ابتکار:مدیریت دام نیازمند بازنگری کلان

از پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، معصومه ابتکار در نشست مشترک دستگاه های مسوول برای بررسی راهکارهای مقابله با شیوع طاعون نشخوارکنندگان کوچک افزود: در دنیا ذخایر ژنتیکی میراث طبیعی کشورها محسوب می شوند و از ارزش گذاری بالایی در سیاست های برنامه ای و بودجه ای برخوردار هستند.
وی با بیان اینکه ذخایر ژنتیکی تجدیدناپذیرهستند و نابودی آنها غیرقابل جبران است گفت: برای کشورهای مختلف از جمله ایران این امکان وجود دارد که از بحران های سخت همچون بحران های اقتصادی و اجتماعی با برنامه ریزی، سیاست گذاری و مدیریت درست عبور کنند و حتی به موفقیت های بزرگی در این حوزه ها دست یابند، ولی محیط زیست در صورت عدم مراقبت درست و رفع به موقع بحران ها، غیرقابل بازگشت است.
وی ادامه داد: اگر دریاچه ارومیه، تالاب ها، جنگل ها و به طور کلی محیط زیست و تنوع زیستی از بین برود، حتی در صورت دستیابی به بالاترین سطح GDP (تولید ناخالص داخلی) در کشور، اگر از نقطه شکست عبور کنیم دیگر قابل بازیابی نیست از این رو اهمیت اولویت بخشی به حفظ محیط زیست و کشاورزی و دامداری پایدار غیرقابل انکار است.
ابتکار با تاکید بر اینکه از مهمترین وظایف سازمان مدیریت و برنامه ریزی، اولویت بخشی برای تخصیص اعتبار است، تصریح کرد: اگر اولویت های تخصیص اعتبار به درستی صورت نگیرد، بعدها باید اعتبار بیشتری برای مقابله با بحران تخصیص داده شود.
معاون رییس جمهوری برای نمونه به مدیریت نادرست دام و دامداری پایدار در کشور اشاره کرد و گفت: اگر اصلاح دامداری کشور و حفظ مراتع در دستور کار قرار نگیرد، روند بیابان زایی و افزایش کانون های گرد و غبار ما را مجبور به تخصیص اعتبار برای بیابان زدایی می کند و این در صورتی است که مشخص نیست نتیجه حاصله تا چه حد رضایت بخش باشد.
*** حفظ محیط زیست وظیفه حاکمیتی است
وی گفت: طبق قانون اساسی و قوانین بین المللی، حفظ محیط زیست وظیفه ای حاکمیتی است و اگرچه می توان در این مسیر از ظرفیت، همراهی و همکاری بخش خصوصی، نهادهای مدنی و مردمی بهره گرفت اما این وظیفه قابل برون سپاری نیست.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست به موسسه سرم سازی رازی نیز پیشنهاد کرد؛ برای رفع چالش های اعتباری خود در خصوص تهیه واکسن مورد نیاز برای مقابله با بیماری های حیات وحش و دام ها از مشارکت بانک ها و دامداران بهره گیرند.
ابتکار ضمن ابراز تاسف از آسیب هایی که عدم مدیریت صحیح هدفمندی یارانه ها در جامعه ایجاد کرده است، اظهار کرد: یکی از این آسیب های بزرگ به کشور از طریق تخصیص بی ضابطه یارانه به دامداران ایجاد شده است به گونه ای که دامداری ناپایدار منجر به افزایش شدید فرسایش خاک، از بین رفتن مراتع و توسعه کانون های داخلی گرد و غبار در ایران شده است.
*** دامداران در تامین هزینه واکسیناسیون دام های خود مشارکت کنند
معاون رییس جمهوری ادامه داد: برآوردها نشان می دهد برای تولید هر یک کیلو گوشت، معادل 15 هزار لیتر آب مصرف می شود.
وی افزود: حداقل اقدام برای حرکت دامداری به سمت دامداری پایدار این است که از دامداران بخواهیم در تامین هزینه برای واکسیناسیون دام های خود مشارکت داشته باشند.
معاون رییس جمهوری ایجاد ساز و کارلازم برای مشارکت بانک ها از طریق صندوق ملی محیط زیست را یکی دیگر از راهکارهای تامین اعتبار مورد نیاز برای واکسیناسیون دام ها عنوان کرد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر جدیت و دقت سازمان در برنامه ریزی و سیاست گذاری مقابله با بیماری های حیات وحش، پیشنهاد کرد: کارگروهی متشکل از تمام ذینفعان مانند سازمان های دامپزشکی، جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، حفاظت محیط زیست، همچنین امور دام مدیریت و برنامه ریزی کشور و ستاد مدیریت بحران به صورت دائمی در بخش های علمی و برنامه ریزی برای مقابله با بیماری های حیات وحش به ویژه طاعون نشخوارکنندگان کوچک، دانست.
