پورمحمدی:شفاف سازی ضرورت دولت قانون مدار است/ امیدی برای بابک زنجانی اگر باشد با دادن اطلاعات به قوه قضاییه است

مصطفی پورمحمدی که در حال حاضر وزیر دادگستری کشور است در کارنامه سوابق اجرایی خود مناصبی همچون دادستان انقلاب اسلامی خوزستان، بندرعباس، کرمانشاه و مشهد از سال 1358 تا 1365، رییس اطلاعات خارجی وزارت اطلاعات مشاور ریاست دفتر و مدیرگروه «سیاسی – اجتماعی» دفتر رهبری، عضو و رییس هیات امنای مرکز اسناد انقلاب اسلامی از سال 1375 تاکنون، وزیر کشور در دولت نهم، ریاست سازمان بازرسی کل کشور و همچنین وزیر دادگستری در دولت یازدهم را بر عهده داشته است.
او با وجود این همه وظایفی که بر عهده داشت بهترین کاری که تا به حال به آن نائل نشده و در عین حال بسیار راغب است را کار فرهنگی عنوان می کند.
برای او هر کاری و هرجایگاهی سخت و باارزش است و خود انسان است که می تواند یک کار را باارزش یا بی ارزش جلوه دهد.
وزیر دادگستری کار خوب یک کشاورز یا یک بازاری را نیز همانند کار در مسوولیت بالا سخت می داند و بر نقش انسان در کار تاکید می کند.
ایرنا گفت وگویی تفصیلی با وزیر دادگستری رابط بین سه قوه انجام داده است که مشروح این گفت وگو در ذیل خواهد آمد.

**شفاف سازی ضرورت یک جامعه سالم و یک دولت قانون مدار است
ایرنا: دولت یازدهم بر شفاف سازی تاکبد ویژه ای دارد که خود شما نیز بارها این موضوع را مطرح کرده اید، چه فعالیت هایی در درباره شفاف سازی در این دولت انجام شده است؟
پورمحمدی: بحث شفاف سازی مناسبات اجتماعی را سالم می کند،؛ پاسخ گویی را به عنوان فرهنگ قالب در جامعه در می آورد؛ به رفتار نظم می بخشد؛ و پنهان کاری را که مبدا لعزش و سوء استفاده است به حداقل می رساند.
این شفاف سازی ضرورت یک جامعه سالم و یک دولت قانون مدار و پاسخگو است ؛ تصمیم دولت از ابتدا براین بود که صادقانه صحبت کند، اطلاعات را در دسترس مردم قرار دهد، در هر زمان پاسخگوی سوالات باشد، فضای رسانه ای را محدود نکند.
مهمتر از همه اینکه قانون انتشار اطلاعات که مدتها آیین نامه اش بدون تصویب مانده بود در این دولت تصویب و ابلاغ شده است که در آن قانون سه سال به همه دستگاه های اجرایی فرصت داد تا خودشان را آماده کنند هر اقدامی در دستگاه مربوطه روی می دهد، به مردم اطلاع رسانی کنند و دیگر چیزی قابل پنهان کردن وجود نداشته باشد.
یک سال از زمان ابلاغ گذشته و زمان به سرعت در حال سپری شدن است؛ ودوسال باقی مانده و دستگاه ها باید حواسشان باشد چون با یک چشم به هم زدن فرصت تمام می شود و همه باید برای در دسترس قرار دادن همه اطلاعات سازمانی خود آماده باشند.

