جنتی:فرهنگ در فضای آزاد تبادل نظر و تضارب آراء می تواند رشد کند/ نبود اتفاق نظر مراجع تقلید درخصوص فیلم رستاخیز

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه تلاش ما این است همه افرادی که حرفی برای گفتن و نوشتن دارند بتوانند حرف خود را بزنند، تصریح کرد: فرهنگ در چنین فضای آزادی می تواند رشد کند نه در فضای بسته.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید، علی جنتی شنبه شب در برنامه تلویزیونی «نگاه یک» به مناسبت هفته دولت، در پاسخ به این پرسش که «مهمترین دستاوردهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دو سال اخیر چیست؟» گفت: در طول سه دهه گذشته همه کسانی که مسئولیت این وزارتخانه را برعهده داشتند هر کدام گام هایی برای توسعه فرهنگ ایرانی ـ اسلامی کشور برداشتند؛ هدایت های مقام معظم رهبری و حساسیت های ویژه ای که ایشان نسبت به مسائل فرهنگی کشور دارند، سبب ترسیم راه برای همه مسئولان فرهنگی نظام شده است.

وی ادامه داد: در 2 سال اخیر آنچه سرلوحه همه فعالیت های فرهنگی ما بوده، رهنمودهایی مقام معظم رهبری در طول سه دهه گذشته است؛ یکی دو نکته مهم در 2 سال اخیر مورد توجه ایشان بوده و ما هم تلاش کردیم در این جهت قدم برداریم؛ یکی بحث تقویت جبهه فرهنگی انقلاب و نیروهای مومنی هستند که در این حوزه فعالیت می کنند.

وزیر ارشاد با بیان اینکه در حوزه فرهنگی از جمله ادبیات، سینما، تئاتر و موسیقی با سلیقه های مختلفی روبرو هستیم، افزود: نیروهایی داریم که دل در گروی اسلام و انقلاب دارند و تلاش می کنند ارزش های انقلاب را با بهره گیری از ابزارهای در اختیار، تقویت و تحکیم کنند.

جنتی تاکید کرد: یکی از وظایفی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برعهده گرفته، تقویت این جبهه و نیروهای مومنی است که در این حوزه تلاش می کنند.

وی ادامه داد: گروهی دیگر نیز هستند که شاید در این حد انگیزه برای مسائل ارزشی نداشته باشند اما در عین حال علاقه مند به خدمت در حوزه های فرهنگی از جمله سینما ، تئاتر، موسیقی و کتاب هستند.

وی افزود: «در این جهت نیز تمام تلاش های ما این است که در چارچوب قانون عمل کنیم؛ قانون در جاهایی محدودیت هایی ایجاد کرده و ما باید آنها را کاملا رعایت کنیم و آنها را رعایت می کنیم.»

وزیر ارشاد تصریح کرد: «تلاش بر این است که همه کسانی که حرفی برای گفتن، نوشتن یا ابراز کردن دارند بتوانند بیایند حرف خود را بیان کنند. از جمله اقداماتی که صورت گرفته این است که ما سعی کرده ایم فضا را برای نوشتن، گفتن و ابراز نظر کردن و فیلم های مختلف ساختن، باز کنیم.»
وی ادامه داد: اعتقاد ما این است که در چنین فضایی، فرهنگ رشد می کند نه در فضای بسته؛ در واقع در حوزه تبادل نظر و تضارب آراء افراد می توانند رشد کنند و با فرهنگ آشنا شوند؛ بویژه از آن جهت که ما کشوری با فرهنگ و تمدن دیرینه هستیم و دوست و دشمن به آن اعتراف دارند؛ از این رو باید تلاش کنیم فرهنگ ایرانی ـ اسلامی خود را تقویت کنیم و آن را جزئی از هویت ملی مان بدانیم؛ به فرمایش مقام معظم رهبری فرهنگ در عرض اقتصاد و سیاست نیست بلکه سیاست و اقتصاد در ذیل فرهنگ تعریف می شوند.

