ناله‌های همیشگی بنگاه پول‌سازی از بی‌پولی!

«صدا و سیما پول ندارد!» این جمله ای است که بارها و بارها در سال های اخیر و زبان مسئولان این سازمان عریض و طویل شنیده ایم. بهانه ای که حالا منجر به قطع پخش شبکه‌های صداوسیما در آفریقا شده است. به گفته روابط عمومی رسانه ملی «سیگنال‌رسانی به علاقه‌مندان ایران در دورترین نقاط جهان مستلزم حمایت‌های مالی است‌.»

این چندمین بار است که بهانه مشکلات مالی صدا و سیما مانع از دادن خدمات این سازمان می شود. از معلق ماندن برنامه های تلویزیونی و متوقف شدن ساخت سریال های با محتوا گرفته تا حتی احتمال قطع پخش لیگ فوتبال. این در حالیست که بارها به این سازمان لقب بنگاه پول سازی داده شده است.

تا به امروز انتقادهای زیادی به عملکرد صدا و سیما وارد شده است. انتقادهایی به کارهای ضد و نقیض این سازمان که در این سال ها آن را به زیانده ترین سازمان این سال های کشور تبدیل کرده است. از طرفی تولید برنامه های بی محتوا و تاسیس شبکه های مختلف تلویزیون با برنامه های تکراری و از طرف دیگر گلایه های مدیران از کمبود بودجه لازم برای ساخت برنامه  و پرداخت بدهی.

از طرفی بودجه های میلیاردی وجود دارد و بحث آنتن فروشی درآمد تبلیغات و آبونمان روی قبض برق، از طرفی دیگر قطعی شبکه های صدا و سیما در ماهواره های مختلف.

روابط عمومی کل سازمان صداوسیما درباره این اتفاق توضیح داده است که «سیگنال‎رسانی شبکه‎های صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به مناطق مختلف از طریق ماهواره، مستلزم پرداخت اجاره ماهواره است که متاسفانه به دلیل پرداخت نکردن کمک‎های ارزی که دولت باید به رسانه پرداخت کند، این مشکل پدید آمده است و در صورت نبود مساعدت دولت در پرداخت کمک‌های ارزی به رسانه ملی، در آینده شاهد قطع سیگنال‌رسانی از طریق ماهواره به دیگر مردم جهان نیز خواهیم بود.»

این اولین باری نیست که خبری از مشکلات مالی صدا و سیما و قطعی برنامه ها به گوش می رسد. این مشکل هم شاید در بخش تولید برنامه های صدا و سیما بیشتر خودش را نشان دهد. جایی که بیشترین انتقادها به عملکرد این سازمان وارد شده است.

در سال های اخیر ساخت برنامه هایی با محتوا و یا سریال های فاخر متوقف شد. دیگر خبری از سریال های موفق دوران گذشته، سریال های تاریخی و یا زندگینامه ای نبود. بیش از 17 سریال فاخر به دلیل کمبود بودجه به مرحله تولید نرسیدند. سریال هایی همچون خواجه نصیرالدین توسی محمد حسین لطیفی، سلمان فارسی داوود میرباقری و یا سریال شهید چمران و ...

سریال های دیگری هم تا میانه راه آمدند اما به دلیل نبود بودجه کافی روند تولید آنان به تعویق افتاد و یا به طور کامل متوقف شد.

 آنچه مسلم بود اما آنتن تلویزیون باید به هر طریق پر می شد و در شرایطی که روز به روز بر تعداد شبکه‌های تلویزیونی افزوده می‌شد، پخش سریال‌های تکراری، تمهیدی بود که شاید تلویزیون را تا مدتی از نگرانی انتقادهای مخاطبان و اهالی رسانه دور می کرد.

سرافراز پس از آن که به ریاست این سازمان درآمد، از همان ابتدای کارش و حضور در مراسم معارفه خود بر چابک سازی و حل مشکلات مالی این نهاد عریض و طویل به عنوان برنامه‌های اصلی خود تاکید کرد.

 او بخش مالی را زیرمجموعه حوزه ریاست قرار داده و ساماندهی نیروها از بازنشسته تا قراردادی را در دستور کار این بخش قرار داد.

پورمحمدی معاونش، شبکه "تماشا" را حذف کرد و  آن را با شبکه "نمایش" ادغام کرد تا تنها یک شبکه باشد که به نمایش آثار سینمایی بپردازد. از آن طرف شبکه‌های برون مرزی و از جمله "جام جم 1" نیز از گیرنده‌های دیجیتال حذف شدند و به جای آن شبکه‌های "افق" و "نسیم" گستره سراسری یافتند.

با آنکه به نظر می رسید سرافزار با تغییرات مدیریتی و همچنین اعلام سیاست های مشخص برای هر شبکه برنامه هایی برای تغییر وضعیت این سازمان دارد اما هنوز هم مشکلات مالی این سازمان به قوت گذشته خود باقی است.

آنچه مسلم است آن است که دخل و خرج صدا و سیما با هم نمی خواند. با آنکه این سازمان درآمد بسیاری بالایی دارد که میتوان با یک حساب سرانگشتی تنها مبلغ میلیاردی درآمد آگهی های تبلیغاتی آن را محاسبه کرد اما از طرفی دیگر بهانه «کمبود بودجه» این سازمان بارها از زبان برنامه‌سازان، هنرپيشه‌ها، مسوولان صدا و سيما و افراد مرتبط ديگر شنيده شده است.

اما هنوز هم این سوال وجود دارد که مشكلات مالي صدا و سيما از چه زماني آغاز شده است؟ اين مشكلات ريشه در كجا دارد؟

عده ای آن را به مدیریت نادرست هزینه ها ربط دادند و عده ای دیگر به نیروی انسانی زیادی که در این سازمان وجود دارد. به عقیده منتقدان رسانه ملی در این سال ها به شدت عریض شده است و بالای 50 هزار کارمند در آن در حال کار هستند و بودجه این سازمان حتی کفاف حقوق این همه نیروی انسانی را نمی دهد.

به گونه ای این سازمان به یک چاه ویل شباهت پیدا کرده است که تنها در حال بلعیدن بودجه و درآمدهایش هست. سازمانی که با وجود پتانسیل درآمدزایی بیش از 4.5 هزار میلیارد تومان در سال، همچنان یک بنگاه ورشکسته محسوب می‌شود.