** اگر امیدی برای بابک زنجانی باشد با دادن اطلاعات است نه ندادن آن
ایرنا: 11 مهر نوبت اولین جلسه بابک زنجانی اعلام شده و با توجه به شرایطی که برای مه آفرید امیرخسروی پیش آمد، آیا به نظر شما این در فرجام پرونده بابک زنجانی تاثیر نمی گذارد و به همین دلیل نیست که این میلیاردر نفتی آنگونه که باید با قوه قضاییه همکاری و اموالش را رو نمی کند؟ شابد اگر همه دارایی اش را رو کند می ترسد پایان کارش مانند امیرخسروی شود.
پورمحمدی: اجازه دهید دادگاه شروع شود؛ این یکی از چالش های دادرسی ما در زمان کنونی است که البته دوستان و همکاران قضایی حتما به این نکات توجه دارند و حتما به او تفهیم شده که ندادن اطلاعات او را به خطر نزدیک تر می کند نه دادن اطلاعات. اگر امید نجات یا تخفیفی هم بخواهد داشته باشد با همکاری و دادن اطلاعات فراهم خواهد شد.
مگر اینکه عده ای از دادن و افشای اطلاعات نگران باشند و از کانال هایی بتوانند به او القا کنند که مثلا راه نجات تو در ندادن اطلاعات است؛ و حتما دوستان ما در این جهت تدبیر مناسب خود را داشتند و خواهند داشت.
** فعالیت مرجع مبارزه با فساد بیشتر دفاع از کشور در مجامع بین المللی است
ایرنا: مرجع ملی مبارزه با فساد ، عملکرد این مرجع و جایگاه قوانین و لوایح برای اجرای بهتر مبارزه با فساد را چگونه می بینید؟
پورمحمدی: مرجع ملی تا کنون بیشتر مباحث خارجی را تعقیب می کرده؛ یعنی ما باید در مجامع بین المللی از وضعیت داخلی کشور، امور اداری، مسایل اقتصادی مالی دفاع می کردیم؛ بازرسانی که از خارج از کشور می آمدند هماهنگی های لازم را انجام و به سوالات بازرسان بین المللی جواب می دادیم.
تا کنون مرجع ملی فعالیت خود را روی این بخش بین المللی متمرکز کرده بود و در بخش داخلی، مبارزه با فساد به عنوان کار ستادی و شورایی بیشتر بر عهده ستاد میارزه با مفاسد به ریاست معاون اول رییس جمهور و دستگاه های مرتبط است؛ اما چون قانون کنوانسیون یک قانون عام است و باید به همه بندهایش عمل شود سازوکار جدیدی طراحی کردیم که مرجع ملی به بخش های داخلی نیز توجه بیشتری کند و این حوزه را چه در بخش بین الملل و چه در بخش داخلی فعال تر کنیم.
اما مهم خروجی کار است؛ چه به عنوان مرجع و چه به عنوان عضوی از دستگاه قضایی و دولت و اجرایی کشور تلاش ما بر ارتقای سلامت اداری، کاهش مفاسد اقتصادی بویژه مفاسد مالی است و فکر می کنم با شناختی که از پیشینه این مسئله دارم در دولت یازدهم اقدامات ارزشمندی در پیشگیری و بازدارندگی صورت گرفته و حساسیت جدی و دقیقی وجود داشته است و همچنان دارد اعمال می شود.
مهمترین مسئله از منظر صاحبنظران و متخصصین این رشته که من نیز قبول دارم، توسعه فرهنگ قانون مداری، نظم اداری، شفافیت و پاسخگویی است. ابزار این مفاهیم نیز امروز در دولت الکترونیک امکان تحقق دارد و اهتمام این دولت به قانون مداری، نظم پذیری و شفاف سازی و پاسخگویی و توسعه دولت الکترونیک پیام بازدارندگی و پیشگیری بسیار روشن و آشکاری دارد و اگر دستاوردهایی هم داریم که خوشبختانه زیاد نیز است مرهون همین رویکرد می باشد.