*** پیشنهاد تشکیل سامانه مشترک میان سازمان های حفاظت محیط زیست و دامپزشکی
ابتکار تشکیل سامانه مشترک میان سازمان های حفاظت محیط زیست و دامپزشکی را از دیگر اقدامات موثر برای مقابله با بیماری های حیات وحش به ویژه طاعون نشخوارکنندگان کوچک برشمرد.
معاون رییس جمهوری با تاکید بر لزوم تطبیق و سازگاری برنامه ریزی و سیاست گذاری کلان توسعه کشور با موضوع تغییرات اقلیم، خشکسالی و کاهش بارندگی در کشور، تصریح کرد: اگر سیاست های دامداری، کشاورزی، اقتصادی و توسعه ای کشور با موضوع تغییرات اقلیم سازگار نباشد یعنی به جنگ با طبیعت رفته ایم و در نهایت در این جنگ شکست خواهیم خورد و اقتصاد خود را نیز نابود خواهیم کرد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور بار دیگر خاطرنشان کرد: مدیریت دام در ایران نیازمند اصلاح و بازنگری کلان است.
*** پیشنهاد استفاده از ظرفیت شرکت های خدمات دامپزشکی برای پایش مداوم دام ها
اسماعیل نجار رئیس ستاد مدیریت بحران کشور با ارائه پیشنهاد استفاده از ظرفیت شرکت های خدمات دامپزشکی برای پایش مداوم دام ها، گفت: بهره گیری از این ظرفیت، علاوه بر جبران کمبود نیروی انسانی در زمینه پایش و واکسینه کردن دام ها منجر به اشتغال بخشی از فارغ التحصیلان این رشته می شود.
نجار تاکید کرد: دامداران باید در تامین اعتبار مورد نیاز برای واکسینه دام ها مشارکت داشته باشند و این اتفاق در تمام دنیا مرسوم است.
وی افزود: بانک ها از جمله بانک کشاورزی نیز می توانند طی پروتکل همکاری با موسسه سرم سازی رازی برای تامین اعتبار مورد نیاز جهت ساخت واکسن مورد نیاز کشور یا تقویت زیرساخت ها در این زمینه مشارکت داشته باشند.
*** اعلام آمادگی موسسه سرم سازی رازی برای تولید تمام واکسن ppr مورد نیاز
در ادامه حمید کهرام رییس موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی با اشاره به تولید واکسنppr در سال 1392 برای نخستین بار در کشور، گفت: اگر برخی موانع موجود رفع شود، موسسه رازی از سال آینده، آمادگی تولید و تامین تمام واکسن ppr مورد نیاز کشور را دارد.
کهرام با تاکید بر درک شرایط دشوار اعتباری دولت، تصریح کرد: به نظر می رسد زمان بازنگری و اصلاح سیاست های حوزه دامداری کشور فرا رسیده است و دامداران نیز باید برای بهره گیری از خدمات دامی در تامین اعتبارات لازم مشارکت داشته باشند.
*** طاعون نشخوارکنندگان کوچک، سومین کاندید ریشه کنی در جهان
مهدی خلج رییس سازمان دامپزشکی کشور نیز ضمن ارایه گزارشی از روند اقدامات صورت گرفته برای مقابله با شیوع بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک و علل شیوع آن، پیشنهاد کرد: به منظور کاهش تلفات حیات وحش، مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست به سیستم پایش و مراقبت آنلاین تجهیز شوند.
خلج یکی از علل مهم شیوع این بیماری را نبود مرز میان حیوانات اهلی و وحشی به دلیل تغییرات اقلیم و خشکسالی دانست و گفت: همین امر مدیریت و کنترل بیماری را بسیار دشوار کرده است.
وی ادامه داد: ورود دام به مناطق حفاظت شده و تماس مستقیم دام های اهلی با حیات وحش منجر به انتقال ویروس طاعون نشخوارکنندگان از دام های اهلی و جمعیت گوسفند و بز به عنوان میزبانان اصلی این ویروس می شود و البته تمام تلاش ما مقابله با بیماری از طریق انجام واکسیناسیون سالانه دام ها است.
خلج ضمن یادآوری این موضوع که بیماری در صورتی به گله های وحشی منتقل می شود که با دام های اهلی ارتباط مستقیم داشته باشند، اظهار کرد: بعضا دیده می شود که محدوده های حفاظت شده به دلایل مختلف برای چرا در اختیار دامداران قرار می گیرد و مثلا تلفیق و یکی شدن آبشخور دام های اهلی و گله های وحشی منجر به انتقال بیماری می شود که این خطر بزرگی در انتقال این بیماری ویروسی است.
وی با اشاره به پروتکل جهانی ریشه کنی بیماری ویروسی طاعون نشخوارکنندگان کوچک تصریح کرد: استفاده از مواد ضد عفونی کننده مناسب تجاری و عدم استفاده از آهک و فرمالین برای اجرای دقیق ضد عفونی آبشخورها و فضای اطراف آن ها، دیگر از اقدامات کوتاه مدت برای مقابله با بیماری است.
