اندر حکایت رفع فیلتر از فیس‌بوک

امروز صفحه جواد ظریف‌، وزیر امور خارجه بیش از 300 هزار طرفدار دارد. 28 هزار نفر نیز صفحه بیژن نامدار زنگنه‌، وزیر نفت را دنبال می‌کنند.اگرچه هیچ کس به اندازه ظریف در فیس‌بوک فعالیت ندارد اما معصومه ابتکار ‌، احمد پورنجاتی و احمد مسجد جامعی از دیگر اعضای قدیمی این شبکه اجتماعی بوده اند. اسحاق جهانگیری نیز به همراه برخی دیگر از اعضای دولت بعد از انتخابات صفحه علاقه‌مندان خود را در فیس‌بوک ساخت و هر از گاهی این صفحه را به روز می‌کند. همین حضور اعضای دولت باعث شده است که این روزها از فرمانده ناجا تا برخی از اعضای کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه موضع نرم تری نسبت به فیس‌بوک بگیرند. پیش از این نیز فرمانده ناجا‌، سردار احمدی مقدم گفته بود‌: اشکالی نمی‌بینم که خدمت محور و در جاهایی هدفمند از این شبکه استفاده کنیم. او همچنین ازجلسه‌‌ای در شورای عالی مجازی با حضور روحانی برای رفع فیلتر فیس‌بوک خبر داده بود. جلسه‌‌ای که به‌رغم اینکه قرار بود بعد از سفر رئیس جمهور به نیویورک انجام شود تا به حال برگزار نشده است. اگرچه احمدی مقدم در این باره گفته بود که« لزومی ندارد فیس‌بوک را منع عمومی کنیم» اما او درخواست کرده بود که « تا گرفتن یک تصمیم همه باید تابع قانون باشیم.» این سخنان در حالی صورت گرفته بود که صفحه فیس‌بوک وزیر امور خارجه روز به روز بر تعداد طرفدارانش افزوده می‌شد و درحالی که امروز بیش از 300 هزار نفر صفحه جواد ظریف را در این شبکه اجتماعی پسندیده‌اند طوری که دو روز پیش سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا از پرکاری ظریف در فیس‌بوک و وقتی که او برای مخاطبانش در این شبکه اجتماعی می‌گذارد تعجب کرده بود.

نظرم مثبت نیست

معاون اجتماعی ناجا به نظر می‌رسد که از شنیدن خبر احتمال رفع فیلتر فیس‌بوک چندان راضی نیست. سعید منتظر المهدی به آرمان می‌گوید: دولت وارد این قضیه شده است و در حال این هستند که کارگروهی تشکیل بدهند و به یک نتیجه برسند. او به کارگروه شورای عالی مجازی اشاره و تصریح می‌کند: نیروی انتظامی با هر چیزی که خلاف قانون باشد برخورد می‌کند اگر قانون فیلتر بودن فیس‌بوک هم برداشته شود‌، ما نیز به قانون عمل می‌کنیم. اما نظر من به هیچ وجه و اصلا دراین باره مثبت نیست. با این حال به آن چیزی که خردجمعی و کارشناسان این حوزه بگویند و در آن نفع دنیا‌، آخرت، منافع ملی و امنیتی جامعه را در نظر بگیرند عمل می‌کنیم.

زمان برگزاری جلسه شورای عالی مجازی درباره فیس‌بوک

شورای عالی مجازی دو سال پیش با دستور مقام معطم رهبری تعیین شده بود اما به نظر می‌رسد که با سرپرستی وزیر ارتباطات بر این شورا اکثریت اعضا از این شورا دیگر خارج شده‌اند و با این اوصاف بعد از برگزاری جلسه‌‌ای برای تعیین اعضا‌، موضوع فیس‌بوک طبق آن چیزی که احمدی مقدم گفته است‌، صورت خواهد گرفت. این شورا در حالی قرار است برای این شبکه اجتماعی تصمیم بگیرد که هنوز فیلترینگ مرجع مشخصی در قانون ندارد. چرا که در ماده 21 تعیین محتوای مصادیق مجرمانه رایانه‌‌ای مشخص نشده است که فیلترینگ باید از سوی چه نهادی اعمال شود. از سویی دیگر مسیر برای این شورا جهت رفع فیلتر از فیس‌بوک هموار شده است‌.

