آمانو: من یک دیپلمات هستم

آمانو با بیان اینکه از سوالات نمایندگان ناراحت نمی شوم:من یک دیپلمات هستم عضو کمیسیون برجام با انتقاد از پاسخ های سیاسی آمانو: ما دیپلمات نیستیم، انقلابی هستیم.

داستان حضور یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سخنان زاکانی رئیس کمیسیون ویژه برجام مبنی بر اینکه آمانو به سنا رفته، پس باید به مجلس شورای اسلامی نیز بیاید، شروع شد. این داستان که به نظر کمی فانتزی می‌آمد و پس از بیانش، اسماعیل کوثری یکی از اعضای این کمیسیون نیز آن را تکذیب کرد، دیروز تبدیل به داستانی رئال شد.ظاهرا زمانی که موضوع حضور آمانو در کمیسیون توسط زاکانی مطرح شده که هیچ اقدامی در این‌باره صورت نگرفته بود و حتی محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت در پاسخ به این سخنان گفته بود: مجلس باید به صورت رسمی درخواست خود را برای دعوت از مدیرکل آژانس به کمیسیون برجام ارائه دهد. پس از شنیدن این صحبت‌ها بود که تازه زاکانی متوجه شد که برای حضور این مقام بین‌المللی باید درخواستش را از طریق وزارت امور خارجه به صورت رسمی اعلام کند. وی در نامه‌ای درخواست خود را به وزیر امور خارجه کشور اعلام کرد که در آن نوشته شده بود «این کمیسیون آمادگی دارد با هماهنگی دولت محترم در یکی از جلسات خود میزبان ایشان باشد تا حساسیت نمایندگان ملت غیور ایران اسلامی درباره نحوه عملکرد، بازرسی‌ها و مسئولیت‌های خطیر آژانس به طور مستقیم با وی مطرح شود». پس از پیگیری‌های وزارت خارجه اعلام شد که آمانو به تهران می‌آید و در جلسه کمیسیون ویژه برجام شرکت می‌کند.

در راستای این نامه‌نگاری‌های و درخواست‌ها، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نهایت دیروز به منظور انجام گفت‌وگو با مقامات و دانشمندان ایرانی درباره فعالیت‌های ادعایی مرتبط با تسلیحات هسته‌ای وارد تهران شد. یوکیا آمانو در حالی وارد تهران شد که کمتر از یک ماه به ضرب‌الاجل 15 اکتبر برای جمع‌آوری اطلاعات درباره ادعاهای مطرح شده در زمینه تسلیحات هسته‌ای باقی مانده است. وی در کمیسیون برجام نیز شرکت کرد، حضوری که حاشیه‌های کوچکی هم داشت.

شرط آمانو برای حضور در جلسه کمیسیون برجام

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حضورش در جلسه کمیسیون ویژه برجام شرطی قائل شده بود. آمانو خواسته بود تا جلسه بدون حضور دوربین‌های تلویزیونی برگزار شود. بر اساس توافق صورت گرفته قرار شد تا تصویربرداران برای دقایقی از این نشست چند شات تصویر ضبط کنند و بعد از آن از جلسه خارج شوند. منصوری آرانی عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام در همین راستا گفت: در جلسات این چنینی معمولا طرفین پروتکلی را تنظیم می‌کنند و در مورد نحوه انعکاس رسانه‌ای نشست که به شکل پخش زنده،‌ ضبط کامل تصویر و یا عدم پخش آن به توافق می‌رسند. وی با بیان اینکه نشست اعضای کمیسیون برجام با مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تالار آیینه مجلس برگزار می‌شود گفت که هیچ نماینده‌ای غیر عضو کمیسیون برجام در این جلسه حضور نخواهد داشت. این اظهارات در حالی بیان شد که جلسات پیشین کمیسیون برجام با حضور تیم‌های فعلی و پیشین مذاکره کننده هسته‌ای توسط دوربین‌های صدا و سیما ضبط و بعدا از شبکه خبر پخش می‌شد. اگرچه صدا و سیما در زمان حضور تیم اقتصادی دولت و جلسات بعدی کمیسیون اعلام کرده بود که برای پوشش اخبار کمیسیون برجام به گزارش‌های خبری اکتفا خواهد کرد و آن‌ها را به شکل کامل ضبط و پخش نمی‌کند. هر چند، معمولا جلسات این چنینی آمانو از جمله حضور وی در کنگره آمریکا بدون حضور خبرنگاران و تصویربرداران برگزار می‌شود.

