عقلانیت دولت و ملت و دلواپسی دلواپسان

سفر یک روزه وزیر خارجه فرانسه به ایران درحالی به پایان رسید که طی هفته گذشته شاهد جنجال‌های فراوانی در کشور بودیم. جنجال‌هایی که مربوط به دوران نخست وزیری فابیوس بود چرا که ورود خون‌های آلوده به ویروس HIV به ایران از فرانسه، در دوره نخست‌وزیری وی انجام شد.

سال 1991 به دنبال انتشار مقاله‌ای در مجله «ایونمنت جودی» از سوی یک روزنامه‌نگار و یک پزشک درباره فروش و صادرات فراورده‌های خونی آلوده به ایدز به بیماران هموفیلی موجی از خشم و انتقاد در بین افکار عمومی کشورها شکل گرفت. این درحالی بود که فابیوس با حضور در دادگاه و با دفاع از خود، از نقش داشتن در این ماجرا تبرئه شد. در این میان با وجود این تبرئه، دولتمردان ایرانی باید پیگیر ماجرای خون‌های آلوده باشند و اجازه ندهند حق مردم ایران در این پرونده پایمال شود.

او با پیام آشتی به ایران آمد و از روحانی برای سفر به پاریس دعوت کرد. پیام آشتی که او حاوی نکات مهمی برای ایران است. فابیوس در جریان مذاکرات هسته‌ای، بازیکن بد بود اما امروز به عنوان اولین وزیر خارجه عضو کشورهای 1+5 به ایران می‌آید و دست دوستی خود را به سمت ملت ایران دراز می‌کند. دست دوستی که پورمحمدی وزیر دادگستری، از آن به عنوان «معذرت خواهی از ایران» تعبیر کرده بود. سخنی که البته از سوی برخی دلواپسان مورد تمسخر واقع شد اما واقعیت عرصه سیاسی نشان داد که تفاوت نگاه مسئولین کشور با قلم به دستان سیاسی از زمین تا آسمان است.

دولت روحانی به خوبی می‌داند که شرایط امروز منطقه شرایط ویژه و حساسی است. بحران داعش، حمله عربستان به یمن و عصبانیت اسرائیل از توافق هسته‌ای، ایران را تبدیل به یکی از مهم ترین بازیگران منطقه‌ای خاورمیانه و جهان کرده است. ایران در رقابت با عربستان در خاورمیانه مجبور به یارگیری سیاسی است. یارگیری که می‌تواند برگ‌های برنده ایران را در بازی قدرت خاورمیانه افزایش دهد. ما امروز در محاصره دشمنان خود قرار داریم. آنها سخت به دنبال از بین بردن خطوط مقاومت ایران در منطقه هستند و در مقابل ایران تلاش می‌کند خط مقدم مقاومت خود را گسترش دهد.

آنها در خارج از کشور سعی می‌کنند با قطع کردن رابطه ایران با دیگر کشورها قدرت نرم ایران را کم کنند و در داخل نیز برخی با نگاه ساده لوحانه سعی می‌کنند بازوهای سیاست خارجی ایران را به بهانه‌های واهی کوتاه کنند. برخی از سیاسیون از جمله نمایندگان مجلس نیز به واسطه همین بازی افراطی‌ها و تندورها و امثال آنها وارد این پازل می‌شوند و همنوا با قلم به دستانی که منافع شخصی را به منافع ملی ترجیح می‌دهند از سفر فابیوس و احتمالا دیگر وزرای خارجه انتقاد می‌کنند. احتمالا زین پس وزرای خارجه هر کشور که به ایران سفر می‌کند باید پاسخ عملکرد گذشته کشور خود را به دلواپسان بدهد و هیچ نگاهی معطوف به آینده نباشد.

ایران اگر می‌خواهد تبدیل به یگانه کشور قدرتمند خاورمیانه باشد باید دوستان خود را افزایش دهد.همین دراز کردن دست دوستی از سوی ایران به دیگر کشورهای جهان باعث شد اتحادی که علیه ایران طی سال‌های گذشته ایجاد شده بود بشکند و اسرائیل به عنوان سردمدار مخالفان ایران احساس خطر کند.

نتانیاهو بیش از هر فرد دیگری خطر روحانی برای دیپلماسی اسرائیل را احساس کرده است. زیرا اسرائیل در زمان احمدی نژاد، دست روی دست می‌گذاشت و بازی احمدی نژاد در زمین اسرائیل را مشاهده می‌کرد.

سخنان تند احمدی نژاد در عرصه بین المللی به ویژه در سازمان ملل و نهادی جهانی، باعث شده بود ایران بدون هیچ دخالتی از سوی اسرائیل به عنوان یک تهدید جهانی شناخته شود.

اسرائیل بعد از هر سخنرانی احمدی نژاد خطاب به دیگران می گفت دیدید ما در مورد ایران حق داشتیم و بر شما ثابت شد که آنها کشور خطرناکی برای صلح جهانی هستند؟ همین رفتار رئیس دولت های نهم و دهم سبب شده بود تا تصور تنهایی ایران در عرصه بین المللی شکل گیرد. همین تلقی تنهایی، لبخند رضایت را بر لبان نتانیاهو نشانده بود.

پیروزی روحانی اما این لبخند را از لبان نتانیاهو زدود و حتی سبب شد پس از سال‌ها میان اسرائیل و آمریکا به عنوان دو متحد جهانی، در مورد پرونده هسته‌ای ایران اختلاف بیفتد.

بعد نخست وزیر اسرائیل، کنگره آمریکا دیگر دلواپس عقلانیت دولت روحانی است. آنها حتی اعتقاد دارند که سر جان کری در مذاکره با ایران کلاه رفته است و دولت اوباما در میز مذاکره مغلوب تیم مذاکره کننده ایرانی شده است.

در نهایت باید گفت که زمین دیپلماسی جای عقلانیت است، نمی‌شود درحالی که تمام قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در حال یارگیری سیاسی هستند ما به دلیل برداشت احساسی از سیاست خارجی، بازی را به رقبای خود واگذار کنیم. امروز سوریه، عراق و یمن سه مرز منطقه‌ای ایران در منطقه خاورمیانه هستند و باید تلاش کنیم که با عقلانیت هژمونی ایران در این مناطق را حفظ کنیم و اجازه ندهیم که قدرت نرم ایران به راحتی جای خود را به انفعال سیاسی بدهد.