توسعه گردشگری، ارزآوری غیرنفتی اقتصاد را بهبود می بخشد

رییس کل بانک مرکزی لازمه دستیابی به تعادل بازار ارز و رهایی از اقتصاد متکی به نفت را تنوع بخشی به درآمدهای ارزی و توسعه صادرات غیرنفتی عنوان کرد.

ولی الله سیف در نشست هم اندیشی بررسی راهکارهای اجرایی سیاست های ابلاغی برنامه ششم توسعه با موضوع «میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری» با تاکید بر ظرفیت های صنعت گردشگری ایران، افزود: توسعه گردشگری می تواند ارزآوری غیرنفتی اقتصاد را بهبود بخشد و به طور متوسط، سالانه بیش از 20 درصد از دریافت های حساب خدمات تراز پرداخت های خارجی اقتصاد، از محل مسافرت های شخصی است که جهانگردی یکی از زیربخش های اصلی آن محسوب می شود.

رییس شورای پول و اعتبار افزود: توسعه صادرات خدمات در قالب مسافرت، زمینه استفاده بیشتر خارجیان از امکانات حمل و نقل مسافر را فراهم می آورد که از این محل، عواید ارزی کشور افزایش خواهد یافت.

رییس کل بانک مرکزی بر بهره گیری از فرصت خاص ایجاد شده در دوره پساتحریم برای رشد و اعتلای صنعت گردشگری و مزایای اقتصادی و فرهنگی آن تاکید و خاطرنشان کرد: گردشگری یکی از بخش های مهم و دارای ابعاد و کارکردهای چندگانه در اقتصاد است. گسترش گردشگری از یک سو موجب تقویت تعاملات فرهنگی، گسترش دانش عمومی تاریخی و بهبود تعاملات بین کشوری می شود و از سوی دیگر، با پیوندهای قوی پسین و پیشین خود با دیگر بخش ها، آثار اقتصادی قابل توجهی برجای می گذارد.

سیف، ایران را به واسطه برخورداری پیشینه غنی تاریخی، فضاهای مذهبی، تنوع قومی و اقلیمی و همچنین ظرفیت های ایجاد شده در بخش های بهداشت و سلامت را دارای مزیت نسبی در زمینه جذب گردشگران خارجی دانست و گفت: گردشگری به مثابه پنجره ای برای شناخت نزدیک و بی واسطه جوامع با یکدیگر عمل می کند و در بهبود روابط سیاسی و استحکام صلح جهانی نقش آفرین است. یکی از آثار مثبت فرآیند جهانی شدن، تقویت بیش از پیش گردشگری و افزایش تمایل برای جهانگردی طی دهه های اخیر بوده است.
رییس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه ارتقای بخش گردشگری همواره مورد توجه مسئولان نظام و برنامه ریزان اقتصادی کشور بوده و ابلاغ سند سیاست های کلی برنامه ششم توسعه توسط مقام معظم رهبری، تصریح کرد: صنعت گردشگری یکی از بخش های پیشرو و دارای سهم روزافزون در برنامه های رشد اقتصادی کشور است. این صنعت با پیوندهای پسین و پیشین قوی، ماهیت اشتغالزایی و کارکردهای مثبت در رشد اقتصادی، در دو دهه اخیر توجه زیادی را به خود جلب نموده است.

سیف، با اشاره به بهبود قابل توجه میزان درآمد سرانه در سطح جهان و به ویژه، افزایش درآمد سرانه اقتصادهای در حال توسعه که موج جدیدی از تقاضای جهانی برای خدمات گردشگری را فراهم آورده است، خاطرنشان کرد: شمار کشورهایی که تلاش دارند با فعال نمودن ظرفیت های گردشگری خارجی در تنوع پذیری منابع درآمدی و گسترش تعاملات فرهنگی پیشتاز باشند، مرتبا روبه فزونی است.

وی اظهار داشت: گردشگری ماهیت کالای تجملی با کشش درآمدی بالا را دارد و چون بهبود درآمد سرانه و کاهش فقر نسبی، یک جریان رو به رشد در اقتصاد جهانی است. باید انتظار داشت این افزایش تقاضا و گرایش به بهره برداری از خدمات گردشگری کماکان تداوم داشته باشد.

رییس کل بانک مرکزی افزود: گردشگری تفریحی، فرهنگی، سلامت، مذهبی و همچنین تقاضای گردشگری توسط اشخاصی که در ماموریت های اداری و کاری به سر می برند، به عنوان شاخه های مختلف گردشگری، محل رقابت برنامه ریزان اقتصادی کشورها بوده است.

سیف، با اشاره به میزان اشتغالزایی گردشگر داخلی و خارجی، گفت: براساس مطالعات انجام شده به ازای هر ۶ نفر گردشگر خارجی که وارد کشور شود، یک شغل و به ازای هر ۲۵ گردشگر داخلی نیز یک شغل ایجاد می شود.

