رامبد جوان: ماه رمضان، ماه شادی است نه غم!

زمانی که قرار شد ساعت پخش خندوانه از 23 به 19:30 منتقل شود، انتقادهای زیادی به آن صورت گرفت. خیلی ها معتقد بودند برنامه ای شاد به سبک و سیاق خندوانه مناسب این ساعت از روز نیست و مردم یک ساعت مانده به افطار، دلشان نمی خواهد برنامه ای تا این حد شاد تماشا کنند. دو روز بعد از شروع طرح شاد بودن قبل از افطار به جای القای غم و اندوه، بدجوری جواب می دهد. نظرات ریز و درشتی منتشر شد از اینکه مردم دیگر دلشان نمی خواهد و خوشحالند که دم افطار می توانند بخندند. حالا خندوانه به یک جور ساختارشکن برنامه های رمضانی بدل شده و طبیعتا از سال های بعد، خیلی ها سعی می کنند به سبک و سیاق، رامبد جوان، برنامه های شاد برای آن مناسبت تولید کنند. درباره این ساختار شکنی با رامبد جوان گفت و گو کرده ایم.

رامبد جوان: ماه رمضان، ماه شادی است نه غم!
تا قبل از امسال، باور خیلی از برنامه سازان ماه رمضان این بود که برنامه های قبل از افطار باید جدی، سنگین و با رگه هایی از اندوه همراه باشد. بعد از اینکه ماه عسل به میدان آمد و به موفقیتی هم دست پیدا کرد، برنامه سازها خیال کردند الگوی اصلی همین است و باید سعی کنند برنامه هایی را شبیه به آن بسازند. به همین دلیل هم هرسال انواع و اقسام برنامه رمضانی تولید شد که تفاوت چندانی با هم نداشتند. امسال با آمدن ساعت خندوانه به قبل از افطار، یک جورهایی این ساختار شکسته شد و مردم فهمیدند می شود موقع افطار هم برنامه شاد دید و نیازی نیست که حتما با غم و غصه سر سفره بنشینند.

به نظرم این مساله هیچ وقت به شکل قانون وجود نداشته، شاید یک عادت بوده یا یک جور قرار ناگفته و نانوشته که مثلا قبل از افطار باید ذهن تماشاچی به سمت فضای بیشتر درونی و توام با غم هدایت شود، ولی واقعیت این است که شادی مترادف با فضای بیرونی و غیروحانی نیست. ما بهرحال در خندوانه از زبان کارشناس های مذهبی، استادهای رشته های مختلف، پزشکان و... این را شنیده ایم که شادمانی، واجب ترین رفتار و مطابق با حال و هوای بشری است. وقتی که ماه رمضان، ماه شادی و جشن است و سرور درونش وجود دارد، خب این بدیهی است که غیر از شب های قدر، مابقی شب ها، شب های جشن هستند. پس باید در این شب ها شادی کرد.

موقعی که تصمیم گرفتید خندوانه را از ساعت 22 به قبل از افطار بیاورید، اصلا فکر می کردید چنین اتفاقی با موفقیت رو به رو شود؟

تصمیم اینکه زمان پخش خندوانه به قبل از اذان مغرب منتقل شود، تصمیم مدیریتی بود؛ یعنی آقای پورمحمدی معاون سما و دکتر کرمی مدیر شبکه نمایش، با هم تصمیم گرفتند که به آن ساعت منتقل شود و ما هم خیلی موافق بودیم، چون به هرحال نظرمان این بود که مردم روزه دار، مخصوصا در شرایط کنونی که زمان روزه داری بسیار طولانی است و روزهای گرمی را در پیش داریم، با تماشای این برنامه دم افطار شاد و سرحال و قبراق شوند و با خوشحالی افطار کنند. به نظرمان تصمیم بسیار درستی بود و ما هم از آن حمایت کردیم. فکر می کنم اتفاق خوبی هم افتاده. می بینیم که بیننده های خندوانه، شادمان به استقبال اذان مغرب و افطار می روند و خب این خیلی هم خوب است.

