صدای دلواپسان و واکنش ها به صدای ناآشنا

تیم مذاکره کننده سابق در سه نشست طولانی با اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس، نتایج مذاکرات 22 ماهه دولت روحانی را زیر سوال برد و آنها را برباد دهنده همه دستاوردهای دانشمندان هسته ای ایران طی سال های پس از انقلاب دانست.

تیم مذاکره کننده سابق که در جلوگیری از تصویب تحریم ها و 6 قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران نقش موثری ایفا نکرد، این روزها دلواپس بازگشت تحریم ها شده است.

 سخنان سعید جلیلی رییس سابق تیم مذاکره کننده هسته ای تندتر از سایرین بود. او که طی سال های گذشته کمتر در رسانه ها ظاهر می شد و حتی صدایش هم به گوش ناآشنا می آمد، گفت که ساز و کار تحریم ها در برجام همچنان پابرجا است و هرآنچه که دوران او رشته شده، مذاکره کنندگان جدید پنبه کرده اند.

این سخنان با واکنش های مختلفی در محافل سیاسی و رسانه ای روبه رو شد تا جایی که حتی نایب رییس اول مجلس هم از جلیلی انتقاد کرد و گفت: اگر در دوره خودتان اجازه مباحثه می دادید، احتمالا قطعنامه 1929 تصویب نمی شد.

کمیسیون ویژه بررسی برجام روز اول شهریور تشکیل جلسه داد و تاکنون 10 جلسه آن برگزار شده است.

نقوی حسینی نماینده ورامین، کوثری نماینده تهران، محمدحسن ابوترابی فرد نماینده تهران، کارخانه ای نماینده همدان، حسین نجابت نماینده تهران زاهدی نماینده کرمان زاکانی نماینده تهران، بذرپاش نماینده تهران، علاء الدین بروجردی نماینده بروجرد، سیدمحمود نبویان نماینده تهران، مسعود پزشکیان، حقیق پور نماینده اردبیل، تاجگردون نماینده گچساران، منصوری آرانی نماینده آران و بیدگل و وحید احمدی نماینده کنگاور اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام هستند.
آنچه در پی می آید، برخی واکنش ها و اظهار نظرها نسبت به سخنان رییس سابق تیم مذاکره کننده هسته ای است:

***تفاوت ویژه بین دو مقطع مذاکرات

نایب رییس اول مجلس شورای اسلامی با بیان این که لغو قطعنامه های گذشته پیروزی بسیار بزرگ است ونمی توان به راحتی از آن گذشت، گفت: تفاوت ویژه ای بین دو مقطع مذاکرات می بینم، اگر در دوره خودتان اجازه مباحثه می دادید، احتمالا قطعنامه 1929 تصویب نمی شد.

حجت الاسلام سید محمدحسن ابوترابی فرد، روز گذشته در نشست کمیسیون ویژه بررسی برجام با سعید جلیلی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی افزود: در این تردیدی نیست که در اجرای برجام و چه در مسایل دیگر پیشرفت کردیم و این پیشرفت به قدرت جمهوری اسلامی ایران بازمی گردد.

وی اضافه کرد: قدرت ما تعیین کننده است، اگر در سال های پیش رو قدرتمان کاهش پیدا کند ممکن است بازیمان به هم بخورد اما اگر قدرتمان افزایش پیدا کند با شرایط بهتری از وضعیتمان عبور خواهیم کرد.

 بارها دعوت؛ یکبار حضور

نایب رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: ابزار گفت وگو با نظام حاکم بر جهان قدرت است، بنده تفاوت ویژه ای بین دو مقطع مذاکرات می بینم مقطعی که شما مدیریت تیم را برعهده داشتید که کمترین نقد و مباحثه ای در آن زمان صورت نمی گرفت و مقطعی که امروز ما دارای فضای نقد شده ایم که شخصا این فضا را می پسندم.

