لبخند دیپلمات‌ها در ایستگاه پایانی مذاکره

شور و نشاط به هتل «کوبورگ» بازگشته است. فقط خبرنگاران نیستند که لبخند رضایتی جایگزین چهره‌های عبوس و خسته‌شان شده؛ انرژی در رخ اعضای تیم‌های مذاکره هم به‌وضوح قابل مشاهده است.

 روزنامه ایران در گزارش امروز خود از مذاکرات هسته ای نوشت:

حالا دیگر، بدبین‌ترین حاضران و ناظران مذاکرات«وین» هم کار را پایان یافته تلقی می‌کنند. بحث فرساینده «توافق» یا «عدم توافق»؛ جای خود را به گمانه زنی درباره زمان «اعلام توافق» داده است؛ آن هم با دامنه اختلاف چند ساعته، خوش بین‌ها، دیروز (21 تیر) را روز فیصله بخش و ماندگار در دیپلماسی جهان می‌دانستند و چشم و گوش به خبرهای وین سپرده بودند تا این لحظه تاریخی را از دست ندهند، بدبین‌ترها معتقد بودند متن توافق برای آخرین بازبینی و اعلام نظر به پایتخت‌ها ارسال خواهد شد و براین اساس، امروز را روز اعلام توافق بزرگ می‌دانستند. البته بودند کم شمار کسانی که هنوز زمانی دورتر یا حتی احتمال به بن‌بست رسیدن مذاکرات بر سر یکی دو موضوع مورد اختلاف را مطرح می‌کردند اما چنان در واقعی بودن تحلیل‌شان تردید داشتند که اغلب، به زمزمه دیدگاه‌شان در گوش معدود معتمدان‌شان بسنده می‌کردند.

هرچه که بود؛ شور و نشاط به هتل «کوبورگ» بازگشته است. فقط خبرنگاران نیستند که لبخند رضایتی جایگزین چهره‌های عبوس و خسته‌شان شده؛ انرژی در رخ اعضای تیم‌های مذاکره هم به‌وضوح قابل مشاهده است. خوش اخلاق‌تر شده‌اند و گام‌های‌شان تندتر و استوارتر از قبل. برخی از آنان هنوز جمله نخ‌ نما و هشداری «هنوز تمام نشده، نکات اختلافی باقی مانده که نیاز به بحث دارد» را تکرار می‌کنند، اما با تبسم خبرنگارانی مواجه می‌شوند که اغلب، زحمت ارسال خبرهایی از این جنس را بر خود هموار نمی‌سازند. موضوع صحبت خبرنگاران و دیپلمات‌هایی که در گوشه و کنار، فراغتی برای استراحت یافته‌اند نیز پیش‌بینی اعلام زمان توافق است؛ گویی همگان از برزخ تردید هسته‌ای عبور کرده‌اند و منتظرند تا پس از شنیدن بیانیه رسمی و حضور درعکس های یادگاری‌ مراسم توافق؛ آنان هم در نقطه پایان یکی از بزرگترین مذاکرات تاریخ و مهم‌ترین کارزارهای دیپلماتیک، سهمی به خود اختصاص دهند. برای تحقق این رؤیاها همه چیز مهیاست، مگر یک چیز؛ مهر تأیید پایتخت‌ها بر پای برگه‌هایی که کلمه به کلمه آن نتیجه جدال نفسگیر چندین ماهه دیپلمات‌هاست. فرمان‌ها که رسید دیپلمات‌ها، لبخند به لب جلوی دوربین‌ها ظاهر می‌شوند و در پایان مراسم اعلام رسمی، از همتایان خود در تیم‌های رقیب که همدوش پیشبرد مذاکره‌های فرساینده و رکوردساز بوده‌اند، وداعی کوتاه مدت می‌کنند تا دوباره برای مرحله عملیات و اجرای توافق، گردهم آیند.