ممنوعیت ورود برخی نمایندگان به جلسه کمیسیون برجام با حضور آمانو

از جمله حاشیه‌های پیشین کمیسیون برجام، حضور افراد غیرعضو مانند مهدی کوچک‌زاده و حمید رسایی بود که بحث‌ها و تنش‌های زیادی را با توجه به اینکه این افراد بر اساس قانون می‌توانستند در جلسه حضور داشته باشند اما حق اظهار نظر و رای دادن نداشتند، بوجود آوردند. در پی این حاشیه‌ها در جلسه دیروز کمیسیون که با حضور مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزار شد، ورود افراد غیرعضو کمیسیون ممنوع اعلام شد. در این خصوص نیز قبل از شروع جلسه دیروز منصوری آرانی گفت: طبق هماهنگی‌های به عمل آمده قرار است در قالب یک پروتکل خاص جلسه برگزار شود و بعد از صحبت‌های آمانو چند سوال که از قبل بین اعضای کمیسیون هماهنگ شده است، از وی پرسیده شود. عضو کمیسیون امنیت ملی افزود: حاضران در این جلسه فقط اعضای کمیسیون برجام هستند. وی در خصوص تعداد سوالات گفت: قرار است ۴ الی ۵ نفر از اعضا سوالات را مطرح کنند. نماینده مردم کاشان در مجلس شورای اسلامی در خصوص کیفیت سوالات گفت: این جلسه و جلسات دیگر برجام تفاوت زیادی دارد و نمی‌توان هر سوالی و با هر کیفیتی در آن مطرح کرد و بر همین اساس باید سوالات کم و به صورت منسجم باشد. منصوری‌آرانی در خصوص ارائه این گزارش به صحن علنی گفت: اگر در بین ۱۵ نفر اعضای برجام توافق حاصل نشود، دو گزارش ارائه می‌شود که تا به حال اعضا به صورت هماهنگ عمل کرده‌اند. وی تصریح کرد: اگر ما احساس کنیم که قرار است گزارش جریانی و سیاسی باشد مطمئنا دو گزارش به صحن ارائه می‌کنیم. هر چند که این امر را ما نمی‌پسندیم. عضو کمیسیون برجام در خصوص زمان ارائه گزارش به صحن علنی مجلس شورای اسلامی گفت: پیش‌بینی ما این است که هفته آینده این گزارش را به صحن ارائه دهیم.