ناآگاهی بزرگترین مشکل فیس‌بوک

محسن میربهرسی سرهنگ بازنشسته پلیس فتا است. او نیز مخالف فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی است و می‌گوید زمانی که هنوز بازنشسته نشده بود به دلیل قرار گرفتن در یک جایگاه رسمی به‌طور قانونی نمی‌توانستم موضع گیری شخصی داشته باشم. او می‌افزاید: ناآگاهی مردم است که در فیس‌بوک مشکل‌زا می‌شود. مردم با شبکه‌های اجتماعی آشنایی ندارند و به آنها آموزشی داده نشده است. معاون سابق اجتماعی پلیس فتا مشکلات برآمده از فیس‌بوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی را به نگاه غیر علمی موجود به این نوع شبکه‌ها می‌داند‌، میربهرسی که نویسنده کتاب «امنیت در فضای مجازی » است ادامه می‌دهد: اینترنت یک امکان برای افزایش ارتباطات جمعی است اما به کار گرفته نمی‌شود. اینترنت و شبکه‌های مجازی امکانات زیادی دارند که مورد استفاده قرار نگرفتند. استفاده از اسکایپ راه ارسال عکس و تصویر را هموار می‌کند. او اعتقاد دارد فیس‌بوک به خودی خود تهدید نیست بلکه ناآگاهی مردم آن را به محیط تهدید آمیز تبدیل می‌کند. او اعتقاد دارد علت فیلتر بودن فیس‌بوک به کوتاهی در امر آموزش بر می‌گردد.در انگلیس به کودک زیر 13 سال یاد داده‌اند که نمی‌تواند عضو فیس‌بوک شود. اما در ایران پنهان بودن عضویت‌، امکان ورود مخفی از سوی کودکان را فراهم می‌کند.

با کاربران فیس‌بوک برخوردی نمی‌شود

او پنهانی بودن هویت کاربران شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده در ایران را یک مانع برای پیدا کردن مجرم می‌داند و می‌افزاید: پلیس هیچوقت نگفته است استفاده از فیس‌بوک مجرمانه است بلکه گفته است با اعمال مجرمانه‌‌ای که در این حوزه‌ها انجام می‌شود برخورد می‌کنیم.

اینترنت امنیت ندارد

میر بهرسی می‌افزاید: پلیس پرونده‌های زیادی از تجاوز به حریم شخصی افراد در فیس‌بوک دارد. ما مشخصا می‌گوییم که شبکه‌های مجازی و ایمیل‌ها امنیت ندارند. بیشتر پرونده‌های جرایم رایانه‌‌ای در حوزه شبکه‌های اجتماعی رخ می‌دهد.

پلیس مخالف فیلتر کردن است

او تاکید می‌کند: پلیس هیچ سایتی را فیلتر نمی‌کند و مخالف فیلتر کردن است چرا که فیلترینگ به حرفه‌‌ای‌تر شدن مجرمان کمک می‌کند. از طرف دیگر استفاده مجرم از فیلتر شکن برای ما پیدا کردن‌‌ای پی را هم دشوار‌تر می‌کند. پلیس دوست دارد که به مردم نزدیک شود چراکه محدود کردن سایتها خود تبلیغ منفی است. برای همین باید بگویم که مردم فکر می‌کنند که پلیس سایت‌ها را فیلتر می‌کند اما اینگونه نیست.میربهرسی در مثالی می‌گوید: در کشور‌های دیگر‌، اول سایتهای همسریابی را فیلتر می‌کردند. بعد متوجه شدند که سرنخ عمل مجرمانه را می‌توانند راحت‌تر در سایت‌های فیلتر نشده پیدا کنند. چرا که استفاده از وی پی ان موقعیت جغرافیایی مجرم را گم می‌کند. او بیان می‌کند: موقعی که من معاون اجتماعی فتا بودم به دلیل قرار گرفتن در یک جایگاه رسمی به‌طور قانونی نمی‌توانستم موضع گیری شخصی داشته باشم. میر بهرسی به شبکه اجتماعی گوگل پلاس اشاره می‌کند و می‌گوید: گوگل پلاس یک شبکه اجتماعی پر طرفدار است اما فیلتر نیست. هر جا ما نرده‌ها را از دور چیزی برداشتیم و مردم استفاده کردند‌، محیط بهتری فراهم شده است. برای مثال زمانی دور پارک‌ها هم نرده می‌کشیدند اما زمانی که نرده‌ها را برداشتند‌، پارک محیط پاکتری شد. برای مثال گوگل پلاس آلودگی کمتری نسبت به فیس‌بوک دارد چرا که وقتی دانشجوها و افراد دیگر نمی‌توانستند با‌‌ای پی معمولی وارد فیس‌بوک بشوند اما می‌توانستند از گوگل پلاس استفاده کنند. برای همین فیس‌بوک به خلافکار‌ها وا گذار شد .

زمان کمرنگ شدن فیلترها فرارسیده است

او اعتقاد دارد که الان دیگر زمان آن فرا رسیده است که نرده‌های دور فیس‌بوک را برداریم .« اگر فیس‌بوک فیلتر بماند به ضرر پلیس است. چرا که جرمی که آشکار باشد دست پلیس را باز می‌گذارد. اما وقتی مدام همه چیز فیلتر شود ماموریت پلیس هم افزایش می‌یابد. چرا که پلیس تمرکزش را بر جای دیگر می‌گذارد و مجرم اقدامات مجرمانه اش را ادامه می‌دهد.» این سرهنگ بازنشسته می‌گوید: « وارد شدن به فیس‌بوک مجرمانه نیست اما بندی در مصادیق جرایم رایانه‌‌ای وجود دارد که می‌گوید استفاده از هر ابزاری برای دور زدن فیلترینگ جرم تلقی می‌شود.» قانونی که براساس آن استفاده از فیلترشکن نیز حرام اعلام شده است. پیش از این نیز فتواهایی درباره استفاده از فیس‌بوک از زبان شنیده شده است.