ابوترابی فرد عنوان کرد: اعتقاد بنده این است که اگر در آن زمان که سه قطعنامه به تصویب رسید نقد و بررسی هایی صورت می گرفت، می توانستیم به نقش دولت که نقش بازدارنده داشت، کمک کنیم. ما بارها از شما برای حضور در کمیسیون امنیت دعوت کردیم اما تنها شما یک بار در جلسات حضور پیدا کردید. اگر اجازه می دادید بحث و مباحثه ای صورت می گرفت احتمال داشت تصویب قطعنامه 1929 به تاخیر بیفتد و یا حتی تصویب نمی شد.

***لغو قطعنامه های گذشته پیروزی بزرگی است

این نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به قطعنامه 2231 گفت: ما از دو منظر می توانیم به این قطعنامه نگاه کنیم، می توانیم نقدهایی که بر آن هست را ببینیم اما به نظر می رسد که اگر مفاد قطعنامه را ببینیم نظرها نسبت به نقدها تغییر می کند. اولا فرمودید لغو نیست و از واژه تعلیق در قطعنامه استفاده شده است در صورتی که در قطعنامه صریحا تحت عنوان لغوها مفادی آمده است که در این قطعنامه لغو تمام قطعنامه های گذشته نام برده است.

ابوترابی فرد با بیان این که قطعنامه ها یعنی اجماع قدرت های جهانی علیه ایران ادامه داد: در سایه تلاشی که دیروز گروه های هسته ای ما داشتند و مدیریت شخص مقام معظم رهبری توانسته ایم که در برابر این قطعنامه ها بایستیم و شورای امنیت را مجبور کنیم به این که قطعنامه ای صادر کند که در آن لغو تمامی قطعنامه های گذشته را عنوان کند؛ این پیروزی بسیار بزرگی است و نمی توان به راحتی از آن عبور کرد.

وی اضافه کرد: در بند 8 قطعنامه آمده است وفق ماده 41 منشور ملل متحد تصمیم گرفته می شود که در 10 سال پس از روز توافق برجام به نحو تعیین شده تمام مفاد این قطعنامه باید لغو شود. هیچ کدام از قطعنامه های مذکور در بند فصل 7 منشور ملل متحد نباید ادامه پیدا کند. به نظر من این دستاوردها، پیروزی یک نظام بر همه قدرت های مسلط در جهان است.

***تحت فصل هفت بودن 1929 غیرقابل انکار است

ابوترابی فرد ادامه داد: در قطعنامه 1929 به صراحت آمده است که این قطعنامه ذیل بند 41 فصل هفت از منشور سازمان ملل است، آن ها به روشنی ما را ذیل فصل 7 آورده اند اما شما می فرمایید که بدون احراز تهدید امنیت و صلح بین الملل نمی توانم ذیل این فصل ایران را بیاورند اما آن ها دقیقا این کار را کرده اند، وقتی در متن قطعنامه هست قابل انکار نیست.

وی در واکنش به لبخندهای یکی از اعضای تیم سابق مذاکرات به این اظهارات، تاکید کرد: با لبخند هم این موضوع حل نمی شود. در قطعنامه 2231 فصل 7 عنوان نشده است و تنها به بند 41 اشاره می شود چرا که می خواهند مفاد این بند را نقض کنند.

نایب رییس مجلس شورای اسلامی افزود: در مکانیزم ماشه، نظام فکر کرده است که مباحثات زیادی صورت گرفته است، تیم مذاکره کننده نیز تلاش خود را کرد، تنها راهکاری که به آن رسیدند، همین مکانیزم ماشه بود البته کاش این مکانیزم وجود نداشت.

ابوترابی فرد یادآور شد: اگر قدرت ایران ضعیف شود، مکانیزم ماشه هم نباشد غرب می تواند نظر خود را از طریق شورای امنیت سازمان ملل اعمال کند.

*** اگر در زمان جلیلی درست مذاکره می شد تحریم نمی شدیم

احمد ضوهانی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: همه تحریم های شورای امنیت و اتحادیه اروپا در زمان مذاکرات سعید جلیلی تصویب شد که اگر منطقی و درست مذاکره می کردیم، طرف مقابل را خلع سلاح کرده و تحریم نمی شدیم.