**به انجام رساندن توافق هسته ای و نظم دادن بی سامانی های کشور دو دستاورد بزرگ دولت
ایرنا: با توجه به نزدیک شدن هفته دولت عملکرد این دولت بخصوص در حوزه دادگستری و دستاوردهایش را چگونه ارزیابی می کنید و آیا برنامه هایی در این حوزه دارید؟
پورمحمدی: دولت در کلان دو هدف روشن را تعقیب کرده است که یکی از آنها پرونده هسته ای بود و باید آن را به جایی می رساند؛ بدون تردید دستارود دولت در این زمینه چشمگیر قابل تقدیر و بسیار بسیار بزرگ است.
نکته دومی که دولت در این مقطع در حال آن انجام آن بود نظم بخشیدن به این بی سامانی، به هم ریختگی ها و بی نظمی هایی است که در امور ایجاد شده و آثار مخرب شدیدی در عرصه های مختلف مانند تورم، بیکاری، کاهش جدی تولید ناخالص داخلی و رشد گذاشته بود و باید این مشکلات اساسی را نخست متمرکز می کردیم؛ مانند یک بیمار اورژانسی که به عمل های جراحی متعددی نیاز دارد باید نخست تثبیت موقعیت، وضعیت و علائم حیاتی اولیه برسد و سپس روی آن عمل جراحی انجام داد .
دولت تدبیر وامید در این دو سال در تثبیت وضعیت و در به نظم درآوردن وساماندهی امور و کنترل علائم حیاتی توفیقات خوبی به دست آورده است. کنترل تورم، توسعه لجام گسیخته هزینه های دولت، گسترده تر شدن بی حساب کتاب سازمان های اداری از مهم ترین دستاوردها بوده و توانستیم اتکا به نفت را نسبت به دولت های گذشته به حداقل برسانیم که برخی انتخابی و برخی نیز اجباری بوده است.
انتخابی یعنی خودمان تدبیر کردیم و اجباری یعنی قیمت نفت پایین آمده و عملا زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده است؛ اگر چه نتوانسته ایم خیلی از نیازها را تامین کنیم اما زندگی عمومی مردم آسیب جدی نرسیده است.
دولت در مدت دوساله از عمر خود خوشبختانه توانسته فضای ملتهب اجتماعی، بی اعتمادی و ناامیدی را تا حد زیادی کنترل و همچنین کشمکش ها و تنش های تند و مخرب اجتماعی را تا حد قابل توجهی کاهش داده است.
موضوع هسته ای با همه جایگاه، اهمیت و حساسیت هایی که در اطرافش وجود دارد؛ در یک فضای منطقی و متعادل در حال تعقیب شدن است که این خود دستاورد عظیم وارزشمندی است.
اینها بخش های عمده دستاوردهای نظام در دو سال گذشته بوده که با یک رویکرد فرامرزی انجام شده است؛ به دنبال تثبیت در حوزه نفوذ خود با هم پیمانان و با تمام کسانی که هم نظر هستیم و اهداف و منافع مشترکی داریم، بودیم .
امروز آرمان های فلسطین با قدرت حمایت می شود، موقعیت دولت سوریه بعنوان خط مقدم مقاومت تقویت و تثبیت شده، جایگاه حزب الله با رویکرد متفاهم بین المللی ومقبول جهانی نه با نگاه افراطی مورد حمایت بیشتر قرار گرفته ؛ چون نگاه افراطی در دنیا نگاه چالش برانگیز و نقطه ضعف ما می توانست باشد؛ با نگاه متفاهم از حزب الله حمایت می شود؛ حادثه یمن در این دولت اتفاق افتاده که از مظلومیت مردم یمن دفاع حمایت شده است.
در بخش های دیگر ضمن حفظ انقلاب اسلامی و جایگاه نظام ما، بسط توسعه سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی با کشورهای همسایه و در مجامع بین المللی جایگاه خوبی داشتیم که نثبیت کردیم و امیدواریم در چند نهادهای بین الملی و پیمان های منطقه ای به عنوان عضو رسمی فعالیت خود را ادامه دهیم.
یکی از رسالت های بزرگ دولت در دو سال آینده برای تثبیت دستاوردهای موجود، اجرای موفق برجام و توافق هسته ای است که حتما باید نگران تخریب آینده توافق هسته ای از دست تخریب کنندگان، جنگ طلبان و معاندین و معارضین آن باشیم؛ موقعیت فعلی را باید تثبیت و خصوصا در داخل باید از حالت رکود خارج کنیم و در حوزه اقتصادی نیز ، رونق اقتصادی جامعه را متحول کنیم.
یکی دیگر از رسالت های دولت برای آینده، ایجاد رونق اقتصادی با همه ظرفیت های داخلی و استفاده از موقعیت های بین المللی است.

