«انرژی» مثبت وین از افقی بالاتر

روزنامه ایران در یادداشتی به قلم سیدهادی میرباقری،کارشناس حوزه انرژی نوشت:

ناظران جهانی که از افقی بالاتر صحنه اقتصاد ایران بعد از توافق هسته‌ای را رصد می‌کنند بر این باورند که مهم ترین آثار پایان تحریم در عرصه نفت و انرژی ایران نمایان خواهد شد. به این دلیل که نفت و انرژی به عنوان شاهرگ اقتصاد ایران بیشترین آسیب را از دوران تحریم متحمل شد. یک جنبه از پیامد خسارت بار تحریم این بود که حریفان ایران در منطقه بالاترین سود را از غیبت ایران در بازار بزرگ انرژی بردند. دیگر جنبه‌های مهم آن از زبان وزیر صریح اللهجه نفت در گفت و شنودهای رسانه‌ای بیان شد. آنجا که زنگنه به تلخی از متوقف شدن پروژه‌های توسعه میادین نفت و گاز یا حیف و میل گسترده درآمدهای کلان نفت و یا قصه گم شدن خرید 30 دکل نفتی سخن گفت. اکنون برای جبران همه این منابع و فرصت‌های از دست رفته در حوزه انرژی به نظر می‌آید دولت روحانی و وزارت نفت او بر آن شده تا احیای حوزه انرژی را در اولویت نخست بعد از توافق هسته‌ای قرار دهند. مصداق‌های این حرکتی که می کوشد «انرژی مثبت توافق وین ابتدا باید در چاه‌های نفت و میادین گاز دمیده شود» طی چند روز اخیر در دیدارها و توافق ایران و اروپا نمایان شد. قریب به اتفاق وزیران و مدیران اقتصادی اروپا در سفر خویش، وزارت نفت را ایستگاه اصلی مذاکره خویش قرار دادند. البته پیش از آنکه توافق هسته‌ای وین امضا و اعلام شود  برنامه ریزان حوزه نفت و انرژی ایران، برای جذب سرمایه گذاران و صاحبان صنایع بین‌المللی خیز برداشته بودند. در روزهای منتهی به توافق وین، مدیران نفتی ایران چندین نشست و اجلاس مهم در پایتخت‌های اروپایی با بزرگان اقتصادی و سرمایه گذاران غربی برگزار کردند. این نشست‌ها در واقع «بستر» بازگشت سرمایه گذاران در عرصه‌های نفت و انرژی را مهیا کردند.

از همین روست که ناظران غرب بعد از موفقیت دیپلماسی هسته‌ای ایران،نگاه خود را به تحرک «دیپلماسی نفتی» دولت روحانی معطوف کرده‌اند. یک نگاه به صفحات اول نشریات اقتصادی پر نفوذ امریکا و اروپا  روشن می‌کند که عرصه اقتصاد انرژی ایران چه جذابیتی برای شرکت‌ها و سرمایه گذاران بین‌المللی پیدا کرده است. در این مدت روزی نبود که نشریات وال استریت ژورنال،اکونومیست، فایننشال تایمز و خبرگزاری‌های اقتصادی رویتر و بلومبرگ گزارشی از فرصت‌های اقتصادی ایران درج نکنند. یا با مدیران شرکت‌های بزرگ نفتی مثل بی‌پی (بریتیش پترولیوم) شل، توتال، اکسون موبیل و... به گفت‌و‌گو درباره چند و چون بازگشت به میادین انرژی ایران ننشینند.

ظرف هفته‌ای که گذشت تیم نفتی دولت روحانی نخستین مرحله از پروسه جذب سرمایه گذاران خارجی را به انجام رساندند. اتفاق جالب توجه در دیدار و مذاکراتی که زنگنه و مدیرانش با طرف‌های اروپایی داشتند این بود که هیأت بلندپایه آلمانی که از سوی زیگمار گابریل، قائم مقام صدر اعظم رهبری می‌شد راهی وزارت نفت شد. در حالی که به طور سنتی شرکای نفتی ایران عمدتاً از میان شرکت‌های انگلیسی، فرانسوی یا ایتالیایی انتخاب می‌شدند ورود آلمانی‌ها به عنوان قدرت اول اقتصادی اروپا به حوزه نفت و انرژی ایران یک اتفاق مهم نزد  محافل بین‌المللی بود.

استفاده از مهره مؤثری مثل آلمان می‌تواند یکی از قواعد بازی اثر گذار تیم نفتی ایران باشد. همچنان که برخی خبرها در این باره دلالت بر این داشت که وزیر نفت روحانی تماس‌ها و رایزنی‌ها قبلی با برلین را برای حضور در فضای جدید اقتصادی ایران به انجام رسانده بود. دست کم در چند سفری که محمد جواد ظریف به مقصد اروپا از آن جمله برلین داشت بیژن زنگنه دوشادوش وی با هیأت‌های آلمانی به مذاکره نشست و بعد از آن دیدار این خبر مهم را در اختیار رسانه‌ها قرار داد که «تهران و برلین به یک اندازه عزم و اشتیاق دارند تا پس از برداشته شدن تحریم ها، بار دیگر روابط دو جانبه اقتصادی را گسترش و ارتقا دهند.» در حالی که هنوز کاروان‌های اقتصادی کشورهای دیگر اروپا مثل انگلیس در راه است خبرها حاکی از آن است که وزارت نفت ایران اولین برگ از توافقات خویش را با برلین رو کرده است. زمینه‌ها و حوزه هایی که برای ورود سرمایه گذاران آلمانی اعلام شده است به‌اندازه کافی برای حریفان این قدرت اروپایی وسوسه انگیز است، گفته می‌شود سرمایه‌گذاران آلمانی که تجربه فعالیت قبلی در عرصه تجهیزات، پتروشیمی، پالایشگاه و ساخت توربین را دارند این بار قرار است به صورت گسترده  در سه زمینه تأمین سرمایه و فاینانس، پشتیبانی مالی و ارتقای دانش فنی و ورود فناوریهای جدید نقش آفرینی کنند.