رییس سازمان دامپزشکی اظهار داشت: سازمان بهداشت جهانی دام (OIE) و فائو این بیماری را به عنوان سومین کاندید ریشه کنی در جهان معرفی کرده اند و برنامه ریزی شده که این بیماری در بازه زمانی 15 ساله یعنی از سال 2015 تا 2030 به طور کامل در دنیا ریشه کن شود.
وی خاطرنشان کرد: منطقه خاورمیانه از بزرگترین کانون های مستعد این بیماری و از نظر سازمان بهداشت جهانی دام (OIE) این منطقه یکی از بزرگترین تهدیدها برای شیوع این بیماری به حساب می آید و از این رو شرایط ایران بسیار حساس و دشوار است.
خلج اشاره ای هم به کمبود واکسن و واکسیناتور مورد نیاز داشت و خواستار تامین اعتبار برای رفع این موانع شد.
*** ضرورت بازنگری در مدیریت دام کشور
فرهاد دبیری معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر لزوم هماهنگی بین دستگاهی برای برنامه ریزی دقیق در کوتاه مدت و بلند مدت و موفقیت در مقابله با شیوع طاعون نشخوارکنندگان کوچک، گفت: یکی از وظایف مهم در این زمینه بر عهده سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری برای کنترل حضور دام در مراتع است.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست با انتقاد از صدور پروانه چرای دام چند برابر ظرفیت مراتع، افزود: مدیریت دام و مراتع در کشور نیازمند بازنگری جدی است زیرا ادامه این روند منجر به ایجاد بحران های غیرقابل حل در حوزه حیات وحش و مراتع کشور خواهد شد.
*** واکسیناسیون دام های اهلی بهترین روش پیشگیری است/ درخواست تخصیص بودجه مستقل برای مقابله با بیماری های حیات وحش
مجید خرازیان مقدم مدیرکل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: حیات وحش ذخیره ارزشمند ژنتیک کشور است و این باید به عنوان اولویتی مهم در تخصیص اعتبارات دولتی مد نظر قرار داده شود به گونه ای که بودجه مستقل برای مقابله با بیماری های حیات وحش تخصیص داده شود.
مقدم افزود: به دلیل انتقال این بیماری ویروسی از دام اهلی به حیات وحش، یکی از علل مهم گسترش این بیماری، ورود دام های اهلی به مناطق حفاظت شده تحت پوشش سازمان حفاظت محیط زیست است که سال هاا ست ادامه دارد و امیدوارم این مساله با توجه و پیگیری ویژه ادارات کل منابع طبیعی سراسر کشور رفع و این ادارات با روش های مختلف مانع ورود دام های اهلی به مناطق حفاظت شده شوند.
مدیرکل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: بررسی ها نشان می دهد اگر دام های اهلی دو سال مداوم واکسن طاعون نشخوارکنندگان را دریافت کنند مادام العمر نسبت به آن بیماری ایمن می شوند ولی در حال حاضر به دلیل محدودیت های که سازمان دامپزشکی با آن ها مواجه است تنها زمانی که گزارشی از مشاهده بیماری به آن سازمان می رسد، اقدام به واکسیناسیون می کنند، در حالی که این روش درستی نیست و در این فاصله، بیماری تلفات خود را می گیرد.
وی ضمن یادآوری اهمیت اکولوژیک و اقتصادی گونه های حیات وحش، خواستار رفع موانع تولید و واردات واکسن طاعون نشخوارکنندگان به منظور جلوگیری از تکرار حوادث مشابه شد و خاطرنشان کرد: وقتی یک گوسفند تلف می شود می توان ارزش اقتصادی آن را مشخص کرد اما زمانی که یک کل یا قوچ از بین می رود نمی توان ارزش اقتصادی آن را تعیین کرد.
در این جلسه نماینده سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور با اشاره به محدودیت اعتبارات دولتی برای تامین اعتبار مورد نیاز قول مساعد همکاری داد.
همچنین مدیران کل حفاظت محیط زیست استان های مرکزی، البرز و زنجان به ارائه آماری از شیوع بیماری و میزان تلفات استان پرداختند.
نمایندگان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور و امور دام از جمله غایبین جلسه امروز بودند.
نشست مشترک سازمان های حفاظت محیط زیست، دامپزشکی کشور، مدیریت و برنامه ریزی کشور، ستاد مدیریت بحران، مدیران کل حفاظت محیط زیست استان های مرکزی، زنجان و البرز با حضور معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به منظور بررسی راهکارهای مقابله با شیوع طاعون نشخوارکنندگان کوچک به میزبانی سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد.
*** طاعون نشخوارکنندگان کوچک یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که گوسفند و بز به آن مبتلا شده و از حیوانات اهلی به حیوانات وحشی منتقل می شود، از علایم این بیماری تب، ترشحات چشم و بینی و در نهایت مرگ حیوان است.