** سه قوه در بهترین شرایط همدلی و همکاری هستند
ایرنا: عملکرد دولت در باره نامگذاری امسال به نام همدلی همزبانی دولت و ملت، و ارتباط آن را با سایر قوا در مقایسه با دولت های گذشته چگونه است؟
پورمحمدی: این موضوع را رسانه ها باید ارزیابی کنند چون ما مدعی هستیم، رشما رسانه ها بازتاب دهنده افکار عمومی هستید و خود شما باید افکار عمومی را به ما منتقل کنید و ارزیابی های خود را بازتاب دهید؛ ما فکر می کنیم در ایجاد همبستگی و همکاری در بین قوا تا حد زیادی موفق بودیم و الان قوای کشور در بهترین شرایط همدلی و همکاری خود هستند و این را کاملا داریم حس می کنیم و امیدواریم با همین قوت نیز ادامه پیدا کند.

** یکی از بحران های اجتماعی ما بازگشت زندانی به زندان است
ایرنا: بحث جایگزینی حبس و کاهش تعداد زندانیان و استفاده از زندانیان برای کار در محیط بیرون زندان عملکرد قوه قضاییه را در این خصوص چقدر موفقیت آمیز ارزیابی می کنید؟
پورمحمدی: خوشبختانه در قانون به این نکته پرداخته شده و آیین نامه اش نیز نوشته و ابلاغ شد؛ دادستانی کل مسوول نظارت و اجرا براین قانون شده است.
اما تمرین دادن این موضوع و جذب شدن این افراد در بازار عمومی و پذیرا شدن فرهنگی عمومی از آنها زمان می برد.
حتی زندانی های آزاد شده را کسی راه نمی دهد؛ یکی از بحرانهای اجتماعی ما بازگشت زندانیان به زندان است، چون جامعه پذیرای آنها نیبست و در این راه مشکلات جدی داریم که باید روی آن فکر و برنامه ریزی کنیم.
البته فعلا در در حال کار سازی هستیم؛ از آنجا که بخش بزرگی از نیروهای کار بازارهای غیردولتی است، نمی توانیم به بخش خصوصی تحمیل کنیم شما حتما از این نیروها استفاده کنید اما باید آنها را تشویق و ترغیب کنیم و برخی مزایا برای آنها در نظر بگیریم.
تا کنون بیشتر روی متخصصین متمرکز بوده و درحالی که زندانیان متخصصی که بازار کار آنها را جذب کند خیلی کم است بخش بزرگ زندانیان ما بخصوص زندانیان مواد مخدر و تعدادی نیز جوان هستند که به دلیل مشکلات اقتصادی و نداشتن تخصص های خاص، نمی توانند دراین بازار محدود جذب شوند؛ مگر اینکه در بازار کارگری گسترده از آنها استفاده شود و بخش خصوصی از آنها استفاده کند و این موضوعی است که باید آن را تعقیب کنیم.
در سیاست های کلی که مقام معظم رهبری برای برنامه ششم ابلاغ کردند همین موضوع زندان زدایی، کاهش جمعیت زندانیان، اصلاح مدیریت زندان است که امیدواریم در آینده بهتر بتوانیم به این مسئله بپردازیم.

** از زندان زدایی استقبال می کنیم
ایرنا: معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری پیشنهاد جایگزین حبس برای زنان زندانی را داده اند؛ نظر شما در این خصوص چیست؟
پورمحمدی: باید منطبق با مواد قانونی که الان تصویب شده پیشنهاد دهند تا بتوانیم کار سازی کنیم؛ من متن ایشان را ندیدم شاید دوستان ما در دستگاه قضایی و زندان ملاحظه کرده باشند .
ما از این موضوع استقبال می کنیم چون زندان زدایی یک هدف اصلی دستگاه قضایی و یک سیاست ابلاغی جدی مقام معظم رهبری است.

** تفکیک زندانیان منوط به تامین امکانات است
ایرنا: هفت اردوگاه قررا بود برای تفکیک زندانیان راه اندازی شود اما هنوز این موضوع محقق نشد، دلیل عدم تحقق آن چیست؟
وزیر دادگستری: تفکیک زندانیان به عنوان یک سیاست قدیمی است و این موضوع منوط به تامین امکانات دارد و وقتی که امکانات محدود است عملا تفکیک صورت نمی گیرد.
ما از تفکیک زندانیان استقبال می کنیم و امیدواریم امسال بتوانیم به رغم کسری جدی بودجه و مشکلات حادی که داریم، بودجه موردنیاز برای هفت اردوگاه بزرگ را تامین کنیم؛ اگر بودجه تامین شود بخش عمده ای از زندانیان موادمخدر و سابقه داران را جداسازی می کنیم و این موضوع کمک عمده ای برای این موضوع است.
در صورتی که بودجه موردنیاز این هفت اردوگاه تامین شود، 38 هزار زندانی در زندان های کشور تفکیک و جداسازی می شود.
درون شهر تهران به یک بازداشتگاه بزرگ که بتواند نیازهای شهری بازداشتگاهی را تامین کند نیاز داریم که مراحل بازپرسی، دادیاری و بازداشت موقت در این مرکز انجام شود تا پس از آن به زندان انتقال داده شود.

