می کنم که پرداخت ها حتما باید به موقع و منظم صورت بگیرد.». از نظر او دست پایین گرفتن خویش، خود را ساده و بی تجربه نشان دادن، تن دادن به هر شرایطی در ازای رد شدن بیمه و سابقه کار و کنار آمدن و کار کردن با میزان کم حقوق، یعنی همان چیزهایی که در مصاحبه خانم ها زیاد دیده می شود، بستر مناسبی هست برای این نوع برخوردها و رفتارها.
پس از این تجربه ناموفق لاله در شرکت های دیگر ادامه کار می دهد و از همان ابتدا قرادادهای شفافی را امضا می کند و توقعاتش از کار را برای کارفرما روشن می سازد و در کمال خونسردی خاطر نشان می کند: «در مقابل خواسته های شما من هم خواسته های قانونی ای دارم که اگر اجرا نشود این قرارداد فسخ است.» هر وقت از او پرسیده اند که چرا محیط کار قبلی را ترک کرده ای؟ خیلی راحت عنوان کرده است: «به دلیل پرداخت های نامنظم و رعایت نکردن قوانین کار.» او پس از آن که شرکت دوم را بعد از دو سال کار ترک می کند، هنگام تسویه حساب دوباره می شنود که مبلغ دریافتی در 4 یا 5 چک به او پرداخت می شود. اما لاله اکنون قانون کار را می داند. او می داند که تا زمان تسویه حساب کامل می تواند برگه تسویه را امضا نکند. بنابراین به کارفرما اعلام می کند مشکلی ندارد «اما امضا برگه تسویه حساب باشد برای آخرین چک!» و مسلما آن ها که نمی خواستند چنین بستری برای شکایت فراهم شود، همه مبلغ پرداختی را در یک فقره چک به او پرداخت کردند.
**کمبود فرصت های مناسب کاری
لاله فکر می کند کمبود فرصت های مناسب کاری باعث شده است که افراد شرایط ناراحت کننده را در محیط کار تحمل کنند و دم نزنند. همچنین بسیاری از خانم ها از قانون کار بی اطلاع هستند و مرز اعمال غیرقانونی و قانونی را تشخیص نمی دهند. بنابراین، کارفرما به راحتی از این عدم آگاهی سوءاستفاده می کند و کسی هم اعتراضی نمی کند. دلیل دیگری که لاله به آن اشاره می کند، «تازه وارد بودن» است. لاله می گوید: «وقتی کسی به محیطی وارد می شود که قبل از او افراد زیادی آنجا بوده اند و کار می کرده اند ناخودآگاه در رفتارها و برخوردها به آن ها نگاه می کند، انگار که یک سری مسائل نهادینه شده و قابل تغییر نیست، اگر افرادی که قبل از من آن جا بودند، تفکر مردسالارانه نداشتند و می فهمیدند که گرفتن حقوق و درخواست آن نشانه ضعف و فقر نیست، آن قدر این مسئله عادی نمی شد.»
اما از نظر لاله این پایان مسئله نیست، بلکه خود زنان هم در هنگام درخواست کار حقوقی پایین تر از قانون کار و عرف جامعه را درخواست می کنند که راه را برای سوءاستفاده کارفرما باز می گذارد. به نظر او یک دلیلش می تواند این باشد که بیش تر زنان به کار به شکل یک سرگرمی نگاه می کنند یا این که فکر می کنند چون پیش فرض مدیرعامل استخدام یک مرد است، اگر حقوق پایین تر درخواست کنند، شانس کاری بیشتری خواهند داشت.
*منبع: روزنامه ابتکار
ارسال نظر