** توجه به موضوع مقام سازی فرهنگی در برنامه ششم توسعه

جنتی در ادامه در خصوص موضوع مقام سازی فرهنگی در برنامه ششم توسعه نیز گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان یکی از دستگاه های فرهنگی و حاکمیتی برای ساخت فیلم، انتشار کتاب، اجرای برنامه های نمایشی و موسیقی مجوز صادر می کند؛ تلاش ما بر این است غذای فکری که در اختیار جامعه قرار می گیرد، سالم باشد.

وی افزود: در سال گذشته فقط 72 هزار عنوان مجوز کتاب صادر کردیم که برخی در مرحله چاپ نخست و برخی دیگر چاپ های دوم، سوم و دهم و برخی نیز چاپ های یکصد و شصتم بودند.
وی ادامه داد: همچنین در حوزه سینما نیز سعی شده است در اعطای مجوز به فیلمنامه ها دقت شود؛ شورای صدور پروانه نمایش دقت می کند که فیلمها مطابق با قوانین و مقررات و فیلم نامه ساخته شده است یا خیر؛ در واقع آنچه که عرصه می شود یک فیلم آموزنده ای باشد تا بتواند در جهت تقویت و تحکیم مبانی دینی و فرهنگی کشور کمک کند.

به گزارش ایرنا،جنتی خاطرنشان کرد: باید توجه داشته باشیم که تنها وزارت فرهنگ و ارشاد مسئول فرهنگی کشور نیست و ما برای مصو ن و مقاوم سازی فرهنگی در کشور باید از همه نهادها و شخصیت های فرهنگی کمک بگیریم و هر کدام باید نقش خودن را ایفا کنند.

وی درخصوص هماهنگی دستگاه ها و نهادهای فرهنگی کشور در این رابطه نیز گفت: در شورای فرهنگی عمومی که بیش از 30 دستگاه عضویت دارند، با بسیاری از آنها تفاهمنامه های همکاری فرهنگی داریم؛ حتی در طول دولت یازدهم با بیش از 10 دستگاه و نهاد تفاهمنامه فرهنگی امضا کرده ایم؛ در مجموع اکنون هماهنگی بسیار خوبی بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با سایر دستگاه های فرهنگی وجود دارد.

** رویکرد شورای فرهنگی به سمت تحکیم خانواده است

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درخصوص مهمترین مشکلات فرهنگی کشور نیز گفت: اکنون در دنیایی زندگی می کنیم که ارتباطات و رویدادها با سرعت بالایی در حال گسترش است؛ از جمله در بخش ماهواره، فضای مجازی، شبکه های اجتماعی و ارتباطی؛ این مجموعه ارتباطات ضمن آنکه برخی آثار مثبت فرهنگی دارد در عین حال جامعه ما را با چالش های اجتماعی مواجه می کند.
وی افزود: به عنوان مثال در بحث خانواده احساس می کنیم با چالش های جدی روبرو هستند؛ از این رو در شورای فرهنگی عمومی که به طور مرتب هر دو هفته یک بار دارد تشکیل می شود، حدود چهار _ پنج ماه است که بخش اصلی فعالیت های خود را روی تحکیم خانواده ها گذاشته ایم.

جنتی ادامه داد: در حال حاضر چالش هایی در حوزه خانواده مشاهده می کنیم؛ بی رغبتی جوانان به ازدواج، طلاق هایی که رخ می دهد و یک پدیده بسیار زشت «ازدواج سفید» که امروز به تدریج از غرب آمده و در حال گسترش است؛ باید به آن «ازدواج سیاه» گفت زیرا یک ازدواج غیرمشروعی است.

وی خاطرنشان کرد: مشکلاتی که در محیط های خانوادگی داریم، یکی از چالشهای اساسی است که جامعه ما را تهدید می کند.

** خطر تغییر سبک زندگی ایرانی_اسلامی

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی « تأثیر روی سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی» را از دیگر چالش های جامعه و خانواده ها بیان کرد و گفت: ما سبک زندگی داشتیم که برایمان افتخارآمیز است؛ اکنون مبتنی بر فرهنگ ایرانی و اسلامی و نسل گذشته با این فرهنگ بزرگ شده است.

