حضور ایران در پیمان شانگهای، فرصتی برای تثبیت

سازمان شانگهای که در واقع، نوعی توافق کشورهای مخالف با سیاست های غرب در قالب یک سازمان بین المللی است، علاوه بر مناسبات اقتصادی و فرهنگی، بر همکاریهای امنیتی و نظامی نیز تاکید دارد و می تواند در حل بحران های منطقه ای و مسائل حساس بین المللی از جمله مسایل امنیتی در آسیای میانه به ویژه تروریسم، جدایی طلبی و افراطی گری و همچنین حل بحرانها و درگیریهای اوکراین، عراق، سوریه، فلسطین و یمن ایفای نقش کند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند: تهران با اتخاذ تدابیر راهبردی خود درباره مسائل بین المللی و منطقه ای می تواند سازمان شانگهای را تا اندازه زیادی، از حالت سکون و رکود خارج کند. در این زمینه، تغییر عضویت ایران به عضو اصلی به شکل گیری مثلت قدرتمند پکن- مسکو و تهران در قالب شانگهای جدید منجر شده و این روند به تقویت هرچه بیشتر این سازمان خواهد انجامید.

گستره اعضای این اجلاس از شرق تا غرب آسیا، همسویی مواضع چین و روسیه در قبال مسائل منطقه ای و بین المللی، تأثیرپذیری کشورهای آسیای مرکزی از این دو قدرت بزرگ و وجود زمینه های لازم برای برخورد با چالش های امنیتی مشترک، اکنون سازمان همکاری شانگهای را در موقعیت تعیین کننده تری نسبت به گذشته قرار داده است.

با تبدیل وضعیت از ناظر به عضو اصلی و توجه بیشتر اعضای شانگهای به مواضع جمهوری اسلامی ایران، رسیدن به این موقعیت برتر تسهیل خواهد شد.

عباس ملکی دیپلمات ایرانی معتقد است: عضویت و ماندن ما در سازمان همکاری شانگهای کاری واجب و ضروری است. ایران باید خود را در آسیا تثبیت کند نه در خاور میانه. ما باید در سطح آسیا فعالیت ها و تعاملات خود را گسترش بدهیم و از این رو اگر اهمیت همکاری با آسیا برای ما اولویت یابد، آن وقت بودن در مجموعه ای به نام سازمان همکاری شانگهای مفید و ضروری خواهد بود.

وی معتقد است: حتی اگر مسائل ما با اروپا و امریکا هم حل شود، ما باید خودمان را یک کشور آسیایی ببینیم و فعالیت هایمان را در این حوزه متمرکز و تقویت کنیم. متاسفانه قبل از انقلاب دبیرخانه بانک آسیایی را از تهران از دست دادیم و هنوز نتوانسته ایم با آن یک رابطه درستی برقرار کنیم. من هم می دانم تحریم ها در این قضیه موثر بوده است. این بانک جدید، بانک توسعه و زیرساخت آسیایی که چینی ها درست کرده اند و اتفاقا ایران هم تقاضای همکاری با آن را کرده و پذیرفته شده است، یکی از بهترین محل ها برای مانور ایران است.

وی تاکید کرد: ایران باید در پروژه هایی که در بخش آسیای مرکزی است ورود یابد.
امروز مغولستان و افغانستان و تاجیکستان است و بی تردید فردا روزی، به شبه جزیره کره منتج می شود.
وی در خصوص عدم پذیرش ایران از سوی کشورهای روسیه و چین به پیمان شانگهای گفت: همه تقصیرها را نمی توان به گردن این و آن انداخت. وقتی شما آنقدر در برخی سیاست های غرب ستیزانه افراط می کنید که حتی کشورهای عضو شانگهای هم نگران می شوند این دیگر تقصیر چین و روسیه نیست.
تردیدی نیست، با رفع تحریم ها به یکباره درهای کشورهای غربی به روی ایران باز نخواهد شد زیرا این ارتباط نیاز به تعامل هرچه بیشتر با کشورهایی دارد که به تیره شدن روابط در سالهای اخیر به آن دامن زده ایم. اعتمادسازی نیاز به زمان و تعامل هرچه بیشتر دارد.
این در حالی است که در طول سال های غیبت، بسیاری از کشورها جای ایران را گرفته اند بنابراین بدست آوردن دوباره بازار دشوار است.

بهبود روابط با کشورهای غربی لزوم روابط با کشورهای آسیایی را انکار نمی کند. یکی از برجسته ترین ویژگی های دولت تدبیر و امید حفظ ارزش جایگاه جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات بین المللی بود به طوری که برای نخستین بار توانستیم بتنهایی با 6 کشور قوی جهان پای میز مذاکره بنشینیم و از حقوق ایران با اقتدار حراست کنیم.

ابراهیم رزاقی کارشناس اقتصادی معتقد است: حضور در پیمانهای خارجی به شرط آنکه حقوق ایران صیانت شود نه تنها ضرری ندارد بلکه به نفع ایران نیز است.

و ی تصریح کرد: ممکن است کشورهای عضو پیمان شانگهای به لحاظ فناوری توان کشورهای غربی را نداشته باشند اما شکی نیست که در بسیاری از موارد از ما پیشرفته تر هستند و ما می توانیم با انتقال و بومی سازی تکنولوژی گامهای ارزشمندی در حیطه اقتصادی برداریم.

وی معتقد است: اقتصاد ایران باید به سمت درون زایی حرکت کند و بر توانمندی های درونی خود بیافزاید. در صورتی که ایران بتواند عضو پیمان شانگهای شود بابی جدید برای حضور بیشتر در میان کشورهای مسلمان و همچنین در میان کشوهایی که به غیر از روسیه حرفی برای گفتن در زمینه گاز ندارند، باز می شود. همچنین ایران می تواند دروازه ای به سوی بازارهای بین المللی باشد.

بنابراین ورود ایران به پیمان شانگهای فرصتی بیشتر برای دولت ایران فراهم می کند که بتواند از یکسو همه تخم مرغ های خود را در یک کفه ترازو قرار ندهد، به لحاظ دارا بودن خط ترانزیت درآمد بالایی از سوی برخی از کشورهای آسیای مرکزی برای خود ایجاد کند، از فناوری های نوین استفاده بیشتری ببرد و بازار خوبی برای فروش انرژی داشته باشد.

گفتنی است، سازمان همکاری شانگهای، یک نهاد فرامنطقه ای و بین المللی متشکل از 11 کشور است که در حاضر کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان، اعضای اصلی و ایران، هند، افغانستان، پاکستان و مغولستان اعضای ناظر آن را تشکیل می دهند.
عضویت کشورهایی نظیر روسیه، چین، هند، ایران، پاکستان، قزاقستان، قرقیزستان،تاجیکستان ، ازبکستان، مغولستان و افغانستان در سازمان همکاری شانگهای موجب شده این سازمان، علاوه بر در اختیار داشتن یک چهارم سطح خشکی های کره زمین، بزرگ ترین ظرفیت اقتصادی، نظامی، هسته ای و فضایی جهان را در اختیار داشته و در عین حال، بزرگترین تولیدکننده و مصرف کننده انرژی در جهان نیز باشد.