توسعه پایدار در انتظار کیش

به رغم سفر 5 روز گروه خبری آغاز به جزیره کیش برای تهیه پرونده این شماره، موفق نشدیم با مدیرعامل این سازمان گفت و گو کنیم. یا جلسات متعدد داشت یا در پروژه های مختلف جزیره حضور می یافت و از روند مراحل اجرایی آنها بازدید می کرد.

جزیره کیش از زمان روی کار آمدن وی گام به عرصه جدیدی گذاشته و متحول شده است. روزی که وی پا به این جزیره گذاشت؛ کیش با قطعی آب و برق مواجه بود که این موضوع برای یک جزیره توریستی فاجعه بود. اما اکنون پس از نزدیک به دو سال، وی معتقد است تکمیل زیرساخت ها در کیش به خط پایان نزدیک شده است.

به هر شکل با وی در دفترش در تهران ملاقات کردیم. از توسعه و درآمد پایدار، روند سرمایه گذاری، فعالیت های گردشگری در جزیره و مشکلات و چالش ها گفتیم و شنیدیم.

گفت و گوی آغاز با علی اصغر مونسان مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش از نظر می گذرد.

با توجه به اینکه یکی از راه های کسب درآمد برای کیش در گذشته فروش زمین بود و از زمان روی کار آمدن دولت جدید این موضوع ممنوع شده است بفرمایید چه راهکارهایی را برای کسب درآمد پایدار پیش بینی کرده اید؟  

از نکته خوب و مهمي شروع کردید و به زعم من سخت ترین نقطه آغاز به کار ما از درآمدها بود. در ابتدای کار در بخش درآمدها در جزیره، تغییر رویکردی در فروش زمين ایجاد شد از طرفي هزينه هاي عمراني نیز بالا رفته است. وقتي تعداد پروازها و حجم ورود مسافر بالا می رود نشان می دهد که به منابع بیشتری نیاز است. به طور مثال در فرودگاه کیش قرار است 200 میلیارد تومان برای توسعه آن هزینه شود و برنامه تکمیل آن هم برای نیمه دوم سال 95 است ولی آقای ترکان می گویند یک کاری کنید که نوروز 95 تمام شود این یعنی فشردگی کار و مصرف پول بالاتر. یا پروژه های سنگینی مثل اسکله 35 هزار تنی یا ساخت بندر و فرودگاه در جزیره هندورابی که هزینه  های بسیار سنگینی دارد. یا هزینه های انتقال شبکه برق و پست های جدید توزیع در حدود 70 تا 80 میلیارد تومان هزینه دارد. مصرف پول ما بالا رفته است چون تعداد پروژه های عمرانی کیش بالا رفته است. سال 91 حدود 117 ملیارد تومان بودجه پروژه های عمرانی کیش بوده است که حدود 30 درصد آن محقق شده و در سال 93 این عدد به 380 میلیارد تومان یعنی 3 برابر رسیده که تقریباً 100 درصد آن محقق شده است. البته دبیرخانه شورا این عدد را 580 میلیارد تومان رساندند که واقعا جذب چنین پولی کار بسیار سختی است و شما قرار است 580 ملیارد تومان کار عمرانی و اجرایی انجام دهید.در بدو ورود به جزیره کیش این اعتقاد را با آقای  معتقد بودیم که سرمایه را نباید بفروشیم تا خرج هزینه های جاری کنیم. الحق والانصاف با این رویکرد تا اینجای کار توانسته ایم و رو به جلو حرکته کرده ایم. تا سال گذشته 45 درصد از قراردادهای سازمان در واگذاری ها، استیجاری بوده و32 درصد در قالب مشارکت بوده است یعنی 77 درصد. این عدد نشان می دهد که بخش عمده ای از قراردادها نه تنها واگذاری محض رد آن نبوده بلکه سازمان در بسیاری از آنها مشارکت دارد و از منافع آتی آن سود می برد. زمین هایی هم که به صورت استیجاری واگذار شده تا سالیان سال مالک آن منطقه آزاد است.

این همان حرکت به سمت درآمدهای پایدار است. مهمتر از آن؛ اینکه سرمایه خرج یک سرمایه با ارزش افزوده بالای دیگری می شود. اگر زمین تبدیل شود به یک پروژه ارزش بسیار بیشتری برای سازمان دارد تا اینکه زمین فروخته شود و پول حاصل آن صرف هزینه های جاری شود.