«امروز در شرایط جدیدی قرار گرفته ایم که کاملاً تحولات رخ داده در دنیا در سبک زندگی ما شامل غذا خوردن، لباس پوشیدن و رفتارهای اجتماعی تأثیر گذاشته است؛ خطر جدی که در این حوزه احساس می شود، «انحطاط اخلاقی» است که در بخش های مختلف با آن مواجهیم.

«رواج انحطاط اخلاقی در جامعه دینی بسیار خطرناک است اما امروز به بحث دروغگویی، نقض عهد و شکستن پیمان توجه کمتری می شود.»

** راهکار برای جلوگیری از نفوذ فرهنگی از طریق رسانه ها

جنتی در ادامه به راهکارهایی لازم برای جلوگیری از نفوذ فرهنگی از طریق رسانه ها اشاره کرد و گفت: «در بخش سلبی، اکنون یک کمیته تعیین مصادیق مجرمانه داریم که 13 عضو دارد؛ 6 وزیری مرتبط با مسائل فرهنگی عضو این کمیته هستند؛ کار این کمیته این است که در حوزه مجازی و پایگاه های اطلاع رسانی، از انتشار آنچه برای فضای جامعه مضر است جلوگیری کنند.»

وی افزود: «اقدام ما این است که با راه های مختلف جلوی این غذای مسموم را می گیریم تا در اختیار جامعه و به خصوص نسل جوان قرار نگیرد؛ کار مهم دیگری که باید انجام دهیم آن است باید در حوزه برنامه سازی به گونه ای حرکت کنیم که خودمان بتوانیم تغذیه سالمی را فراهم کرده و اوقات فراغت جوانان، نوجوانان و کودکانمان را پر کنیم و اطلاعات صحیح در اختیار آنها قرار دهیم.»

** مسئولیت محتوای فضای مجازی برعهده ماست

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه مسئولیت محتوای فضای مجازی برعهده ماست، افزود: از نظر فنی وزارت ارتباطلات مسئول است؛ لذا در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مرکز «فن آوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال» داریم.

«یکی از اقدامات انجام شده در این حوزه راه اندازی شبکه ملی فرهنگ است؛ در واقع می توانیم اطلاعات فرهنگی مفید در این شبکه را به همه استانها و حتی روستاها ببریم.

«این شبکه حدود یک سال و نیم است که کار خود را شروع کرده و در مجموع حرکت بسیار خوبی در شهرستان ها انجام شده است؛ اکنون در بسیاری از شهرستانها در کنار کتابخانه ها، مراکز دیجیتالی نیز ایجاد شده تا بتواند یک غذای سالم فکری را با محتوای مناسب در اختیار جامعه قرار دهد.»

جنتی در پاسخ به اینکه چه نهادهایی باید به کمک شما بیایند تا هدف شما محقق شود، گفت: بسیاری از نهادها در این زمینه مسئول هستند؛ همه اصحاب فرهنگ و هنر، حوزه های علمیه، ائمه جمعه و جماعات نیز در مصون سازی و ارتقا سطح فرهنگی جامعه نقش دارند و باید در این جهت گام بردارند؛ اما وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی باید از همه فعالیت هایی که در حال انجام است حمایت مالی و معنوی کند.

** تاکید بر اعمال مدیریت بر تولیدات فرهنگی

وی همچنین درخصوص بحث نظارت بر تولیدات فرهنگی نیز گفت: با توجه به اینکه در کشوری با مبانی دینی زندگی می کنیم به طور قطع باید اعمال مدیریت فرهنگی کنیم و نظارت هم به صورت جدی صورت می گیرد.

«به عنوان مثال کتاب های مختلفی در حوزه های گوناگون داریم که باید بر آن ها نظارت شود؛ در عین حال نظارت عالیه ای نیز وجود دارد که حدود 21 نفر از شخصیت های بسیار برجسته که هرکدام در رشته ای تخصص دارند به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی شده اند؛ این شورا تائید کرده که آنها هیات نظارت بر چاپ نشر کتاب هستند؛ همه کتاب هایی که اکنون چاپ می شود با نظارت این افراد است.