شوهانی در مورد برخی ادعاهای سعید جلیلی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی مبنی بر این که برجام باعث لغو تحریم ها نمی شود، افزود: آقای جلیلی ابتدا بگوید این تحریم ها مربوط به چه زمانی است و ما چرا تحریم شده ایم، جلیلی بگوید که این تحریم ها در چه دولتی به ما تحمیل شده است؟

وی ادامه داد: همه تحریم های اتحادیه اروپا و شورای امنیت مربوط به آن زمانی است که آقای جلیلی مسوول تیم مذاکره کننده بوده است، اگر در آن زمان منطقی و درست مذاکره می کردیم، آنان را خلع سلاح می کردیم و اجازه نمی دادیم تحریم شویم، پس جلیلی بگوید که ما چرا در آن زمان تحریم شدیم؟

نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی گفت: تیم مذاکره کننده ما با مذاکرات و توافق نامه ای که ایجاد شده تحریم ها را برمی دارد، تحریم های دولت آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت در روز اجرای این توافق به اتمام می رسد، تعلیق نمی شود بلکه لغو می شود.

شوهانی یادآور شد: اگر آن طور که جلیلی می گوید بناست تحریم ها باقی بماند، پس دلیل سفرهای متعدد هیات های اروپایی به تهران و درخواست برای افزایش ارتباط برای چیست؟ اگر این گونه که آقای جلیلی می گوید درست است چرا این هیات ها در گذشته به ایران نمی آمدند، این بدان دلیل است که در آن زمان واهمه هایی وجود داشت که هم اکنون وجود ندارد.

وی اضافه کرد: البته بر اساس برجام، تحریم هایی که در مساله هسته ای بوده برطرف می شود.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی افزود: نگاه ما به مذاکرات نه باید خوش بینانه و نه بدبینانه باشد بلکه باید نگاه ما واقع بینانه باشد، در نگاه واقع بینانه،تیم مذاکره کننده ما امتیازات قابل قبولی را به دست آورده است.
شوهانی گفت: البته دولت قبل نیز باید پاسخگو باشد که چرا در آن زمان این تحریم ها به ما تحمیل شد.

***6سال فرصت سوزی شد/جلیلی به جای گزارش، برجام را نقد کرد
نماینده مردم اسدآباد نیز در مجلس شورای اسلامی گفت: متاسفانه جلیلی فرصت های بسیار خوبی در طی 6 سال مذاکرات در اختیار داشت اما به دلیل ضعف مدیریت در مذاکرات، فرصت سوزی شد.

بهروز نعمتی درباره نشست روز گذشته کمیسیون ویژه بررسی برجام و حضور سعید جلیلی در این نشست افزود: جلیلی 6 سال مدیریت مذاکرات هسته ای را برعهده داشت و باید از تلاش های وی تشکر کرد، اما فرصت های بسیار خوبی هم در اختیار داشت که از آن ها به خوبی استفاده نکرد و فرصت سوزی شد.

وی با بیان اینکه فکر می کنم در آلماتی می توانستیم به نتیجه خوبی برسیم اما به دلیل مدیریت ضعیف مذاکرات نتوانستیم نتیجه گیری کنیم، ادامه داد: از نقد برجام توسط جلیلی تشکر می کنم چون نقد همیشه سازنده است.

عضو کمیسیون صنایع مجلس خاطر نشان کرد: اما جلیلی در جایگاه عضو شورای عالی امنیت ملی و نماینده رهبر معظم انقلاب در این شورا است و نقدهای وی بر برجام اگر بخاطر کمک به روند مذاکرات بود، باید پیش از این در اختیار تیم مذاکره کننده قرار می گرفت.

نماینده مردم اسدآباد در مجلس اظهار داشت: اگر هم پاسخی به عملکرد خود است، بالاخره مردم عملکردهای دو تیم را مقایسه می کنند زیرا تیم سابق مذاکره کننده به اندازه همه تیم های گذشته، زمان بسیار خوبی داشت که در اختیار وی بود اما نتوانسته از آن خود به خوبی استفاده کند.

