زنگ‌های‌تاریخی‌برای‌که‌به‌صدادرمی‌آیند؟

يک تماس تلفني ساده مي‌تواند ورق تاريخ سياست را در جهتي ديگر برگرداند. جنگي را رقم بزند، از جنگ ديگري جلوگيري کند، آبروي سياستمداري را ببرد يا کورسوي اميدي را در دل‌ها روشن کند. نمونه‌هاي چنين مکالمه‌هايي بي‌شمارند. از «تلفن سرخ» روسيه و مسکو گرفته تا تماس هيجان‌انگيز نيکسون با آرمسترانگ روي ماه و تماس ديگري که دودمان ريچارد نيکسون را بر باد داد.

1962: تماسي با محوريت بحران موشکي کوبا

در سال 1962 جهان تا نزديکي جنگي هسته‌اي رفت اما يک تماس تلفني ورق را برگرداند و به‌سمت صلح سوق داد. اين اتفاق زماني رخ داد که اتحاد جماهير شوروي موشک‌هاي هسته‌اي خود را با هدف مقابله با حمله احتمالي ايالات‌متحده در کوبا قرار داد. در آن زمان بحران‌ها بالا گرفته بود و آمريکايي‌ها و روس‌ها در شرايط مکالمه با هم نبودند. آمريکايي‌ها تقريبا با هدف قراردادن و نابودي زيردريايي روسي حاوي کلاهکي که براي کوبا بود، شروع يک جنگ هسته‌اي تمام‌عيار را از دست داده بودند. اما 26 اکتبر 1962 رابرت اف کندي، دادستان کل آمريکا با برادرش جان‌اف کندي تماس گرفت و طرح صلحي با شوروي را پيشنهاد داد که بر اساس آن ايالات‌متحده موشک‌هايش را از ترکيه خارج کند. بعد از اين مکالمه روسيه با خروج موشک‌هايش از کوبا موافقت کرد و چند روز بعد از آن هم ايالات‌متحده موشک‌هايش را از ترکيه خارج کرد.

1967: خط داغ افتتاح شد

در زمان جنگ شش‌روزه اعراب و اسراييل در سال 1967 از خط تلفن سرخ استفاده شد. در اين جنگ روس‌ها در تماسي با آمريکا از آنها خواستند تا به اسراييل فشار آورد تا جنگ را تمام کند. در اين زمان نزديک به 20 پيغام ميان الکسي گاسيگين نخست‌وزير اتحاد جماهير شوروي و روبرت مک‌نامارا وزيردفاع آمريکا ردوبدل شد. اين دونفر مسووليت جنگ را برعهده داشتند. اين خط داغ که به خط تلفن سرخ شهرت يافته است، کاخ کرملين در مسکو را به کاخ‌سفيد در آمريکا مرتبط مي‌کند. خط تلفن سرخ پس از بحران کوبا برقرار شد و دو کشور ابرقدرت جهان را به جنگ هسته‌اي کشاند. طي اين بحران، جان‌اف کندي، رييس‌جمهور آمريکا و نيکيتا خروشچف رهبر اتحاد جماهير شوروي ناچار بودند از طريق واسطه با يکديگر گفت‌وگو کنند. اين خط تلفن که روس‌ها آن را تلفن سرخ مي‌نامند، از يادگارهاي جنگ سرد است که آمريکا و اتحاد جماهير شوروي در ژوئن 1963 براي ارتباط مستقيم با يکديگر به توافق رسيدند.

1969: تماس نيکسون با آرمسترانگ، روي سطح ماه

قرارگرفتن نيل آرمسترانگ بر سطح ماه در تاريخ 20ژوييه 1969 يکی از دستاوردهاي مهم تاريخ بود؛ «قدمي کوچک براي انسان و جهشي بزرگ براي بشريت.» براي اولين‌بار يک انسان از جو زمين بالاتر رفته و به سلامت بر روي سطح يکي از اجرام آسماني قرار گرفته بود. اما چه راهي بهتر از يک تماس تلفني براي دنبال‌کردن اين اتفاق مهم. در همان روز پرزيدنت ريچارد نيکسون از کاخ‌سفيد با آرمسترانگ که غيرممکن را ممکن کرده بود، تماس گرفت و اين موفقيت را به او تبريک گفت. با اين تماس تلفني به ماه ايده دسترسي به تلفني همگاني و جهاني معنايي کاملا جديد پيدا کرد. با پخش اين تماس تلفني از تلويزيون، اين مکالمه به يکي از معروف‌ترين و شناخته‌شده‌ترين تماس‌هاي همه دوران‌ها تبديل شد.