وی ادامه داد: در حوزه سینما نیز 2 شورای صدور پروانه ساخت و شورای صدور پروانه نمایش داریم؛ تلاش کردیم در این شوراها از افراد شایسته و متبحر استفاده کنیم.

جنتی در پاسخ به این پرسش که با وجود نظارتها، برخی تولیدات فرهنگی با اعتراض شخصیت ها و مراجع مواجه می شود، گفت: یک بخشی از این تولیدات مواردی بوده که مجوزهای ساخت آن در گذشته داده شده بود؛ قطعا این دولت نمی تواند مسئولیت آن بخش را برعهده بگیرد.
«گاهی نیز در همین دوره مجوزهایی صادر شده است اما فیلم در طول ساخت با تغییراتی همراه شده و با فیلمنامه اصلی تفاوت بسیاری دارد؛ این کار قابل قبول نیست و حتما باید اصلاحاتی روی آن انجام شود؛ بنابراین در چنین مواردی باید آن تهیه کننده و کارگردان را مجبور کنیم که حتما اصلاحات لازم را انجام دهد.»

** نبود اتفاق نظر مراجع تقلید درخصوص فیلم رستاخیز

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره فیلم رستاخیز نیز گفت: این یک فیلم ارزشی و دینی درباره حماسه عاشوراست؛ فیلمنامه آن توسط بسیاری از صاحب نظران، علما و فضلا ارزیابی و بررسی شده است.

«اصلاحات زیادی روی این فیلم اعمال شده و تنها چیزی که در مورد آن باقیمانده این است که در رابطه با نشان دادن چهره غیرمعصومین در بین علما اتفاق نظر وجود ندارد.»

«عده ای از آقایان مراجع تقلید معتقدند که چهره حضرت ابوالفضل(ع) را در قالب هر انسانی نشان دهیم آن قداست را نمی توان نشان داد؛ ما نمی توانیم نسبت به نظر برخی از مراجع بی تفاوت باشیم، پس با توجه به احترام به نظر آنها پیشنهاد دادیم چهره حضرت علی اکبر(ع) و ابوالفضل(ع) را با هاله ای از نور بپوشانند و در این صورت فیلم می تواند مجوز اکران بگیرد.»

وی در پاسخ به این پرسش که چرا از ابتدا این نظارت صورت نگرفت تا این حاشیه پردازی ها بوجود نیاید نیز گفت: ساخت فیلم رستاخیز از سال 13۸۵ شروع شده و کارگردان تصورش این بوده با توجه به اینکه در فیلمنامه مشخص شده شخصیت هایی مانند حضرت ابوالفضل (ع) حضور داشتند و قبلا نیز صاحبنظران آن را دیدند و اعتراض نکردند پس مشکلی برای نشان دادن چهره وجود ندارد؛ اما در ادامه مشخص شد که در این جهت اتفاق نظر وجود ندارد و باید این نکته را نیز مورد توجه قرار می دادند.»

«فیلم رستاخیر بدون کوچک ترین حمایت دولتی و با هزینه افراد علاقه مند به این حوزه ساخته شده است... ما فیلم هایی را می توانیم در تمام مراحل ساخت آن نظارت کنیم که همه یا بخشی از هزینه های آن را بپردازیم اما در مورد این فیلم بدین شکل نبود.»

وی درخصوص کم اقبالی مردم به سینمای کشور نیز گفت: این کم اقبالی را تا سال 1392 قبول دارم اما معتقدم که از سال گذشته تحولی در سینما رفتن مردم بوجود آمد به طوری که در سال ۹۳ متقاضیان سینما به دوبرابر میزان سال 92 رسید.

جنتی با بیان اینکه در طول 2 سال اخیر حدود ۳۶۰ سینما را مجهز به سیستم دیجیتال کرده ایم، گفت: با این حال هنوز تعداد سالن های سینما کم است و تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله داریم.