در حال حاضر سازمان در سرمایه گذاری ها شریک شده و هم خودش ارزش افزوده می گیرد و هم شریکش. بهتر است بدانید هزینه های جاری سازمان نسبت به هزینه کل در تمامی مناطق آزاد پایین ترین است. همه فکر می کنند چون کیش پولدار است بالاخره ریخت و پاش در آن بیشتر است که به واقع این گونه نیست.

رویکرد دومی که در سازمان برای ایجاد درآمدهای پایدار اتخاذ شد تشویق سرمایه گذاران در مشارکت در یک بازی برد ـ برد است.

سازمان به جای اینکه بیاید زمینی را واگذار کند و مثلا برجی در آن ساخته شود و 500 نفر در آن ساکن شوند و سود آن فقط به جیب سرمایه گذار برود و بعد از آن هزینه های جاری از قبیل جمع آوری زباله، نظافت خیابان ها، توسعه فرودگاه، توسعه مدارس، توسعه فضای بیمارستانی و درمانی و ایجاد فضای سبز را فقط سازمان بدهد رویکرد جدیدی را شکل دادیم که سرمایه گذاری و مشارکت در پروژه ها به شکل برد ـ برد انجام شود یعنی سازمان هم سود ببرد از منافع سرمایه گذاری در جزیره.

این اعتقاد در کیش وجود دارد که سرمایه گذار سود کند و سود خوبی هم ببرد. اما آنها نیز باید منافع سازمان را ببینند. این یعنی برد ـ برد. نباید سود بردن آنها به حدی باشد که سازمان دچار زیان شود.

خوشبختانه این دیدگاه جا افتاد. روزهای ابتدایی مقاومت هایی بود اما رفع شد. در حا حاضر اکثر هزینه های شهری بر دوش خود شهر است. عوارض نوسازی با شیب خیلی ملایمی افزایش یافت و باید زمانی برسد که این عوارض بخش مهمی از هزینه ها را جبران کند. بنابراین ما حجم بسیار بالایی از هزینه های شهر را از دوش سازمان برداشتیم.

در خبرها گفته بودید 29 پروژه عمرانی در کیش در 18 ماه گذشته اجرا شده است. در بخش عمرانی چقدر از ظرفیت های بخش خصوصی استفاده کرده اید؟

در پروژه عمرانی معمولا سازمان به عنوان کارفرما، سفارش دهنده و تامین کننده منابع مالی است و اجرای آن به پیمانکاران از طریق مناقصه انجام می شود.شناسایی پروژه ها و اولویت های ساخت آنها در هیئت مدیره سازمان مطرح می شود و پس از تصویب به مهندسین مشاور سپرده می شود و پس از طی مراحل به پیمانکار که عمدتا بخش خصوصی است سپرده می شود.

امسال برای کیش 580 ملیارد تومان بودجه عمرانی در نظر گرفته اند. در حوزه زیرساخت ها پارسال تقریبا می توان گفت که همه بخش های زیرساختی به نقطه خوبی در اجرا رسیده است. فقط یک سیستم زباله سوز برای جزیره در نظر گرفته ایم که در مرحله طراحی و احداث است.

همانگونه که می دانید زباله ها در کیش در حال حاضر دفن می شود که به هیچ وجه مورد رضایت و انتظار ما نیست. 13 هکتار از مساحت جزیره کیش به این امر اختصاص داده شده که پس از اجرای سیستم زباله سوز محل دفن زباله ها در کیش به یک پارک بزرگ تبدیل می شود.

چه برنامه هایی برای کاهش تعرفه خدمات گردشگری در کیش دارید؟ باید بپذیریم که اقشار کم درآمد چندان از کیش استقبال نمی کنند؟ برخی نیز از نرخ خدمات واقعی اطلاعات درستی ندارند.