از آغازین روز‌های هفته، جنب و جوش مذاکرات، توجه هر ناظری را جلب می‌کرد. پس از روزهای طوفانی پایان هفته گذشته مشخص بود که فرجام نهایی گفت‌و‌گوها به همین رایزنی‌های چند ساعت طلایی باقیمانده گره خورده است. کشورهای غربی تمام شنبه شب و یکشنبه را با یکدیگر گفت‌و‌گو کردند تا برای اختلاف‌های باقی مانده چاره‌جویی کنند. امریکایی‌ها فضا را مثبت توصیف می‌کنند و فرانسوی‌ها فاصله رسیدن به توافق را تنها یک گام می‌دانند. روس‌ها و چینی‌ها که حضور خود را به رضایت همه طرف‌های مذاکره برای دستیابی به توافق منوط کرده بودند در ساعات میانی دیروز (یکشنبه) وارد وین شدند تا جمع وزیران خارجه شش کشور با حضور آنها جمع‌تر شود. این طرف هم صالحی با رضایت از وقایع خوش کوبورگ خبر داده و همه را به انتظار سکانس پایانی مذاکره فراخوانده است. در همین حال یوکیا آمانو هم به مذاکره‌کنندگان پیوست تا با ارائه نظرهای کارشناسی در چارچوب توافقات تازه‌ای که میان تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شکل گرفته، بن‌بست‌های دقیقه نود مذاکره را بشکند. رسانه‌های خبری جهان در حالی به کمین خبرهای خوش از پشت درهای بسته کوبورگ نشسته‌اند که شمارش معکوس برای رسیدن به نقطه پایان آغاز شده است. سکوت سنگین حاک بر قصر کوبورگ از خبرهای مهمی حکایت می‌کند.

جان کری: در حال رسیدن به مرحله تصمیم‌های واقعی هستیم

مذاکرات روز شنبه که بنا بر شواهد و شنیده‌ها آخرین روز مذاکرات به حساب می‌آمد، در حالی از سر گرفته شد که شنبه شب وزیران خارجه ایران و امریکا با حضور فدریکا موگرینی تا نیمه‌های شب به بحث و گفت‌و‌گو برای از میان بردن اختلافات باقی مانده پرداختند و با استراحتی کوتاه از صبح یکشنبه با هدف بستن پرونده هسته‌ای ایران، دیدارهای فشرده‌ای را در دستور کار خود قرار دادند. جان کری بعد از این دیدار امیدوارانه درباره حل اختلاف‌ها صحبت کرد و گفت که «در حال رسیدن به مرحله تصمیم‌های واقعی هستیم» به موازات برنامه وزرا، سیدعباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان وزیر امور خارجه هم از ساعات اولیه صبح دیروز(یکشنبه) به همراه هلگا اشمید معاون هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، وندی شرمن معاون وزیر خارجه امریکا و رابرت مالی دستیار ویژه اوباما به کار روی متن توافق پرداختند. نشستی طولانی که نتیجه آن برای جلسات بعدی روز شنبه اهمیت بسزایی داشت.

فابیوس: خیلی امیدوارم
همزمان با رایزنی‌های مقامات ایران و امریکا که بیشترین دیدارهای روزهای گذشته را به خود اختصاص داده بود، وزیر خارجه فرانسه در رفت و برگشت کوتاه مدتی که به کشورش داشت در بدو ورود دوباره به وین گفت که «برای حل مسائل باقیمانده به وین بازگشته و خیلی امیدوار است که توافق حاصل شود.» لوران فابیوس به دلیل بازگشتش به پاریس هم اشاره داشت و گفت: «به این دلیل به الیزه بازگشتم که بحران یونان را بررسی کنیم. اکنون به اینجا آمده‌ام که مسائل باقیمانده را حل کنیم.» وی در ادامه برنامه‌های خود عصر دیروز با آمانو دیدار کرد. در همین حال وزیران خارجه روسیه و چین جزو آخرین مقاماتی بودند که راهی کوبورگ شدند تا وارد مرحله پایانی گفت‌و‌گوهای هسته‌ای با ایران شوند.