** دلیل جدایی بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر

وی درباره جدایی بخش بین الملل جشنواره فجر نیز گفت: این امر از سال گذشته انجام شد زیرا فعالیت های ملی و بین المللی در دهه فجر انجام می شد و بخش بین الملل مورد توجه قرار نمی گرفت؛ در واقع زیر سایه فیلم های داخلی قرار می گرفت به همین دلیل این دو بخش جدا شد.
وی با بیان اینکه قرار است بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر را جدا کنیم، افزود: معتقدم در نامگذاری، فجر کلمه مقدسی است و تنها متعلق به دهه فجر نیست و می توانیم آن را در هر زمانی به کار ببریم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به رویکرد برخی فیلمسازان کشور در توجه به سلیقه جشنواره های خارجی اشاره و خاطرنشان کرد: «این واقعیتی است که برخی از فیلمسازان ما نگاهشان به بیرون و جشنواره های بیرونی است تا بتوانند فیلم شان را در آنجا عرضه کنند و احیانا مطابق با سلیقه و خواسته های آنها فیلم بسازند.»

«ما در وزارت ارشاد از فیلم های ارزشی حمایت می کنیم، به ویژه فیلم هایی در حوزه دفاع مقدس، مقاومت و یا فیلم هایی که مروج سبک زندگی ایرانی - اسلامی هستند؛ فیلم فاخری مانند محمد رسول الله(ص) فیلمی است که در سطح جهان عرضه و به زبان های مختلف دوبله شده است؛ ما باید روی این نوع فیلم ها سرمایه گذاری کنیم.»

جنتی در پاسخ به این پرسش که «چرا در جشنواره فیلم فجر فیلم های ارزشی زیادی دیده نمی شوند؟» نیز گفت: «در سال اول دولت تدبیر و امید، برخی فیلم ها از گذشته ساخته شده بودند که مشکلات سیاسی و اخلاقی داشتند؛ از این رو به این فیلمها اجازه شرکت در جشنواره ندادیم؛ برخی ها نیز حتی با وجود حضور در جشنواره اجازه اکران به آنها داده نشد.»

وی با بیان اینکه در سال گذشته فیلم های «شیار۱۴۳»، «چ» و فیلم های ارزشی دیگر بیشترین جوایز را گرفتند، افزود: «جدا از اینکه فیلمی در یک جشنواره شرکت داده شود، دلیل حمایت وزارت ارشاد از آن نیست زیرا همانطور که می دانید جشنواره معنایش این است که باید بتواند بر اساس یک معیارهایی، فیلم هایی را انتخاب کند و به آن ها جایزه دهد.»

** تئاتر از کمبود بودجه و سالن رنج می برد

جنتی در ادامه همچنین درخصوص وضعیت تئا تر در کشور نیز گفت: در بین هنرهای مختلف، تئا تر پتانسیل زیادی دارد و استعدادهای این هنر در کشور حتی از سینما نیز بیشتر است اما باید بگویم که در بین مجموعه هنرهایی که داریم تئا تر مظلوم ترین است؛ به همین دلیل از ابتدای امسال گفتم که باید سال جاری را سال تئا تر نامگذاری کنیم.

وی افزود: هنر تئا تر از کمبود سالن و بودجه رنج می برد اما سعی کردیم با ایجاد راهکارهای همچون تعمیر و توسعه تئا تر شهر و تاسیس سالن های جدید کمی این مشکلات را رفع کنیم.

** قاچاق کتاب های غیرمجاز به کشور
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره انتشار کتاب های غیرمجاز نیز گفت: در این حوزه با همکاری اتحادیه ناشران، نظارت های خوبی صورت گرفته و میزان مشکلات این بخش بسیار کاهش یافته است؛ البته هرگز نمی توانیم بحث قاچاق را به صفر برسانیم.
«مساله دیگر، کتاب هایی است که به صورت قاچاق از بعضی کشورهای همسایه همچون افغانستان وارد می شود؛ هرچند تعداد این کتاب ها برای هر عنوان بیشتر از ۱۰۰ تا 150 جلد نیست اما باز هم با آن ها برخورد می شود.»