وی با بیان این که برجام بدون ایراد نیست، تصریح کرد: باید در مذاکرات داد و ستد کرد، یعنی امتیازی داد و امتیازی گرفت و این طور نیست که طرف مقابل چیزی نفهمد و ما همه امتیازات را بگیریم.

عضو فراکسیون رهروان ولایت گفت: مهمترین دستاورد مذاکرات و برجام کسب حق قانونی غنی سازی است و به دنیا ثابت کردیم که به دنبال تسلیحات هسته ای نیستیم و بارها رهبر معظم انقلاب این موضوع را تاکید کرده بودند اما متاسفانه گوش شنوایی در جامعه بین الملل وجود نداشت. نعمتی خاطر نشان کرد: با شرایط کنونی حقوق هسته ای ملت ایران به رسمیت شناخته شد و با اثبات صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای کشورمان توانستیم حق تحقیق و توسعه را نیز به دست آوریم، البته ممکن است جایی هم امتیازی داده باشیم و کسی منکر آن نبوده و چیز جدیدی هم نیست.

وی درباره این که جلیلی بنا به دعوت هیات رییسه کمیسیون برجام برای ارایه گزارش مذاکرات در دوران 6 ساله خود در این کمیسیون حاضر شده بود اما به نقد برجام پرداخت، گفت: من از قصد و غرض هیات رییسه کمیسیون برجام اطلاعی ندارم ولی آنچه مسلم است بهتر بود وی در کنار نقد به ارایه گزارش از عملکرد خود و پاسخ به ابهامات موجود در آن دوره پاسخ می داد.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با طرح این پرسش که آیا این مذاکرات حتی یک دندان سفیدی هم نداشت که جلیلی بخواهد درباره آن سخن بگوید؟ گفت: ما در جامعه ای زندگی می کنیم که چندصدایی وجود دارد و مردم ما دوست دارند که همه چیز را بدانند. من می توانم درباره سیاهی های برجام 50 صفحه صحبت کنم اما باید خوبی ها را نیز گفت و جلیلی باید در این زمینه بیشتر دقت می کرد.

نعمتی درباره عدم حضور جلیلی در طی سال های مسوولیت مذاکرات برای ارایه گزارش در مجلس، اظهار داشت: من به عنوان نماینده مردم در مجلس نهم ندیدم که حتی یک بار جلیلی در مجلس حضور یابد و گزارشی ارایه دهد و این تذکر را به هیات رییسه کمیسیون برجام دادم، اما جانب جلیلی را گرفتند.

وی با بیان این که تعداد زیادی از نمایندگان به نوع اداره کمیسیون برجام بسیار گله مند هستند، ادامه داد: کمیسیون باید براساس آیین نامه مجلس اداره شود نه براساس خواست فرد یا نماینده؛ کمیسیون مکلف است مُر آیین نامه داخلی مجلس را رعایت کند نه این که براساس سلیقه خود هرچه خواست انجام دهد.

نماینده مردم اسد آباد در مجلس خاطر نشان کرد: ماده 72 آیین نامه داخلی رعایت نمی شود و هیات رییسه کمیسیون الویت را برخلاف آیین نامه به اعضای کمیسیون داده است و تز نمایندگی برتر را بعد از چهار سال دوباره اجرا کرده اند.

نعمتی با بیان این که ما کارشناسان بسیار خوب و توانمندی را در مجلس و در دبیرخانه کمیسیون ها داریم، تصریح کرد: متاسفانه در این کمیسیون از خارج از مجلس افرادی را به کار گرفته اند که این کار به هیچ عنوان پسندیده نیست و توهین به مجلس است، چون با این رفتار نشان می دهیم که مجلس از بدنه کارشناسی قوی برخوردار نیست.

*** هدف جلیلی تبلیغاتی و تخریب شرایط مذاکرات است

یک دیپلمات و کارشناس ارشد روابط بین الملل نیز اظهار داشت: اظهارات سعید جلیلی در کمیسیون ویژه برجام بیشتر از آن که از روی انصاف باشد، یک اقدام تبلیغاتی است که تخریب شرایط مذاکرات را مورد هدف قرار داده است.