ایرنا: پیشنهادی مبنی بر تشکیل مرجع ملی پیشگیری از قاچاق انسان ارائه شده، آیا شما این پیشنهاد را شنیده اید و مورد قبول شما است؟
پورمحمدی: روی این خیلی فکر نکردیم؛ الان مطالعه منسجم و به یک نظر رسیده نداریم؛ باید کارهایمان و افداماتنمان را برای جلوگیری از قاچاق انسان تقویت کنیم شاید مرجع ملی چندان نیاز نباشد البته این را بصورت قاطع نمی گویم، چون مرجع ملی زمانی ایجاد می شود که در داخل کشور حوزه های مختلفی نیاز است درگیر آن باشند و مرجع ملی بخواهد آن را هماهنگ کند.
موضوع قاچاق بخصوص انسان کمتر است؛ بیشتر انتقال افراد از دیگر کشورها به داخل کشور برای کار کردن یا رفتن به کشورهای دیگر با ترانزیت را شاهد و با این پدیده روبرو هستیم.

** در شهرهای مرزی تعزیرات نداریم
ایرنا: درخصوص فعالیت تعزیرات و افزایش قضات و همچنین کمبود واحد تعزیرات در برخی شهرها و همکاری دولت با این موضوع اگر مطلبی است بیان کنید.
پورمحمدی: باوجود اینکه معتقدیم دولت نباید خیلی بزرگ شود اما حداقل خدماتی که باید ارائه شود را باید انجام دهیم.
در بسیاری از شهرها بخصوص شهرهای مرزی اداره تعزیرات نداریم؛ البته مراد ما بیشتر قاضی تعزیرات است به گونه ای که یک قاضی با چهار تا همکار در دو اتاق در دادگستری یا فرمانداری مستقر شوند و به تشکیل اداره ای مجزا با فضایی جداگانه و افزایش نیرو نیاز نداریم.
خوشبختانه دولت نظرش مثبت است اما امسال با کسری و مشکل بودجه مواجه شدیم که اگر این مشکل بودجه نبود شاید ما زودتر توسعه را انجام می دادیم.
سازمان تعزیرات را سازمانی می دانیم که بسیاری از مشکلات این چنین را می تواند رفع کند؛ در اختیار دولت است و با دادرسی آسان سریع و موثر بدون اینکه فرایند پیچیده قضایی در پرونده طی شود و مشکلات قوه را با توجه به حجم بالای پرونده ها افزایش دهد؛ می تواند کمک کند و رویکرد دولت نیز حمایت است.

** رونمایی از سامانه گنج تا پایان شهریور
ایرنا: وزارت دادگستری به عنوان مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک فعالیت می کند و شما رییس این مرجع هستید؛ چه اقدامات مهمی در این خصوص در این مرجع انجام شده است؟
همانگونه که قول دادیم سامانه اطلاعاتی کودکان تا پایان شهریور رونمایی خواهیم کرد و تا پایان سال قول دادیم وارد فاز عملیاتی شود؛ یعنی سامانه شکل می گیرد؛ 22 میلیون نفر از جمعیت کشورمان در این رده سنی به عنوان کودک محسوب می شوند.
اسم سامانه ما گنج است که کودک، نوجوان و جو.ان را شامل می شود؛ البته کاف و گاف قریب المخرج هستند از این استفاده کردیم چون کودکان واقعا گنج جامعه محسوب می شوندو خزانه هرزشمند هر جامعه این نسل است.
این سامانه با قدرت جستجوی بالا راه اندازی می شود و می توان اطلاعات روانی، رفتاری، تحصیلی، بهداشتی، وضعیت معیشتی، خانوادگی، ارتباطات و دیگر اطلاعات مربوط به این افراد را خواهد داشت.