این قسمت سخت کار سازمان است که باید بتوانیم هزینه ها را در کیش کنترل کنیم. فکر نکنید که ما می توانیم کیش را تبدیل به جایی کنیم که همه افراد می توانند به آن سفر کنند این یک فکر محال است. شهرهای توریستی در کل دنیا شهرهای گرانی هستند و بعضی ها به اشتباه می آیند نرخ ها را در ایام پر مسافر کیش با ایام کم مسافر در کشورهای دیگر و همسایه قیاس می کنند که این قیاس درستی نیست. اول می بایست قیاس های مان را درست کنیم و بعد بپذیریم کیش یک شهر توریستی است و قرار نیست چندان هم ارزان باشد ضمن اینکه یک منطقه آزاد تجاری نیز محسوب می شود که قرار است الگوهای اقتصاد آزاد را به نمایش بگذارد. اما در این راستا بی تفاوت هم نبودیم و با روش های اقتصادی و نه با روش های سلبی و بگیر و ببند جلوی گرانی های کاذب را گرفته ایم. یکی از عواملی که عامل گرانی و بی کیفیتی است هزینه مسکن در کیش است. هزینه مسکن برای عده ای در کیش کمر شکن است. با آقای ترکان در این زمینه مشورت کردیم که انشاء الله یک مجموعه مسکونی به نام مسکن سبز در کیش ساخته شود و در حال حاضر متدهاي اجرايي آن نیز را هم درآورديم. آگهی آن نیز منتشر شده تا سرمایه گذاران مشارکت کنند. این پروژه حدود 1400 واحد مسکونی را در خود جای داده که غیر قابل تفکیک و غیر قابل فروش است و در واقع بنا داریم این واحدهای مسکونی در بازار خرید و فروش مسکن جایی نداشته باشند. این واحدها به شخص داده نمی شود و بر اساس مشارکت هر صنفی که در آن سرمایه گذاری کرده به آن صنف واگذار می شود تا در اختیار کارکنانش قرار دهد.

آیا با این حرکت قیمت مسکن پایین می آید؟

به دنبال این هستیم که با تامین مسکن کارمندان هزینه های مربوطه را کنترل کنیم. به دنبال این نیستیم که قیمت های لوکس را پایین بیاوریم چرا برای آنها بازار تعیین قیمت می کند اما بخشی که باعث افزایش هزینه ها برای کیش می شود و هزینه های تمام شده را بالا می برد حتما باید کنترل شود. احتمال دارد اثراتی روی آن بگذارد مگر اینکه متناسب با آن، ساخت و ساز کیش خیلی رونق پیدا کند. اگر ورود گردشگر و ساختمان سازی در کیش به صورت متناسب بالا برود نیاز و تقاضا هم بالا می رود تا این مقداری که وجود دارد را به بالانس برساند.

پیش بینی شما برای ساخت این شهرک چه زمانی است؟

این شهرک بنا بر نیاز متقاضیان زون بندی شده است. هر صنفی بنا بر توانایی خود ساخت آن را نیز بر عهده دارد. پس هر کدام که توانایی بیشتری داشته باشند می توانند وزدتر پروژه را به پایان برسانند پس زمان نهایی برای آن نمی توان تعیین کرد. برای اینکه آشتفته بازاری در مدل شهرسازی و نمای ساختمان ها به وجود نیاید یک طرح یکپارچه تهیه کرده ایم که تمامی اصناف متقاضی بر اساس آن الگو بخش های مربوط به خود را می سازند.

هتل های در دست ساخت در کیش چه تعدادی است؟

کیش در حال حاضر 42 هتل فعال دارد و 38 هتل با درجات مختلف نیز در حال ساخت است.

روند ساخت هتل در کیش رو به جلو است چرا که هم اکنون این آمار جوابگوی تمامی گردشگران نیست. مطلوب سازمان این است که به جای برج های مسکونی در کیش هتل ساخته شود بیش از 52 درصد از واگذاری زمین در کیش برای ساخت هتل و مراکز تفریحی و ورزشی بوده است.

در جزیره هندورابی نیز یک هتل با 22 اتاق ساخته شده است. مراحل احداث فرودگاه و بندرگاه هندورابی نیز در دست پیگیری است. با رعایت ملاحظات زیست محیطی در هندورابی به دنبال استفاده از انرژی نو و تجدید پذیر هستیم.

