چرا دانشگاه الازهر سکوت کرده است؟

دانشگاه الازهر مصر، مهم ترین و یکی از پرسابقه ترین دانشگاه‌های اسلامی جهان که روزگاری فتاوی آن تعیین کننده و قلب جهان اسلام بود حالا به مرده‌ای متحرک بدل شده که بدون اجازه سعودی‌ها نفس نمی‌کشد.

دانشگاه الازهر مصر، مهم ترین و یکی از پرسابقه ترین دانشگاه های اسلامی جهان به شمار می رود و می‌توان آنرا نماد اهل سنت به حساب آورد که تاریخ آن به قرن ده هجری بازمی‌گردد و دارای اهمیت ژئوکالچرالی در جهان اسلام است که نظیری برای آن وجود ندارد.

 این نهاد مذهبی پرطمطراق با تاریخی قابل توجه که از زمان حکومت فاطمیون شیعه در مصر تا کنون تحولات زیادی را برخود دیده، در روزگار کنونی بدترین دوران خود را سپری می‌کند و دیگر از آن دانشگاه اسلامی بزرگ که وجودش نه تنها برای اهل سنت که برای جهان اسلام مایه مباهات بود.

دانشگاه الازهر در شرایط فعلی به دلیل وابستگی به دولت قاهره تبدیل به دستگاه مشروعیت سازی شده و تمام فرامین دولت را گوش فرامی دهد و می‌توان گفت  فاقد هرگونه استقلال است و نمی‌تواند بدون هماهنگی با دولت تصمیمی را اتخاذ کند.

سکوت الازهر در قبال حوادث سال‌های اخیر در موسم حج در عربستان به ویژه حج امسال نمودی دیگری از این سکوت و ناتوانی در واکنش نسبت به تحولات جهان اسلام است و این درحالی است که شهروندان مصری از قربانیان اصلی حادثه منا بودند و دستکم 20 نفر از آنها در این حادثه مرگبار جان خود را از دست دادند.

حتی روز جمعه نیز آتش سوزی گسترده‌ای در چادرهای مربوط به حجاج مصری روی داد که طی این حادثه نیز تعدادی از شهروندان این کشور زخمی شدند اما سوال اینجاست که راز سکوت الازهر به عنوان مهمترین نهاد مذهبی مصر در قبال مدیریت ضعیف عربستان سعودی در مراسم حج به عنوان نماد امت اسلامی که هر چند سال یکبار منجر به فاجعه‌ای انسانی می‌شود، چیست؟

باید جواب این سوال را در وابستگی مالی الازهر که بدان اشاره شد، دانست. این نهاد مذهبی که روزگاری منبع درآمدش از موقوفه‌هایی بود که بر آن وقف می‌نمودند حالا به حدی دچار مشکل است که از کشورهای خارجی نیز کمک مالی دریافت می‌کند و حتی حاضر است برای صادر کردن بیانیه در حمایت از حکومت‌ سعودی و در راستای منافع  عربستان پول دریافت کند.

در همین زمینه چندی پیش محمد البرادعی سیاستمدار مصری فاش کرد که عربستان برای محکوم کردن الحشد الشعبی (نیروهای داوطلب مردمی عراق) توسط دانشگاه الازهر مصر سه میلیارد دلار به سران این دانشگاه باج داد.

وی خاطرنشان کرد: وزارت دارایی مصر از عربستان خواست تا به مفتی الازهر جهت صدور بیانیه علیه گروه‌های شیعه در حال نبرد با داعش در عراق کمک مالی کند.

هرچند در میان مطالبات انقلاب مصر علیه حسنی مبارک بازگرداندن موقوفات الازهر مطرح بود ولی این خواسته با کودتا د در مصر و جنگ شدید قدرت در این کشور به حاشیه رانده شد و این در شرایطی است که وابستگی مالی بیش از پیش از الازهر ممنجر به رشد سلفی‌ها نیز در این دانشگاه اسلامی شده است به طوری که در کمتر از 5 سال سعدی‌ها 25 میلیون دلار به این دانشگاه کمک مالی داشته‌اند.

همین رشد سلفی‌گرایی در الازهر در نتیجه مشکلات مالی این دانشگاه باعث شده که مسئولین این دانشگاه بدون اجازه سعودی‌ها آب هم نخورند و حتی وقتی نزدیک به 4 هزار حاجی در حرم امن الهی کشته و زخمی می‌شوند هیچ صدایی از الازهر و شیخ آن برنخیزد.

این رفتار الازهر نشان داد که رشد سلفی‌گری در میان بزرگان این دانشگاه اسلامی هم بی‌تاثیر نبوده است و برای آنها جان شیعیان ایرانی کم ارزش‌تر از پول‌های نفتی سعودی‌هاست و باید گفت هرچند سعودی‌ها خیلی‌ها را پول‌های کلان خریده‌اند ولی ایرانی‌ها ثابت خواهند کرد که همه چیز را با پول نمی‌تواند دست یافت.