محمد سبحانی افزود: دو اشکال اساسی در ساختار کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس وجود دارد که یکی از آن ها این است که مواضع گروهی که برجام را در کمیسیون بررسی می کنند با مواضع عمومی مجلس تناسب ندارد.

وی ادامه داد: اشکال دیگر کمیسیون ویژه بررسی برجام، دعوت از کسانی است که در گذشته با عملکرد خود بانی گرفتارها، بحران ها و مشکلات در کشور شده اند.

این کار شناس ارشد روابط بین الملل گفت: صحبت کردن در مجلس منعی ندارد، البته شرایط انتخاباتی است، شاید این طور فکر می کنند که سیاست های آقای روحانی جوابگو نی

سبحانی درباره اظهارات سعید جلیلی مبنی بر این که برجام لغو تحریم ها را تضمین نمی کند، اظهارداشت: باید بررسی شود که چرا آقای جلیلی یک متن مفصل و یک مذاکرات 18 ماهه را که مردم ناظر آن بودند و آن را تایید کردند، زیر سوال می برد؟

وی اضافه کرد: معتقدم اگر در حال حاضر شرایطی پیش بیاید که مردم نظر دهند، این روند را تایید خواهند کرد و صحبت های آقای جلیلی بیشتر از این که از روی انصاف باشد یک اقدام تبلیغاتی محسوب می شود که تخریب شرایط مذاکرات را مورد هدف قرار داده است.

این کارشناس مسایل بین الملل با بیان این که حرف های گفته شده باید قابل استناد باشد، تاکید کرد: طبیعی است که روند پایان تحریم ها در ارتباط با پرونده هسته ای تابع شرایط و مقررات و توافقاتی است که صورت گرفته است و صحبت های سعید جلیلی درباره تحریم ها موضوعیت ندارد.

***مذاکره کنندگان باید به بررسی برجام در مجلس کمک کنند نه رقیبان جناحی

علی خرم کارشناس ارشد مسایل بین الملل از کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس خواست فارغ از دیدگاه های جناحی برجام را بررسی کند و گفت: این کار باید با حضور کسانی صورت گیرد که در جریان جزییات مذاکرات بودند نه کسانی که قصد بهره برداری جناحی دارند.

این کارشناس ارشد مسایل بین الملل درباره دفاع سعید جلیلی دبیرسابق شورای عالی امنیت ملی از عملکرد خود در پرونده هسته ای در جلسه کمیسیون ویژه بررسی برجام افزود: انسان وقتی می بینید چگونه از منافع ملی برای کارهای جناحی استفاده می شود تعجب می کند چرا که برجام یک سند ملی است و باید کسانی که زیر و بم آن را می دانند به سووالات نمایندگان پاسخ دهند.

وی ادامه داد: مجلس باید با کمک تیم مذاکره کننده هسته ای که به این موفقیت دست یافته است برجام را بررسی ونهایی کند، یعنی همان کاری که در آمریکا می شود.

این کارشناس ارشد مسایل بین الملل گفت: البته شاید آن ها می دانند این بررسی خیلی جایی ندارد چرا که از نظر حقوقی و قانونی این کار در شورای عالی امنیت ملی انجام شده است.

خرم ادامه داد: شاید هم چون احساس می کنند کاربردی ندارد می خواهند از این موقعیت برای کارهای جناحی خود استفاده کنند.

وی همچنین به پخش مستقیم جلسات کمیسیون ویژه برجام در مجلس از شبکه خبر اظهارداشت: این اقدام یک تبلیغ جناحی است که از امکانات مردم برای یک جناح استفاده می شود و کار درستی نیست. نباید برجام را جناحی کنند چرا که این یک موضوع فراجناحی است . مجلس باید بدون وابستگی جناحی این موضوع را مورد بررسی قرار دهد و نظر خود را اعلام کند.

این کارشناس ارشد روابط بین الملل گفت: مردم و اساتید و نخبگان، روند بررسی برجام را دنبال می کنند و عملکرد افراد را می بینند و خودشان قضاوت خواهند کرد.