** کسری بودجه عمومی است
ایرنا: کسری بودجه در وزارت دادگستری به چه صورت است؟
پورمحمدی: این کسری بودجه برای همه نهادها است؛ دولت 240 هزار میلیارد تومان برای این وزارتخانه پیش بینی کرده که امیدواریم تامین شود؛ اما در لایحه بودجه این میزان اعتبار وزارت دادگستری به 220 هزار میلیارد تومان رسید و بعید نیست تا پایان سال جاری به 190 هزار میلیارد تومان برسد. این سایه ای است که بر همه بخش های اقتصادی کشور خواهد انداخت و این فقط بودجه جاری ما است و با آن می توانیم حقوق و دستمزد را تعیین کنیم.
کاهش قیمت نفت و بازار تولید جهانی و افت بورس ها مشکلات بزرگی است که الان دنیا با آن روبرو است و به عنوان مثال بورس چین 10 درصد و چیزی حدود چهار هزار میلیارد دلار افت داشته است.

** توصیه می شود هیچ کس از حد تعادل خارج نشود
ایرنا: موضوع قتل در اردبیل و بازداشت پزشک ممسنی به گونه ای رسانه ای و تاحدی بزرگنمایی شد، شما این بزرگنمایی ها را چقدر به نفع انی صنف می دانید؟
پورمحمدی: مگر در کشور ما درگیری و قتل انجام نمی شود و احضار برخی افراد را نداریم؟
بزرگنمایی خوب نیست و همیت های صنفی بیش از اندازه متعارف به همان حوزه آسیب می زند؛ ما یک جامعه متعالی و فرهنگی و دارای ویژگی های ممتاز در بخش های مختلف هستیم اینکه یک بخش برای خودش امتیازات ویژه ای داشته باشد، حساسیت ایجاد می کند و به ضد خودش تبدیل می شود.
در صورتی که به کسی اهانت می شود باید شکایت کند و دستگاه قضایی نیز مورد را رسیدگی می کند، اما اینکه موج بسازیم و سروصدا کنیم حرف زیاد است.
بنا نیست پرده ها را کنار بزنیم و حریم های اجتماعی را به خطر بیندازیم، ولی اگر ولی اگر وارد این مقوله ها، مقابله به مثل ها و مقابله گوییها شویم، حرف برای گفتن زیاد است و توصیه می کنیم، هیچ کس در جامعه ما از حد تعادل خارج نشود.

** طلبه پرچم فرهنگ را بر دوش می کشد
ایرنا: مهمترین سمت و سخت ترین سمتی که تا کنون داشتید چه بود و فکر می کنید در چه جایگاهی می توانستید بهتر عمل کنید اما در آن جایگاه قرار نگرفته اید؟
پورمحمدی: اگر انسان جدی باشد هر کاری هم مهم است و هم سخت؛ ساده ترین کار را هم داشته باشید وقتی به کار جدی بپردازید مهم می شود؛ وقتی در فروشگاهی کار می کنید برای رضایت مشتری ها اول صبح باید آب خوب بپاشید، نرخ ها را کنترل و جنس ها را منظم کنید و خوب پاسخگو باشید. مردمی که بازار آزاد خوب کار می کنند یا کشاورزی که خوب کار می کند کارشان از ما آسان تر نیست. تفاوتی در این حوزه ها قائل نیستم چون فکر می کنم انسان ها هستند که به کار معنا وبه محیط شان جایگاه می دهند.
اما خود من بهترین کارم که تا الان به آن نائل نشدن و به آن راغب هستم کار فرهنگی است قبل از هر چیز یک طلبه هستم و طلبه پرچم فرهنگ را بر دوش می کشد و مایل است این رسالت فرهنگی خود را انجام می دهد.
از باب ضرورت و نیاز در گیر این کارها شدم؛ اما همچنان به کار فرهنگی بیش از همه کارها بها می دهم و تنها چیزی که می تواند بیش از همه من را ارضا کند، انجام کار فرهنگی است.

گفت وگو از لیلا اسماعیل نژاد