برای استانداردسازی و بازسازی برخی هتل های قدیمی و نظارت بر قیمت های عده ای که با تبلیغات دروغین خدماتی که معرفی می کنند را به گردشگران نمی دهند چه برنامه ای دارید؟

این حرف درستی است. برخی از هتل های کیش عمر زیادی کرده اند و نیاز به بازسازی دارند. برای درجه هتل ها هم استانداردها باید رعایت شود. به طور مثال یک هتل 5 ستاره هر 5 سال یک بار باید بازسازی شود. یکی از این هتل ها؛ هتل داریوش است که به تازگی مالک جدید آن بازسازی آن را آغاز کرده است. موج جدیدی در این رابطه شکل گرفته و هتلداران به فکر بالا بردن کیفیت و خدمات افتاده اند. هتل پارسیان در میدان ساحل پروانه ساخت گرفته و نوسازی کاملی را انجام خواهد داد. خوشبختانه کیش در مدار رونق قرار گرفته است. عید امسال جنب و جوش عجیبی در حوزه گردشگری اتفاق افتاد و کیشوندان و فعالان این حوزه احساس کردند حرفهایی که زده شده شعار نبوده و پایش ایستاده ایم. اجبارهایی که اعمال می کنیم بیشتر اقتصادی است و چون کیش یک منطقه آزاد تجاری است کمتر سعی می کنیم کارهای پلیسی انجام دهیم. بگیر و ببند و تعطیلی راهکار چندان درستی نیست هر چند که بر خدمات و کیفیت هتل ها نظارت می کنیم و بر روی این حرف هم ایستاده ایم کما اینکه یک هتلی در کیش خدمات بسیار بدی به مسافران می داد و تخلف کرده بود که شخص بنده به تعطیلی آن واحد صنفی با وجود فشارهای زیاد اصرار کردم و مدتی تعطیل شد و در نوروز امسال با کیفیت خدمات بهتر بازگشایی شد و به گردشگران سرویس داد. بر روی قیمت ها نیز امسال عید اوضاع به نسبت پارسال بهتر بود. قیمت اتاق در نوروز امسال بالاتر از 800 هزار تومان نرفت که پارسال به یک میلیون و 500 هزار تومان هم رسیده بود. در بحث نرخ هتل گاهی اوقات خود بازار رقابتی تحمیل می کند که قیمت ها را پایین بیاورد. فکر می کنید امسال عید چگونه شد که قیمت ها کنترل شد؟ امسال عید نوروز هتل ها ابتدا بنا داشتند قیمت ها را بر روی یک میلیون به بالا بگذارند. در جلساتی که با آنها برگزار شد سال گذشته را برایشان مثال زدیم که به دلیل گرانی بیش از حد بسیاری از گردشگران پکیج های سفر خود را بستند و کسی سراغ شما نیامد چون قیمت ها را خیلی بالا بردید. امسال با تدبیر و منطق معاونت گردشگری سازمان این اتفاق نیافتاد و جزیره کیش سالی متفاوت را در زمینه حضور گردشگران احساس کرد. مراکز تجاری و خرید مملو از جمعیت بود و استقبال خوبی از برنامه های گردشگری در کیش شد. اما در پاسخ به بخش دوم سئوال شما درباره عده ای که خدمات واقعی ارائه نمی دهند باید گفت سازمان نظارت کافی دارد و در صورت مشاهده برخورد می کند ضمن اینکه گردشگران به محض مشاهده تفاوت در خدمات و قیمت ها حتما موارد را به سازمان اطلاع دهند تا پیگیری شود.

به حضور کیش در عرصه های بین المللی بپردازیم. برای این موضوع چه اقداماتی انجام داده اید؟

اخیرا با رییس سازمان صدا و سیما برای معرفی بهتر ظرفیت های کیش نشستی برگزار شد که امیدوارم نتایج آن خوب باشد.

وقتی نتوانیم خود را در نمایشگاه های خارجی و عرصه های بین المللی معرفی کنیم آنها چگونه می خواهند ما را بشناسند؟ واقعیت این است که آن طور که باید در این بخش تبلیغات نکرده ایم که جای کار بسیاری دارد.

سازمان در نمایشگاه گردشگری لهستان شرکت کرد. در ترکیه نیز حضور یافتیم و کیش را معرفی کردیم. ترکیه به لحاظ منطقه برای کشور حائز اهمیت بود و حضور کیش ثمر بخش بود. بخش خصوصی فعال در جزیره نیز در نمایشگاه اسپانیا شرکت کرد.

سال گذشته هم نمایشگاه گردشگری در کیش برگزار شد که فعالان این حوزه با استقبال خوبی در آن شرکت کردند.

