اقدامات لازم برای جلوگیری از فرار مالیاتی

 محمد آجورلو کارشناس ارشد حسابداری در یادداشتی در روزنامه مردم سالاری نوشت: آمار جدید اعلامی از طرف سازمان امور مالیاتی نشان می دهد که همچنان ، فرار مالیاتی در سطح اشخاص حقوق و حقیقی بسیار بالاست بسیاری از افراد متمول همچنان از پرداخت کامل مالیات استنکاف می کنند.

این مطلب می افزاید : فرار مالیاتی در حالت کلی اشاره به انجام اقدامات غیرقانونی از قبیل حساب سازی، عدم ارائه دفاتر رسمی، انجام فعالیتهای اقتصادی زیرزمینی و... به منظور فرار از پرداخت مالیات دارد. در این راستا و برای رسیدن به این هدف، درآمدی که مشمول پرداخت مالیات می شود، سودی که به آن مالیات تعلق می گیرد، میزان یا منبع درآمدها مخفی می گردد و یا اقداماتی که سبب تخفیف مالیات عوامل موثر بر علل فرار مالیاتی می باشد .

به منظور توسعه روش ها و ابزارهای مقابله با فرار مالیاتی و اجتناب از پرداخت مالیات، ابتدا باید درک روشنی از دلایل متفاوت بروز آنها داشت. دلایل بسیاری در این زمینه عنوان می شود که در این قسمت به برخی از مهمترین آنها اشاره می شود.

این دلایل و عوامل را می توان به دو دسته کلی عوامل نهادی و عوامل اقتصادی تقسیم کرد. هنجارها و کنش های اجتماعی، عدالت مالیاتی، فساد ماموران مالیاتی، عدم گسترش فرهنگ مالیاتی در جامعه، عدم مبادله اطلاعات کامل، نبود سیستم نظارت و پیگیری در اخذ مالیات، عدم استقبال از تسلیم اظهار نامه های مالیاتی و ضعیف بودن ضمانت های اجرایی در این مورد، تاخیر در وصول مالیات، مشکلات مربوط به تشخیص علی الراس مالیات، قوانین پیچیده و متعدد، عدم شناسایی مودیان و مستند نبودن میزان درآمد آنها، وجود معافیت های وسیع و متنوع و... برخی از عوامل نهادی می باشند. در مطالعات متعددی فقدان فرهنگ مالیاتی و آموزش در سطوح مختلف به عنوان علل مهم فرار مالیاتی ذکر شده است.

در مواجهه با مردم وقتی از دلایل اصلی و توجیه فرار مالیاتی جویا می شویم با این استدلال روبرو خواهیم شد که احساس بازگشت غیر مستقیم مالیات را ندارند به این صورت که پرداخت مالیات اثری بر رفاه و عدالت اجتماعی ندارد لذا مالیات در کشور ما به صورت اختیاری نیست بلکه به صورت اجباری می باشد و همین عامل باعث شده که هم پرداخت کنند گان مالیاتی و هم مامورین تشخیص و دریافت مالیات نسبت بهم بی اعتماد بوده و صداقت کافی ما بین طرفین وجود نداشته باشد .
حال در اینجا از آثار فرار مالیاتی باید گفت : اولین اثر فرار مالیاتی ، اثرات مبهمی است که بر رشد اقتصادی دارد. فرار مالیاتی درآمد دولت را کاهش می دهد. در نتیجه، دولت در تخصیص سرمایه گذاری های لازم ، با کمبود مواجه خواهد شد. در چنین حالتی، فرار مالیاتی اثر منفی بر اقتصاد خواهد داشت.

اثر بعدی فرار مالیاتی نابرابری درآمد می باشد ، فرار مالیاتی، باعث نارسایی در توزیع عادلانه درآمد و انباشت ثروت برای گروه های خاص شده و در نتیجه منجر به افزایش تنش های سیاسی و اجتماعی می شود. بنابراین تعیین ارتباط بین فرار مالیاتی و توزیع عادلانه درآمد نیز یک مساله تجربی است.

در این راستا سازمان امور مالیاتی بایستی تمام توان خود را در جهت فرهنگ سازی و آموزش در این زمینه قرار دهد لذا در این راه ایجاد و آموزش نیروی متخصص مالی و حسابداری قدر و توانمند در جهت جلوگیری از فرار مالیاتی می تواند موثر نماید و در نهایت دولت باید در عملکرد خود این احساس را در جامعه تثبیت نماید که مالیات به صورت غیر مستقیم بر زندگی و امور اجتماعی فرد اثر مثبت خواهد داشت.