1972: تماس تاريخي‌اي که منجر به افشاي سرقت از واترگيت شد

در تاريخ 17ژوئن 1972 اتفاقي تاريخي در مجتمع واترگيت در مقر کميته ملي حزب دموکرات رخ داد. سرقت از اين مجتمع سلسله‌اي از وقايع را به دنبال داشت که درنهايت به اولين و تنها استعفاي رياست‌جمهوري تاريخ ايالات‌متحده منجر شد. باب وودوارد و کارل برنشتاين با انتشار مقالاتي در روزنامه واشنگتن پست اين رسوایی را پوشش دادند و پس از اين پوشش خبري ريچارد نيکسون در روز 9 آگوست 1973 بي‌درنگ استعفاي خود را اعلام کرد. نيکسون پس از آنکه فهميد کنگره به استيضاح او راي خواهد داد، از سمت خود کناره‌گيري کرد تا تنها رييس‌جمهور تاريخ آمريکا نام بگيرد که از مقامش استعفا کرده است.  اما سوال اين بود که اين دو خبرنگار اطلاعات اين مقالات را از کجا به دست آوردند. اطلاعات از طريق يک تماس تلفني به دست آمده بود. در 19ژوئن 1972 خبرچيني به نام مارک فلت با باب وودوارد تماس گرفت و از او خواست که حادثه دزدي از واترگيت را با دقت بيشتري پيگيري کنند. خبرنگاران واشنگتن‌پست هيچ‌وقت نام مارک فلت را فاش نکردند و هميشه او را به‌عنوان خبرچين گمنام معرفي مي‌کردند اما مارک فلت در سال2005 اعتراف کرد که درواقع او اين افشاگري‌ها را انجام داده است.

2001: اين‌بار پوتين با بوش پسر حرف مي‌زند

11سپتامبر 2001: ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه در جريان حادثه 11سپتامبر 2001 به منظور ابراز همدردي با جورج بوش پسر تماس گرفت. از اين تماس که از طريق خط سرخ صورت گرفت به‌عنوان نمونه موفق ديالوگ سازنده ‌ياد مي‌کنند. پس از آن مذاکرات همکاري در فعاليت ضد تروريستي دو کشور فعال‌تر شد. جورج بوش هم در اين تماس تلفني گفت: پوتين اولين رهبر خارجي بود که در اين حادثه با من ابراز همدردي کرد و اين حادثه را به من تسليت گفت. بوش گفت: پوتين در اين مکالمه تلفني از آمادگي خود با آمريکا براي مبارزه با تروريسم خبر داده است.

 2013: تلفني براي صلح

بي‌گمان مي‌توان تماس تلفني بنيامين نتانياهو نخست‌وزير رژيم اسراييل با محمود عباس رييس تشکيلات خودگردان فلسطين را يکي از مهم‌ترين تماس‌ها توصيف کرد. نتانياهو که به‌مناسبت تبريک ماه‌رمضان به عباس با او تماس گرفته بود از مذاکرات صلح استقبال کرده و گفته بود اميدوار است تا دو طرف بتوانند مذاکرات مربوط به صلح را از سرگيرند. مذاکرات صلح دوطرف که از سال ۲۰۱۰ و بر سر ايجاد شهرک‌هاي يهودي‌نشين در کرانه باختري رود اردن متوقف شد با رايزني‌هاي جان کري پيشرفت بهتري داشت. شايد بتوان آزادي اسيران فلسطيني را يکي از مهم‌ترين تلاش‌هاي جان کري و دستگاه وزارت‌خارجه آمريکا در روند مذاکرات صلح دانست. چند روز پس از اين تماس شيمون پرز رييس رژيم اسراييل با عباس تلفني گفت‌وگو کرد و تصميم او براي بازگشت به ميز مذاکرات را ستود. شيمون پرز به عباس گفت: به حرف کساني که شک و ترديد ايجاد مي‌کنند، گوش نکن، تو و نتانياهو کار درستي انجام داديد.