حضور برندهای برتر هتلداری در دنیا را در کیش چگونه ارزیابی می کنید؟

در ابتدای این راه امیدواریم شرایط سیاسی و عمومی کشور بهتر شود. در این راه از هیچ کوششی دریغ نخواهیم کرد. مذاکرات اولیه با دو هتل بین المللی انجام شده. یکی از هتل های کیش با یک برند هتلداری خارجی مذاکره کرده که امیدواریم به نتیجه برسد که برای گام اول بد نیست. از همه مهم تر این است که برند خارجی موجب بین المللی شدن جزیره کیش می شود و کیفیت هتل ها را بالا می برد و در واقع از آنها می توانیم یاد بگیریم.

در این بخش با تمام وجود کار خواهیم کرد و تبلیغات بیشتری نیز از کیش در آینده نزدیک خواهید دید.

حضور در نمایشگاه لااقل این مزیت را دارد که کیش را ابتدا معرفی کنیم بعد بگوییم چه خدماتی می تواند در اختیار گردشگران قرار دهد.

كداميك از مناطق آزاد را موفق می دانید؟

کیش در سال يك مليون و 580 هزار نفر گردشگر دارد. در ايام عيد 507 هزار نفر گردشگر داشتيم که اگر به طور میانگین شما اين عدد را در 600 هزار تومان ضرب کنید كه پايين ترين نرخي است كه مي توان در نظر گرفت حدوداً 300 مليارد تومان پول می توانست از كشور خارج شود كه در كيش نگه داشته شد.

مناطق آزاد کشور هم مناطق پر ظرفيتي هستند. انزلی و چابهار از طریق کریدور شمال ـ جنوب به یکدیگر متصل هستند و مسیر ترانزیتی بسیار ویژه ای برای آنها فراهم شده است.

هند علاقمند به تجارت در بازار آسياي ميانه است که در این راه انزلی و چابهار می توانند نقش موثری داشته باشند.  منطقه آزاد قشم هم ظرفیت های خوبی در گردشگری و انرژی دارد و نیازمند یک هدايت راهبردی است.

در حوزه فرهنگی هم چه برنامه هایی دارید؟

انشاءالله يك سالن 3500 نفره بزرگ برای برگزاری كنسرت موسیقی با استانداردهای لازم در کیش ساخته خواهد شد. این سالن دو منظوره خواهد بود و برای برگزاری همایش نیز مناسب است و در واقع این سالن به بزرگترين سالن اجتماعات كشور تبدیل می شود.

اکران فیلم های سینمایی نیز در کیش پیگیری می شود ولی سالن سینمای کیش مخاطب چندانی ندارد مگر در شرایط خاص یا یک فیلم پر طرفدار.

جشنواره تابستانی و برنامه های فرهنگی، هنری، ورزشی و اجتماعی نیز توسط معاونت فرهنگی سازمان برنامه ریزی و اجرا می شود.

یك پروژه بزرگ آب نماي خليج فارس هم با سرمایه گذاری یک شرکت آلمانی در جزیره کیش به زودی راه اندازی می شود.   

در كدام بخش احساس می کنید باید کار بیشتری شود؟

در حوزه ITوICT همانطور كه مي دانيد ضعف هاي جدي داريم. اینترنت جزیره مطلوب نیست و و خدمات اپراتورهای تلفن همراه نیاز به توسعه و بازنگری دارد. این دو موضوع جزو برنامه هاو اهداف جدی سازمان است که دنبال می شود.

دیگر چه نکاتی از قلم افتاده؟

اولين نمايشگاه بانك و بورس و بيمه و ششمين نمايشگاه فرصت هاي سرمايه گذاري كشور در كيش برگزار شد. در بخش صنعت در سال 93 تعداد 76 جواز طرح توسعه صادر شده كه 15 درصد نسبت به سال گذشته رشد پيدا كرد.

در سال 93، سرمايه گذاري در بخش صنعت 55 درصد رشد داشته است. ارزش كل محصولات صادر شده صنعتي 40 درصد رشد داشته و به عدد80 میليون دلار رسيد.

در بخش صنعت 77 پروژه در حال ساخت داريم كه نويد اتفاقات خوب در آينده را مي دهد. 3 میليون و 800 هزار تن تخليه و بارگيري در بندرگاه کیش انجام شده و بيش از 63 هزار نفر از طريق بندرگاه جابجا شدند. ارزش كل صادرات در سال گذشته  327 میليون دلار بوده است و ارزش كل واردات 508 میليون دلار است که اميد داريم شاهد رشد بیشتر صادرات باشیم. عوارض كل صادرات 140 درصد و عوارض كل واردات 6 درصد رشد داشته است.