زباله های عفونی و بیمارستانی تهدیدی برای سلامت

طبق آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیمارستانهای کشور به عنوان یکی از بزرگترین منابع تولید پسماندهای بیمارستانی روزانه 400 تن پسماند تولید می کنند.

ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﺎده 11 'ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ' ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪه ﭘﺴﻤﺎﻧﺪهای وﯾﮋه و زﺑﺎﻟﻪ های ﻋﻔﻮﻧﯽ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺪاﺳﺎزی ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ های ﻋﻔﻮﻧﯽ پرخطر از زباله های عادی اقدام کنند.

در این میان کلانشهر سه و نیم میلیون نفری مشهد که سالانه میزبان 25 میلیون نفر زائر و مسافر می باشد از شهرهایی است که با توجه به تولید روزانه 20 تن زباله بیمارستانی درگیر موضوع حساس بی خطرسازی این نوع پسماندها است.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد می گوید تنها دو درصد مطبها در مشهد زیرپوشش برنامه جمع آوری زباله های عفونی قرار دارند.

علی نجفی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا شمار مطب پزشکان را در مشهد حدود پنج هزار واحد اعلام و بیان کرد: فقط 117 مطب از این تعداد تحت پوشش برنامه بی خطرسازی زباله های عفونی قرار گرفته اند.

وی افزود: به رغم پیگیریهای هشت ساله برای تجهیز بیمارستانها و مراکز درمانی به دستگاه اتوکلاو به منظور بی خطرسازی زباله های عفونی هنوز هیچ اقدامی در این حوزه صورت نگرفته است.

مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری مشهد ادامه داد: از 31 بیمارستان موجود در سطح این شهر نیز 27 بیمارستان مجهز به دستگاه اتوکلاو هستند ولی هیچیک از همین بیمارستانها امسال موفق به اخذ تاییدیه اداره کل حفاظت محیط زیست نشده اند.

وی گفت: بی توجهی به این موضوع باعث شکل گیری چرخه عدم سلامت در جامعه می شود.

نجفی ادامه داد: شهرداریها نسبت به جمع آوری زباله های زیان آور تولید شده در مراکز بهداشتی مسولیتی بر عهده ندارند اما با این حال در کلانشهر مشهد طی هشت سال گذشته تاکنون زباله های عفونی بیمارستان از سوی شهرداری جمع آوری می شود.

وی افزود: این زباله ها در زباله گاه کیلومتر 25 جاده میامی دفن می شود لذا عدم بی خطرسازی آنها توسط مراکز درمانی آسیب جدی به محیط زیست وارد می کند.



* بی خطرسازی ناقص زباله های عفونی در بیمارستانها

معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز در خصوص وضعیت زباله های عفونی و بیمارستانی در مشهد گفت: هم اکنون از مجموع 31 بیمارستان این شهر تعداد سه بیمارستان فاقد دستگاه بی خطرسازی زباله های بیمارستانی وعفونی هستند.

محمد عرفانی افزود: بیمارستانهای دارای این دستگاه نیز به دلیل حجم بالای تولید زباله، به صورت کامل موفق به بی خطر سازی زباله های عفونی نمی شوند.

معاون اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با اشاره به تولید روزانه 20 تن زباله بیمارستانی در مشهد ادامه داد: این میزان تولید زباله در مشهد در روزهای پیک مسافر و با افزایش جمعیت با حضور مسافران افزایش چشمگیری پیدا می کند.

وی گفت: زباله های عفونی و بیمارستانی از زباله های خاص هستند که باید پیش از دفن عملیات بی خطر سازی بر روی آنها انجام گیرد اما هم اکنون روند بی خطرسازی زباله های بیمارستانی بنا به دلایل فنی به صورت کامل انجام نمی شود.

عرفانی با تاکید بر الزامی بودن ایجاد و راه اندازی زباله سوز ویژه این زباله های بیمارستانی در کلانشهر مشهد افزود: اقدامات و هماهنگی لازم در این زمینه انجام شده لذا به مرحله قابل قبولی از زیرساختهای لازم برای راه اندازی زباله سوز مرکزی در مشهد رسیده ایم.

وی ادامه داد: زباله های عفونی خطرات فراوانی در بر دارند و بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی سالانه شش میلیون نفر در جهان بخاطر عدم مدیریت صحیح پسماندهای بیمارستانی به دلیل ابتلا به بیماریهایی از جمله ایدز جان خود را از دست می دهند.