تفاهم بر سر چند اختلاف کلیدی
کشورهای طرف مذاکره در مرحله پایانی گفت‌و‌گوها برای دست یافتن به توافقی تلاش می‌کنند که ضمن رفع ملاحظات کشورهای گروه 1+5 در خصوص برنامه‌های هسته‌ای ایران، حکم به پایان سناریوی تحریم‌ها خواهد داد. متن جامع، طیف گسترده‌ای از تفاهم بر سر موضوعات مختلفی را شامل می‌شود که دربرگیرنده برخی اقدامات موقت با دوره‌های زمانی مختلف خواهد بود. به این معنا که هر موضوع مورد اختلاف که راهکاری برای آن در نظر گرفته شده است زمانبندی جداگانه‌ای برای اجرا دارد و لزوماً مدت زمان توافق درباره همه مسائل مورد بحث یکسان نیست. همچنین بر اساس متن توافق هسته‌ای همه تحریم‌های مالی و اقتصادی ایران در روز اجرای برنامه اقدام مشترک، لغو خواهد شد و ایران از زیر بار تحریم‌های سنگین شورای امنیت و همچنین تحریم‌های دوجانبه و چند جانبه کشورهای غربی بیرون خواهد آمد. موضوع تحریم‌های تسلیحاتی که با مخالفت امریکا و دو کشور اروپایی 1+5 به بروز تنش‌هایی در روزهای آخر مذاکرات تبدیل شده بود، حل و فصل شده و قرار است این دسته از تحریم‌ها نیز طبق قطعنامه‌های شورای امنیت که بلافاصله بعد از اعلام توافق صادر خواهد شد، لغو شده و صرفاً برخی محدودیت‌های موقت برای زمانی محدود اعمال می‌گردد. دستاورد بزرگ دیگر ایران، جلب موافقت کشورهای طرف مذاکره برای صدور قطعنامه‌ای است که بنا به روایت منابع آگاه قرار است آخرین قطعنامه شورای امنیت در مورد برنامه هسته‌ای ایران باشد و پرونده هسته‌ای ایران را از ذیل فصل هفت منشور ملل متحد خارج کند. مدت زمان اجرای قطعنامه محدود بوده و در پایان این مدت لغو خواهد شد. در صورت این اتفاق، برای نخستین بار خواهد بود که یک کشور ذیل تحریم‌های فصل هفتم موفق شده است از طریق مذاکره، موضوع مناقشه هسته‌ای را از فصل هفت منشور خارج کند.

صالحی: خبرهای خوشی در راه است

در همین حال رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان کمی پیش از نشست جمعی ایران با اعضای 1+5 در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها از تمام شدن بحث‌های فنی خبر داد و به بیان جزئیاتی از برخی موضوعات توافق شده درباره برنامه‌های هسته‌ای ایران پرداخت. علی اکبر صالحی که شنبه شب در گفت‌و‌گو با خبرگزاری فرانسه اعلام کرده بود «خبرهای خوشی در راه است» در گفت‌و‌گویی دیگر با رسانه‌های داخلی با بیان اینکه ایران برخی محدودیت‌ها را پذیرفته است گفت: «این محدودیت‌ها تأثیری در سیر برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز نخواهد داشت بلکه برنامه هسته‌ای به شکل سریع‌تری پیشرفت خواهد کرد.» وی با اظهار اینکه زمینه‌های انتقال تجارب دیگران بخصوص در ابعاد تجاری‌سازی صنعت هسته‌ای در بخش نیروگاهی و ساخت سوخت در مذاکرات لحاظ شده است، گفت: «بنا داریم که تولیدات استراتژیک خود را همچون «اورانیوم غنی شده» و «آب سنگین» را بفروشیم و به این ترتیب عملاً وارد مجموعه کشورهایی می‌شویم که در نظام بین‌الملل می‌توانند از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای خود در جهت تجاری‌سازی استفاده کنند.» صالحی درخصوص چگونگی بازطراحی اراک- به عنوان یکی از مسائل مورد اختلاف طرفین- گفت: «پارامترهای اصلی رآکتور اراک را به گونه‌ای مشخص کردیم که نظر طرفین در آن لحاظ شده است.

با اینکه در بازطراحی، تولید پلوتونیوم کاهش یافته است اما این رآکتور به یک رآکتور چند وجهی با قابلیت بالا تبدیل می‌شود که پیش از این در طراحی سابق نبوده است.» رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در پایان به ملت ایران پیام داد که «مطمئن باشید نمایندگان شما در این مذاکرات نهایت تلاش خود را کرده‌اند تا هیچ تصمیمی اتخاذ نشود که موجب توقف یا حتی کند شدن فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران شود.» صالحی دیروز در ادامه رایزنی‌ها با مدیر کل آژانس هم دیدار کوتاهی داشت.  با وجود تلاش همه طرف‌ها برای نهایی کردن متن توافق، تا ساعات تنظیم این گزارش یک منبع ایرانی نزدیک به مذاکرات اعلام کرد که «توافق به لحاظ لجستیکی و فراهم کردن مقدمات کار برای شنبه شب امکانپذیر نیست و کار همچنان سخت ادامه دارد.» وی گفت که «متن توافق جامع هسته‌ای به 100 صفحه رسیده است.»»