** در ممیزی کتاب تغییری در دولت یازدهم ایجاد نشده است

جنتی درخصوص بحث ممیزی نیز گفت: در طول دولت یازدهم هیچ تغییری در بحث ممیزی صورت نگرفته است؛ هرچند از ابتدای دولت یازدهم اعتقاد داشتم که می توان این مساله را به خود ناشران سپرد اما ناشران دوست نداشتند این مسئولیت را بپذیرند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین درباره صدور مجوز برای موسسات فرهنگی نیز افزود: در ۲ سال گذشته تعداد مجوزهایی که صادر شده منظم و حساب شده بوده ضمن آنکه زمان صدور مجوز و فرآیند آن نیز کاهش پیدا کرده است.

** بیش از یک سوم نشریات مجوز دار، منظم منتشر نمی شوند

وی درخصوص وضعیت مطبوعات کشور نیز گفت: در حال حاضر حدود 6 هزار و 700 نشریه دارای مجوز در کشور داریم؛ البته همه آنها به طور منظم منتشر نمی شوند، شاید نزدیک به 2 هزار از این نشریات.

«بعضی از آنها به دلیل مشکلات مالی نمی توانند به طور منظم منتشر شوند و بعضی دیگر نیز مشکلات نیروی انسانی دارند؛ لذا یکی از اقداماتی که طبق قانون انجام می دهیم این است که نشریاتی که در یک مدت معینی یعنی در مدت یکسال منتشر نشدند، مشمول ماده 16 قانون مطبوعات شده و پروانه آنها لغو می شود.»

جنتی خاطرنشان کرد: حمایت ما از نشریات فعال یارانه ای است که به آنها داده می شود؛ ادعا می کنم که در طول این سه دهه بعد از انقلاب کاری که در این 2 سال اخیر در این حوزه انجام شده در هیچیک از دوره های گذشته نبوده است.

«ما با کمک اصحاب رسانه ضوابطی را برای تخصیص یارانه مطبوعات تعیین کردیم و این ملاک ها را در سایت وزارتخانه قرار دادیم؛ همچنین به صورت رسمی اعلام کردیم تا اصحاب رسانه بدانند در این دولت یارانه بر چه اساسی به رسانه ها اختصاص پیدا می کند؛ مبالغ تخصیص یافته هم به صورت رسمی و شفاف اعلام شد؛ این اتفاق هم برای نخستین بار رخ داد که دولت مبلغ یارانه را به شکل شفاف اعلام کرد.»

وی تاکید کرد: «با این مکانیسم شفاف، جایی برای این که کسی بگوید دولت به فلان رسانه همسو مبلغ بیشتری پرداخت کرده و به فلان رسانه مبلغ کمتر، باقی نمی ماند، چون همه چیز شفاف است و مبلغ پرداختی بر اساس ملاک های اعلام شده تعیین می شود.»

جنتی در ادامه در پاسخ به این پرسش که «گفته می شود وزارت ارشاد نشریاتی را که به دولت توهین می کنند، تعطیل می کند و در مقابل با نشریاتی که به مقدسات توهین می کنند کاری ندارد، نظر شما دراین باره چیست؟» گفت: « تنها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست که با تخلفات برخورد می کند، اصلا صدور مجوز برای مطبوعات و نشریات و برخورد با تخلفات قانونی در یک هیاتی با عنوان هیات نظارت بر مطبوعات صورت می گیرد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تنها ریاست این هیات را برعهده دارد و یک عضوی از آن هیات است.»

«در این هیات و در 2 سال گذشته ملاک قانون بوده و دبیرخانه هیات نیز نهایت تلاشش را می کند تا قانون اجرا شود.»

«طبق قانون مطبوعات، نشریات اگر به مقامات رسمی نظام که در قانون از آن ها نام برده شده، توهین یا نشر اکاذیب کنند و تهمت بزنند با آنها برخورد می شود؛ پرونده این نشریات پس از توقیف به قوه قضائیه ارجاع داده می شود و قوه قضائیه نیز به آن رسیدگی و در نهایت حکم صادر می کند.»