* بی خطرسازی زباله های عفونی/ توجیه اقتصادی و بهانه های مالی

معاون خدمات شهری و محیط زیست شهرداری مشهد نیز ضمن اعلام آمادگی شهرداری برای مشارکت در ایجاد زباله سوزی متمرکز برای بی خطرسازی زباله های عفونی و بیمارستانی به خبرنگار ایرنا گفت: به رغم اینکه نهادهای تولید زباله عفونی و بیمارستانی متولی بی خطرسازی این زباله ها هستند ولی به بهانه های مالی نسبت به این موضوع بی توجهی می کنند.

خلیل الله کاظمی افزود: تجهیز بیمارستانها به دستگاه اتوکلاو نیز به تنهایی مشکل زباله های و بیمارستانی را حل نمی کند.

وی با بیان اینکه دستگاههای اتوکلاو فقط زباله های عفونی را بی خطر می سازند ادامه داد: داروهای تاریخ گذشته و برخی سموم موجود در زباله های بیمارستانی با این دستگاهها بی خطر نمی شوند.

معاون شهردار مشهد گفت: به همین خاطر ایجاد زباله سوزی متمرکز برای بی خطرسازی زباله ها با ساز و کار خاص در مشهد ضروری است.

وی با اشاره به پیگیریهای چند ساله شهرداری برای اجرایی شدن این مهم افزود: ایجاد این مرکز در گرو همت متولیان تولید زباله های عفونی و بیمارستانی است.



* برخورد جدی با بیمارستانها و مراکز درمانی فاقد دستگاه زباله سوز

کارشناس در حوزه معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفت و گو با ایرنا از برخورد جدی با متخلفین و مراکز درمانی که زباله عفونی تولید می کنند ولی مجهز به دستگاه زباله سوز و اتوکلاو نیستند خبر داد.

وی گفت: عدم تجهیز به این دستگاهها تخلف است و واحد نظارت درمان دانشگاه علوم پزشکی با مراکز متخلف برخورد می کند.

وحید آذری فر افزود: هم اکنون در مشهد 12 بیمارستان دولتی فعال است که همه آنها به دستگاهها زباله سوز مجهز هستند.

وی با بیان اینکه این دستگاهها توسط اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت تهیه می شود گفت: معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد فقط وظیفه تهیه و توزیع این دستگاهها را برعهده دارد زیرا تعیین معیارها و استانداردهای لازم برای بی خطر سازی زباله ها بر عهده معاونت بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی است.

این کارشناس دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص تجهیز مطبها به دستگاه اتوکلاو نیز اظهارداشت: فقط مطبهایی که از طریق انجام جراحی سرپایی و نظیر آن تولید زباله عفونی می کنند ملزم به تجهیز به این دستگاه هستند.



* تجهیز 95 درصد بیمارستانهای مشهد به دستگاه بی خطرساز زباله

مدیر گروه بهداشت محیط و حرفه ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: از آنجا که هر مجموعه ای موظف به بی خطرسازی زباله های عفونی خود است لذا 95 درصد بیمارستانهای مشهد دستگاه بی خطرسازی زباله های عفونی را خریداری کرده اند.

علی اصغر حسنی افزود: بیمارستانهایی نیز که به این دستگاهها مجهز نشده اند با سازمان مدیریت پسماند شهرداری برای بی خطرسازی زباله ها قرارداد دارند.

وی در خصوص بی خطرسازی ناقص زباله های عفونی و بیمارستانی به دلیل حجم زیاد زباله نیز گفت: برای حل این مشکل طرح تفکیک و جداسازی زباله های بیمارستانی در دست اجرا است که با این اقدام حجم زباله ها برای بی خطرسازی کاهش می یابد.

مدیر گروه بهداشت محیط و حرفه ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: تمامی مراکز درمانی و مطبهایی که زباله بیمارستانی تولید می کنند باید یا به دستگاههای بی خطرسازی زباله مجهز شوند و یا از طریق قرارداد با سازمان مدیریت پسماند نسبت به بی خطرسازی زباله اقدام کنند.

وی ادامه داد: در مجموع هر اقدامی که در این حوزه انجام می شود دارای نقاط ضعف و قوت است لذا باید نقاط ضعف فرایند بی خطرسازی زباله های عفونی در مراکز درمانی توسط بازرسین اداره کل محیط زیست شناسایی شود تا نسبت به رفع آن اقدام گردد.

حسنی در خصوص ایجاد زباله سوز متمرکز برای بی خطرسازی زباله های بیمارستانی در مشهد نیز گفت: چنانچه این طرح در کارگروه پسماند استانداری خراسان رضوی مورد تایید و تصویب قرار گیرد همکاریهای لازم را برای اجرایی شدن آن با نهادهای مرتبط خواهیم داشت.