اصل تعادل در سیاست و تندروهای تنها

روزنامه شرق در یادداشتی به قلم فریدون مجلسی نوشت:تعادل، سازگاری و واقع‌گرایی، هم در سیاست اصل است، هم در حقوق و اقتصاد و هر امر اجتماعی دیگر. اصول اجتماعی بر پایه‌های علمی، توسعه و تعالی استوار هستند، بنابراین چرا در تاریخ بشر که پیوسته‌ رو به توسعه، تعالی و فرهیختگی داشته، این همه جنگ، افراط‌گری، ناسازگاری و خشونت -حتی در این زمان که دوران شکوه و شکفتگی تمدن است- حاکم بوده است؟ مسئله این است که سررشته امور همیشه به دست فرهیختگان نیست. به صدام با پیشینه‌ای قبیله‌ای و غیرمدنی نگاه کنید که ناگهان به قدرت و ثروت دست می‌یابد و مانند هزاران سال پیش، عظمت را در ماجراجویی، دست‌اندازی و خشونت می‌بیند. او از عراق، یکی از ثروتمندترین کشورهای بهره‌مند از مواهب طبیعی که طبیعتا باید دیگران به آن غبطه می‌خوردند، کشوری فروپاشیده می‌سازد. یا ترکیه که در اوج اعتلای اقتصادی، ناگهان برخی از سررشته‌دارانش برای رسیدن به عظمت سلطانی عثمانی به هوس می‌افتند؛ کشوری تازه‌به‌دوران‌رسیده که ماجرا‌جویانه، دو کشور همسایه خود؛ یعنی عراق و سوریه را که حیاط‌خلوت‌های اقتصادی‌اش محسوب می‌شدند، به فقر و فلاکتی می‌کشاند تا وبال گردنش شوند! شاید به این گمان که مبادا مسیر خطوط لوله نفت و گاز، رقیبی برای پایانه «جیحان» شود.

گاهی هیجان‌ها یا دگرگونی‌های سریع تا مدتی کشورها را دستخوش تغییر می‌کند. برای به‌سر‌آمدن دوران جوشش‌های درونی و برای اینکه جوامع به اعتدال اجتماعی بیشتری دست یابند و از اصول حاکم بر سیاست و اقتصاد پیروی کنند، زمان لازم است. به نظر می‌رسد توافق وین میان ایران و شش قدرت جهانی، بیش از هرچیز نماد پیروزی اصول اعتدال و واقع‌گرایی به‌جای رفتارهای تنش‌آلود باشد. این روزها، گروه‌هایی افراطی‌ای سر برآورده‌اند که به بهانه‌های مختلف، به ناسازگاری متوسل می‌شوند و محیط‌های مناسب برای تعالی اقتصادی را با کاستی مواجه می‌کنند. آنها از بینش‌های مبتنی بر تجربه تاریخی در فرهنگ ما بی‌خبر هستند که آسیب‌های فقر برای ایمان را یادآوری می‌کنند. اکنون افراطیون آمریکایی که اصل را بر تخطی از اصول گذاشته‌اند، با تضادی در رفتار و منطق مواجه‌ هستند که با وجود داشتن منابع مالی و تبلیغاتی بی‌کران، در درونش ضد خود را می‌پروراند و به نظر نمی‌رسد شانس موفقیت داشته باشند. نگارنده بعید می‌داند افراطیون آمریکایی نیز به منطقی برخلاف صلح، اعتدال و عقلانیت پایبند باشند و به نظر می‌رسد این شعارها و رفتارها را صرفا به‌عنوان یک ابزار سیاسی در رقابت انتخاباتی برگزیده‌اند و چه گزینش خطرناک و بازنده‌ای کرده‌اند. از سوی دیگر، همین تبدیل‌ شدن توافق وین به ابزار انتخاباتی است که سرانجام سناتورها و نمایندگان دموکرات بیشتری را به دفاع از رئیس‌جمهور و حزب خودشان وادار خواهد کرد تا موجب شکست و بی‌اعتباری حزب خودشان نشوند. ازاین‌رو هر روز شاهد اعلام همبستگی تعداد بیشتری از آنها با توافقی که رئیس‌جمهورشان از آن حمایت می‌کند، خواهیم بود؛ اکنون ٣٢ سناتور دموکرات چنین کرده‌اند و با رسیدن تعداد آنها به ٣٥ نفر، دیگر پارلمان حتی در صورت تصویب‌نشدن توافق‌نامه وین، نمی‌تواند مانع وتوی رئیس‌جمهور شود.

درواقع کارشکنی‌های افراطیون درباره توافق وین، با پشت‌گرمی به ثروت عربستان و حمایت تبلیغاتی و مالی طرفداران رژیم صهیونیستی، می‌تواند موجب تقویت آنهایی شود که تروریسم بدوی را در خاورمیانه و حتی ماورای آن ترویج می‌کنند و صابون آنها به خشونت‌بارترین وجه به جامه خود آنان خورده است. شاید سرانجام همین واقعیت موجب هشیاری آنان و همچنین ترکیه شود و تصمیم بگیرند به‌جای روش‌های موجود، با رویکردی عاقلانه، تقویتِ اعتدال و سازگاری آرامش‌آفرین را به خشونت و بدویت سلفی ترجیح دهند. در این صورت می‌توان صلح، سازندگی و زندگی را جایگزین هرج‌ومرج، ویرانی و مرگ کرد و مردم جهان با رفاه و آسایش در وطن‌های‌شان‌بمانند.