رامبد جوان: ماه رمضان، ماه شادی است نه غم!

فکر نمی کردید شاید ذات چنین برنامه ای با حال و هوای روزه داران در ساعات پایانی روز همخوانی نداشته باشد؟ یا اینکه مردم به فضای آرام قبل از افطار که طی سال ها به آن عادت کرده اند و شاید برنامه ای تا این حد شاد و پرخنده را در آن ساعات پس بزنند؟ به هر حال شاید خیلی ها بعد از 16 ساعت روزه داری، دیگر حال اینکه بنشینند و چیگو چیگو گوش بدهند نداشته باشند.

شبکه های تلویزیونی تنوع دارند. مردم این امکان را دارند که شبکه ای را با یک برنامه به خصوص انتخاب کنند. کسانی که دلشان می خواهد برنامه ای با حال و و هوای محزونتر تماشا کنند می توانند شبکه دیگری را تماشا کنند. کسانی که تصمیم می گیرند حال و هوای شادتری داشته باشند برنامه ما را انتخاب می کنند. به نظرم این تصمیم بسیار درست مدیریتی است که کاری کنند تا در یک مناسبت به خصوص در تلویزیون تنوع برنامه وجود داشته باشد. اجازه بدهید تماشاچی ها هرکدام بنا بر تمایلشان برنامه های مورد علاقه شان را تماشاکنند؛ یعنی تماشاچی را وادار نکنند به اینکه از میان چند برنامه مشابه، دست به انتخاب بزند.

از طرف مدیریت تلویزیون یا شبکه نسیم محدودیتی برایتان وجود نداشت که با توجه قرار گرفتن برنامه در این ساعت به خصوص باید یک مقدار تغییر در کار به وجود آورید؟ مثلا دوز شادی را  کمتر کنید یا مثلا المان خاصی به دکور اضافه کنید؟

نه، اصلا چنین چیزی وجود نداشت.

رامبد جوان: ماه رمضان، ماه شادی است نه غم!

یکی از ویژگی های برنامه های ماه رمضان که معمولا هرسال تکرار می شود، ایجاد طرح های تکریم نیازمندان، سرزدن به مراکز خیریه، جمع آوری کمک و... است. تمام این برنامه ها با حالتی حزن انگیز، آهنگ هایی غمگین و در یک کلام «سیاه» با این مسائل رو به رو می شوند. در صورتی که خندوانه از ابتدای ماه رمضان، به این مراکز سر زده، در طرح جمع آوری کمک شرکت کرده و... اما در هیچ کدام اثری از ناراحتی و اندوه دیده نمی شود. درواقع خندوانه با یک نگاه جدید و شاد با تمام این عناصر غمبار رو به رو شده.

رسالت برنامه ما ایجاد و یادآوری شادی برای مردم است. پس طبیعی است که خندوانه هرجا برود باید این رسالت را رعایت کند. اگر می رود پیش بچه های بدسرپرست و بی سرپرست باید طبق همین اصل پیش برود و... خلاصه در شرایطی باید رسالتش را حفظ کند.

خندوانه حتی در مواجهه با مسئله شهادت یا رویارویی جانبازان هم به شیوه دیگری عمل می کند. طوری که از مرور این اتفاق ها، یک جور حس خوشایند به مخاطبان دست می دهد.

زمانی که شهدای غواص ما داشتند وارد وطن می شدند دوربین خندوانه تنها دوربین از میان برنامه های تلویزیونی بود که که در نقطه صفر مرزی این ورود را ثبت کرد. هیچ برنامه دیگری دوربینش آنجا نبود. ما این حال و هوا را نشان دادیم که آنها چطور به وطنشان برگشتند. روزی هم که تشییع می شدند، باز یک گزارش گرفتیم و نشان دادیم. خندوانه می خواهد بگوید حالتان خوب باشد. ما حتی به غم انگیزترین چیزها از جنبه افتخار و شوری که آفریده اند، نگاه می کنیم. این یک اتفاق بزرگ ملی است و ما با رعایت احترام سراغ آن می رویم، چیزی که به تماشاچی منتقل می شود یک افتخار با عرق ملی است، چون تمام این حرف ها را از ته دلمان می زنیم، کاملا براساس اعتقاد تیم شکل می گیرد و به هیچ عنوان جنبه سفارشی درونش وجود ندارد، آن لحظه حزن انگیز هم با یک حال و هوای توام با افتخار به تماشاچی منتقل می شو. تا جایی که آدم احساس می کند دلش می خواهد به پای این شهدای بلندمرتبه بلند شود. این را یادآوری می  کنیم که حضور آنها، جنگ، دفاع، حضور لحظه به لحظه شان در میدان نبرد و شهید شدنشان باعث شده که ما الان بتوانیم شادی کنیم.