وی تصریح کرد: ضریب فزاینده اشتغال گردشگری در بین بخش های مختلف نشان می دهد قدرت اشتغالزایی صنعت فوق در ایران بعد از بخش کشاورزی، صنایع غذایی و ساختمان، در رتبه چهارم قرار دارد. بنابراین، در دوره ای که ایجاد اشتغال مکفی به ویژه در حوزه مشاغل غیردولتی به یکی از اولویت های فوری اقتصاد تبدیل شده، برنامه ریزی برای گسترش گردشگری و رفع موانع جذب سرمایه در این بخش می تواند راهگشا باشد. علاوه براین، گسترش گردشگری و فعالیت های تفریحی به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای بهبود الگوی توزیع درآمد کشورها شناخته می شود.
رییس کل بانک مرکزی گفت: براساس گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری(WTTC) در سال 2013 تعداد 101 میلیون نفر (3.4 درصد از کل شاغلین) به طور مستقیم در صنعت گردشگری و 285 میلیون نفر (8.9 درصد از کل شاغلین) در اقتصاد گردشگری به طور مستقیم و غیرمستقیم مشغول به فعالیت بوده اند. بنابر پیش بینی‏های این گزارش، اعداد فوق برای ایران به ترتیب 415 هزار نفر (1.9 درصد از کل شاغلین) و 1.2 میلیون نفر (5.3 درصد از کل شاغلین) ذکر شده اند.
سیف ادامه داد: از حیث اشتغال آفرینی غیرمستقیم توسعه گردشگری، ایران پایین تر از متوسط جهانی قرار دارد و این امر نشان دهنده ظرفیت‏های بالقوه ای است که در این بخش از اقتصاد ایران وجود دارد.

وی گفت: پیش بینی می شود در سال 2020 تقریباً از هر 11 نفر، یک نفر به شکل مستقیم یا غیرمستقیم در اقتصاد سفر و گردشگری مشغول به کار باشد و این امر نشان دهنده ظرفیت بالای اشتغالزایی این صنعت است.

رییس شورای پول و اعتبار به داده های آماری نیروی انتظامی اشاره کرد و افزود: در سال 1393 افزایش محسوسی در میزان ورود خارجیان و در نتیجه، در عواید صادراتی صنعت گردشگری رخ داد به نحوی که سهم مسافرت های شخصی از صادرات خدمات از 21.8 درصد در سال 1391 به 29.3 درصد در سال 1393 رسیده است. البته انتظار می رود عملکرد سال 1394 این متغیر باتوجه به نتایج ناشی از امضای توافق جامع هسته ای بیش از پیش افزایش یابد.

رییس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه برنامه ریزی برای توسعه صنعت ایرانگردی ارتباط تنگاتنگی با سیاست های کلی نظام در امور اقتصادی دارد، گفت: توسعه صنعت گردشگری همانند سایر بخش های اقتصادی، مستلزم حضور فعال بخش خصوصی قدرتمند و کارا است. در این رابطه لازم است بخش خصوصی به عنوان ایفاگر نقش اصلی به صورت حرفه ای و متناسب با استانداردهای جهانی وارد این فعالیت شود و با هماهنگی بخش دولتی و تامین الزامات متنوع مورد نیاز، ارتقای خدمات رسانی در این صنعت را دنبال کند.

وی یکی از دلایل ضعف و نارسایی صنعت جهانگردی ایران را عدم تعادل و ناترازی در تعداد گردشگران ورودی و خروجی کشور دانست و افزود: تاکنون تعداد مسافرین ایرانی که برای گذران اوقات فراغت به خارج از کشور می روند، بسیار بیشتر از جهانگردانی بوده که ایران را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کرده اند.

رییس کل بانک مرکزی تحریم روابط اقتصادی و بانکی و بسته شدن غالب شرکت های خارجی فعال و دارای شعبه در ایران را در به حداقل رسیدن تعداد مسافرینی که با هدف کسب وکار وارد کشور شده اند، موثر دانست و گفت: برای گردشگران تفریحی و علاقمندان به آثار تاریخی و طبیعی، مسائل دیگری نظیر تبلیغات سوء در خصوص امنیت کشور، کمبود امکانات اقامتی، به روز نبودن کیفیت خدمات ارائه شده و مسائلی از این نوع مطرح بوده است.

سیف، اولویت های برنامه ریزی در صنعت گردشگری را مبتنی بر جلب رضایت جهانگردان برای مسافرت به ایران با ارائه خدمات قابل رقابت با دیگر کشورها عنوان و تصریح کرد: توسعه امکانات زیربنایی نظیر ارائه خدمات بهداشتی در سطح استانداردهای جهانی،آموزش نیروی انسانی ماهر برای ارائه خدمات به گردشگران خارجی و سرمایه گذاری در احداث هتل ها و فضاهای تفریحی - اقامتی مطابق و متناسب با نیاز گردشگران، تامین امنیت گردشگران، توسعه کمی و کیفی حمل و نقل مسافر، تعیین مراکز گردشگری و فراهم نمودن امکانات لازم برای آن، تسهیل و کاهش تشریفات ورود و خروج مسافر و امکان صدور روادید در مبادی ورودی کشور و حذف روادید بین کشورهای اسلامی، تسهیل ورود و خروج ایرانیان خارج از کشور و جذب سرمایه های آنان در این صنعت می تواند در افزایش ورود تعداد گردشگران به کشور موثر باشد.