عصبانیت غیرعضو‌های کمیسیون از« ورود ممنوع» اعلام شده

به نظر می‌رسد «ورود ممنوع» کمیسیون برجام در جلسه اخیر خود غیرعضوهایی که در کمیسیون حضور داشتند و با اظهارنظرهای خود برجام را به حاشیه می‌راندند، عصبانی کرده است و در جلسه دیروز مجلس شاهد برخورد یکی از آنها در این خصوص بوده‌ایم. حمید رسایی دیروز در صحن علنی مجلس روند بررسی برجام در کمیسیون ویژه‌ای که خود نیز چندین دفعه در آن حضور داشت را زیر سوال برد و گفت: برجام ناقص‌الخلقه بر اساس چه قانون و در چارچوب کدام طرح و لایحه‌ای در کمیسیون‌های مجلس بررسی می‌شود. وی افزود: می‌شود هیات رئیسه اعلام کند که بر اساس کدام بند آیین‌نامه کمیسیون‌ها چیزی را بررسی می‌کند که نه طرح است و نه لایحه و این موجود ناقص‌الخلقه به چه عنوان در مجلس بررسی می‌شود. در این جلسه علنی محمد حسن ابوترابی‌فرد نایب رئیس مجلس و رئیس جلسه علنی در پاسخ به این تذکر خطاب به رسایی گفت: در قانون آمده است در صورتی که نمایندگان نسبت به اجرای آیین‌نامه داخلی مجلس تخلفی را که مربوط به همان جلسه باشد مشاهده نمایند حق دارند اظهار نظر کنند و اگر مربوط به آن جلسه نباشد بعد از نطق و یا پایان جلسه حداکثر سه دقیقه فرصت دارند اظهار نظر کنند. بنابراین آیین نامه مجلس در مورد تذکرات نمایندگان نص صریح دارد. لذا خواهش می‌کنم همانطور که به قانون تاکید دارید در چارچوب آن عمل کنید. وی افزود: رهبری بارها فرموده‌اند من در مورد مسائل حقوقی برجام اظهار نظرنمی‌کنم و تنها نظر من این است که مجلس از این موضوع کنار گذاشته نشود و بر همین اساس مجلس با توجه به اهمیت آن موضوع کمیسیون ویژه‌ای را تشکیل داد و متن برجام نیز در اختیار نمایندگان قرار گرفت و کمیسیون ویژه نیز بر اساس ماده 44 که ضرورتا مربوط به یک لایحه نمی‌شود تشکیل شده است و برای رسیدگی و تهیه گزارش به جلسات علنی مجلس برجام را بررسی می‌کند و در همین چارچوب نیز عمل شده است که امیدوارم بر اساس منافع و مصالح ملی به یک تصمیم درست برسیم.

آمانو در کمیسیون برجام چه گفت؟

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در کمیسیون ویژه برجام اظهار کرد: آژانس به مسائل محرمانه احترام می‌گذارد چرا که آن را جدی تلقی می‌کند. ما رژیمی برای حفاظت از اطلاعات محرمانه داریم که به آن پایبند هستیم و آن را جدی می‌دانیم.  یوکیا آمانو تصریح کرد: خوشحالم چنین فرصتی در اختیار من قرار گرفت تا در خدمت نمایندگان مجلس ایران باشم. فرصت پیش آمده برای تعامل در مسئله مهم هسته‌ای بسیار مهم است چرا که ما نیازمند گفت‌وگو با هم هستیم. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تاکید بر اینکه آژانس یک سازمان مستقل و فنی است اظهار کرد: آژانس نقش حیاتی در چالش پیش رو ایفا خواهد کرد چرا که ما از نیروهای متخصص برخورداریم و می‌توانیم وظایف خود را به درستی انجام دهیم. آمانو با بیان اینکه طبق برجام ایران به صورت داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجرا خواهد کرد گفت: این اقدام از طرف ما مثبت تلقی خواهد شد و کمک می‌کند تا اثبات ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران محقق شود. وی عنوان کرد: باید متذکر شوم که بیش از 120 کشور در حال حاضر پروتکل الحاقی را اجرا می‌کند و ما این موضوع را در قبال ایران بدون هیچ تبعیض یا مورد ویژه و استثنایی اجرا خواهیم کرد. آمانو با بیان اینکه آژانس یک نهاد مستقل، فنی و بی‌طرف است گفت: ما به اساسنامه توافق پادمانی متعهد هستیم و شخصا به همکاری با ایران در راستای ایجاد اعتماد بین المللی در خصوص برنامه هسته‌ای پایبند هستیم. مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص سوخت 20 درصد راکتور تهران گفت: آژانس در آن سال تلاش خود را برای تسهیل این موضوع انجام داد اما متاسفانه این توافق به موقع حاصل نشد و نتوانستیم از این طریق با کمک کشورهای دیگر موضوع را حل و فصل کنیم باید تاکید کنم که کشورهای دیگر موافقت نکردند و این موضوع ارتباطی با آژانس ندارد امیدوار هستم بعد از توافق اجرایی این کار در راستای همکاری‌های فنی صورت بگیرد.