ما می گوییم باید شاد باشیم و حال و هوای افتخارآمیز و غرورآمیز به واسطه حضور آنها داشته باشیم. ممکن است بغض کنیم و حتی اشکمان هم در بیاید، اما همین اشک هم به شادمانی منتج می شود. همین طور وقتی پیش بچه های معلول یا دارالتادیبی می رویم، خب آنها که خودشان یک غم بزرگ دارند، اگر قرار باشد ما هم آن غم را برای آنها تشدید کنیم که دیگر واویلا می شود؛ این شیوه یک اشتباه مطلق است. این خیلی بد است که ما برویم پیش آنها و بگوییم مردم ببینید اینها چقدر گناه دارند؛ چقدر نیازمندند! حالا بیایید به آنها کمک کنید. این رویکرد یعنی دست گذاشتن روی احساسات مردم.

رامبد جوان: ماه رمضان، ماه شادی است نه غم!

بله شیوه ای قدیمی که هنوز هم برنامه های مختلف تلویزیون اصرار دارند از آن استفاده کنند.

جالب است برایتان بگویم بعد از اینکه آن آسایشگاه را در مشهد نشان دادیم، یک خانم آمریکایی به ایران آمده، رفته مشهد و به آنها کمک مالی بسیار زیادی کرده. وقتی از او پرسیده اند از کجا با این مرکز آشنا شده اید؟ گفته من خندوانه را در آمریکا دیده بودم و آدم. در صورتی که ما در هیچ بخشی از این گزارش، ناله نکرده بودیم.

اما به قول شما آن قدر نمایش این مراکز همیشه همراه با آه و ناله و فضای غمبار همراه بوده که شاید خیلی ها انتظار نداشته باشند خندوانه هم سراغ این سوژه ها برود؛ مثلا شاید احساس کنند خندوانه فقط مسوول ایجاد شادی است و باید این جور مسائل را به همان برنامه ها بسپارد.

ما می گوییم شادمانی مال همه است: نه به جنسیت ربط دارد نه به قد نه صنف و نه هیچ چیز دیگر. شادمانی مال بشریت است. وقتی می گوییم همه مردم ایران باید شاد باشند، حالا بیماران، سربازها، سالمندان، معلولان، فقرا، بی سرپرست ها، ثروتمندان، دکترها و... همه درونش هستند. ما اگر آنها را ندید بگیریم به نظرم خندوانه تا حدودی از ابعادش را گم می کند.

درواقع می شود گفت خندوانه از رمضان امسال، ساختار جدیدی را برای برنامه های قبل از افطار پایه گذاری کرد و جنبه دیگری از معنویت را به مردم نشان می دهد. اینکه می شود همه این حرف ها را در قالب خنده و فضایی شاد، طوری بیان کرد که اثرگذاری بیشتری هم داشته باشد. یک جور ساختار شکنی که می تواند از این به بعد تعریف برنامه هایی از این دست را عوض کند.

کاملا؛ به نظرم پیشرو بودن در برنامه سازی همین است. خندوانه دارد تلاش می کند پیشرو عمل کند،  چه از نظر زاویه نگاه و چه به لحاظ ساختار، موسیقی، رنگ و... کلا سعی می کند ایده هایی داشته باشد که آن ایده ها جای تازه ای را در ذهن تماشاچی باز کنند.

منبع: همشهری جوان