رییس شورای پول و اعتبار از سلامت و بهداشت به عنوان یکی از رشته فعالیت های اصولی و حرفه ای یاد کرد که توانسته متناسب با پیش نیازهای ظرفیت های بخش گردشگری رشد کند.
وی خاطرنشان ساخت: نظام سلامت و درمان کشور نسبت به امکانات ارائه شده در دیگر کشورها، از مزیت و قدرت رقابت بین المللی بالایی برخوردار است که سبب شده طی دهه های اخیر، تعداد قابل توجهی از اتباع منطقه خلیج فارس و آسیای مرکزی برای دریافت خدمات مربوطه، راهی ایران شوند.

وی تصریح کرد: وجود تعداد قابل توجهی از بیمارستان های خصوصی و کلینیک های تخصصی و فوق تخصصی با کارکنانی کارآزموده و پزشکانی مجرب، ایران را به یکی از قطب های درمان منطقه تبدیل کرده است.

رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: ایران از جذابیت های قابل توجهی برای گردشگرانی که با هدف بهره گیری از مراکز معنوی و روحانی وارد کشور می شوند، برخوردار است. صنعت گردشگری زیارتی یکی از بخش های به سرعت رو به رشد در سال های اخیر بوده و گردشگرانی که با هدف زیارت اماکن متبرکه اسلامی وارد کشور می شوند، غالباً به دیگر مناطق دیدنی و تاریخی کشور نیز مسافرت می نمایند.

رییس کل بانک مرکزی، ایران را مهد آئین زرتشت عنوان کرد و گفت:با توجه به قدمت این آئین، کشورمان ظرفیت معرفی به گردشگران علاقمند به تاریخ و تاریخ ادیان را دارد. در مجموع، به منظور بهره گیری بهتر از ظرفیت های این بخش برای بهبود رشد اقتصادی، لازم است اقدام های گسترده ای برای بهبود خدمات ارائه شده به گردشگران اتخاذ شود.

سیف تاکید کرد: ثبات نرخ ارز، استقرار شعب و فعالیت بانک های خارجی در کشور و تسهیل مبادلات پولی و پذیرش کارت های اعتباری بین المللی نیز در ارائه بهتر خدمات به گردشگران نقش موثری دارد. با توجه به چشم انداز فراهم شده در زمینه لغو تحریم های ناجوانمردانه بین المللی در حوزه روابط بانکی، نظام بانکی درصدد بهبود خدمت رسانی در حوزه مالی است و در صورت رفع موانع ، شاهد ارتقای موثری در خدمات ارائه شده به گردشگران خارجی خواهیم بود.

وی ادامه داد: هرگونه سرمایه گذاری در بخش گردشگری علاوه بر کمک به فضای اقتصادی کشور، در راستای تقویت روابط فرهنگی و اصلاح نگرش جهانیان درباره ایران نیز موثر خواهد بود. باید توجه داشت جهانگردی عاملی جهت زنده نگه داشتن سنت ها و آداب و رسوم گذشتگان و همچنین راهی برای تنش زدایی بین کشورها و ایجاد تفاهم، وفاق و صلح بین المللی است.

رییس شورای پول و اعتبار، موضوع گسترش ایرانگردی به ویژه توسط خارجیان را راهبردی برخوردار از ابعاد و کارآمدی مختلف خواند و گفت: باید تلاش کرد ظرفیت های طبیعی و میراث کهن ایران هر چه بیشتر در سطح جهان مورد توجه قرار گیرد.

وی تاکید کرد: هم اکنون کشور در نقطه عطف لغو تحریم های ظالمانه غرب قرار گرفته و فضای تخاصم و ناامن جلوه دادن ایران نزد گردشگران خارجی تا حد زیادی تعدیل شده است. طلیعه چنین اتفاق فرخنده ای را در آمار رسمی از تعداد گردشگران خارجی وارد شده به کشور در سال های اخیر به خوبی می توان مشاهده کرد؛ به طوری که تعداد گردشگران خارجی از 3.3 میلیون نفر در سال 1390 با رشدی قابل توجه به 4.6 و 4.9 میلیون نفر در سال های 1392 و 1393 رسیده است.

وی از آمادگی نظام بانکی به منظور ایفای وظایف حرفه ای خود در بخش گردشگری در دوران پساتحریم خبر داد و گفت: انتظار می رود در دوره پساتحریم، روند مثبت ورود گردشگران خارجی با شتاب بیشتری تداوم یابد.