دیپلمات‌ها و انقلابی‌ها

حضور آمانو که با همراهی حسن قشقاوی، معاون پارلمانی وزارت امور خارجه انجام شد، حواشی کوچکی داشت. بیش از همه نمایندگان عضو کمیسیون برجام از پاسخ‌های سیاسی و دیپلماتیک آمانو ناراضی بودند. علیرضا زاکانی رئیس کمیسیون برجام پس از خوش‌آمدگویی‌های معمول و توضیحاتی درباره جایگاه مجلس، در سخنان خود از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتقاد کرد و خطاب به آمانو گفت: ایران از حداقل خدمات آژانس محروم بود، مصداق فاجعه آمیز این موضوع زمانی رخ داد که بیماران ایران نیاز به رادیو دارو داشتند. آمانو نیز در بخشی از سخنان خود در پاسخ به انتقاداتی که به آژانس درباره حفظ اطلاعات محرمانه ایران و ترور دانشمندان هسته‌ای شد، پاسخ جالب توجهی داد. وی گفت: من یک دیپلمات هستم اما از شنیدن سوالات شما ناراحت نشدم و حتی از آن استقبال می‌کنم چرا که کمک می‌کند تا چیزی که در ذهن شما را بهتر بشناسم. وی ادامه داد: شما نظرات خود را دارید و من هم نظرات خود را و اکنون که نقطه نظرات شما را می‌شنوم باعث می‌شود تا بهتر شما را درک کنم. آمانو با تاکید بر اینکه هیچ‌گونه دخالتی از طرف آژانس در خصوص ترور دانشمندان هسته‌ای ایران وجود ندارد اظهار کرد: این مسئله به هیچ وجه مورد علاقه آژانس بین‌المللی نبوده است و می‌خواهم ضمن اینکه تاکید کنم این مسئله ارتباطی به آژانس ندارد «نه» صریحی به این مسئله بگویم. منصور حقیقت‌پور براساس همین پاسخ‌های آمانو بود که در گفته‌های خود اظهار کرد: آقای آمانو خود را یک دیپلمات معرفی کرد.ایشان پاسخ‌های سیاسی به سوالات نمایندگان دادند. افرادی که در مقابل شما نشستند دیپلمات نیستند بلکه انقلابی هستند. وی ادامه داد: می‌‌واهم سوال من را براساس مسائل دیپلماتیک پاسخ ندهید بلکه با تفکر راستگویی جواب دهید شما چند ماه گذشته بر پایه نیاز آمریکا اعلام کردید که ایران یک اقدام غیر قانونی در مریوان انجام داده است می‌خواهم که شما در این باره بیشتر توضیح دهید. آمانو نیز در پاسخ به این سوال گفت: در این باره در ضمایم سال 2011 توضیح دادیم حرف من این است که اطلاعاتی به دست ما رسید و ما از شما خواستیم به ما توضیحاتی در خصوص مریوان ارائه کنید. ما در این باره نتیجه‌گیری نکردیم. نماینده مردم اردبیل اظهار کرد: چطور ممکن است که آژانس به عنوان یک سازمان بین‌المللی مستقل بر پایه اطلاعاتی که صحت آن اثبات نشده است گزارشی ارائه می‌کند. آمانو تاکید کرد: ما اطلاعات زیادی از منابع مختلف کسب می‌کنیم، می‌خواهم بگویم که منابع ما باز است اما پس از کسب اطلاعات نتیجه‌گیری نمی‌کنیم بلکه خدمت شما می‌آییم و اطلاعات را عنوان می‌کنیم تا شما به ما توضیح دهید این فرآیند تا پایان سال میلادی جاری به پایان خواهد رسید.

حال باید منتظر گزارش کمیسیون برجام از نشست با آمانو ماند و دید که آیا مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی توانسته است با پاسخ‌های خود بخشی از دغدغه‌های اعضای کمیسیون را پاسخ گوید یا دلواپسان همچنان از ظن خود به برجام می‌نگرند.