خواسته ایران بر احیای نظام سهمیه بندی در اوپک

 نماینده هیات عامل ایران در اوپک با ابلاغ نامه ای در نشست ١٦٧ اوپک، پیشنهاد از سرگیری نظام سهمیه بندی و رسیدن به یک قیمت رقابتی و منصفانه در اوپک را برای حداکثر شدن درآمد اعضای این سازمان ارائه کرد.

 نشست ١٦٧ سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) برای ایران نشست مهمی بود از آن رو که نمایندگان ایران در اوپک دو نامه در اختیار دبیرخانه این سازمان قرار دادند.

نشست ١٦٧ سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) برای ایران نشست مهمی بود از آن رو که نمایندگان ایران در اوپک دو نامه در اختیار دبیرخانه این سازمان قرار دادند، نخستین نامه از سوی وزیر نفت بود مبنی بر اینکه ایران بلافاصله پس از تحریم ها در دو مرحله یک میلیون بشکه به ظرفیت صادرات خود اضافه می کند و کشورهایی که در کوران تحریم بازار ما را تصاحب کردند باید پس بدهند، ضمن اینکه ایران نیز برای گرفتن سهم خود مجوزی از کسی نمی گیرد؛ قصد زنگنه تنها اعلام آمادگی ایران برای این کار بود؛ اما نامه دوم که کم اهمیت تر از نامه نخست نبود؛ این نامه از سوی حسین کاظم پوراردبیلی نماینده هیات عامل ایران اوپک در اختیار اوپک قرار گرفت که شامل راهبرد کلی این سازمان در پنج سال آینده و احیای نظام سهمیه بندی بود.

نامه ای که به اعتقاد مهدی عسلی مدیر امور اوپک و روابط مجامع انرژی در صورت دست یافتن به یک فرمول کارشناسی درباره قیمتها می توان نظام سهمیه بندی را احیا کرد و نیز مانع افت قیم ها شد.

عسلی یک هفته پس از نشست ١٦٧ اوپک، جزئیات این نشست و واکنش اعضا نسبت به نامه وزیر نفت و البته نامه نماینده ایران در هیئت عامل اوپک را تشریح کرد:



** نشست ١٦٧ اوپک با تصمیم وزیران نفت اوپک مبنی بر حفظ سقف تولید ٣٠ میلیون بشکه ای این سازمان به پایان رسید، با این حال آنچه این نشست را از اهمیت بیشتری برخوردار کرد نامه وزیر نفت کشورمان به اوپک و وزیران نفت آن سازمان مبنی بر بازگشت ایران به بازارهای جهانی پس از لغو تحریم ها بود، واکنش اعضا نسبت به نامه وزیر چه بود؟

پیش از آغاز نشست این نامه در اختیار دبیرخانه اوپک قرار گرفته بود و در نشست ١٦٧ میان اعضا توزیع شد، بنابراین همه اعضا از نظر ایران آگاه هستند و این موضوع در جلسه دسامبر آینده اوپک مورد بحث قرار می گیرد. البته پیش از ارسال این نامه، ما رایزنی های دوجانبه ای با برخی از اعضای اوپک انجام داده بودیم و آنها حمایت خود را از ایران اعلام کرده بودند. من فکر می کنم این کشورها خودشان هم متوجه هستند اگر به سخنان ایران مبنی بر اینکه با بازگشت کشورمان باید کشورهایی که بازارمان را گرفته اند تولیدشان را کم کنند تا ورود ایران سبب افت قیمت ها نشود توجه داشته باشند؛ بدون شک بازار با بازگشت دوباره ایران همچنان تعادل خود را حفظ می کند. این را نیز بگویم که این کشورها متوجه هستند که اگر پیشنهاد ایران را قبول نکنند اوپک به یک سازمان بدون اثر تبدیل می شود.



** فکر نمی کنید درخواست ایران مبنی بر کاهش تولید از سوی کشورهایی که سهم ما را در بازار گرفته اند کمی خوش بینانه است؛ در هرحال اعضای اوپک به دنبال کسب درآمد بیشتر از فروش نفت خود هستند و حاضر نیستند بازاری را که از ایران گرفته اند دوباره به ما پس بدهند.

کشورهایی که نسبت به نامه ایران حسن نیت دارند مشخص هستند، اما اینکه می گوییم کشورهایی که با تحریم ایران بازار ما را گرفتند و تولید خود را افزایش دادند باید مقدار تولید خود را به همان مقدار که نفت ما وارد بازار می شود، بکاهند تا ایران بتواند تولید را خود را افزایش دهد، این یک بحث کارشناسی و منطقی است. کشورهایی مثل عربستان و کویت که تولید خود را افزایش دادند و بازار ایران را گرفتند به نفعشان است که تولید خود را کاهش دهند در غیر این صورت با افزایش عرضه و کاهش قیمت ها درآمد آنها نیز کاهش می یابد. در این میان ما از لحاظ مالی ضرر نمی کنیم، فرض کنید صادرات ایران از یک به دو میلیون بشکه در روز برسد، در بدترین شرایط حتی اگر قیمت ها نصف شود بازهم درآمد ما خیلی تغییر نمی کند زیرا صادرات مان را دو برابر کرده ایم، اما آیا عربستان می تواند صادرات خود را دو برابر کند؟ خیر نمی تواند، بنابراین درآمد آنها نصف می شود. پس بهتر است کشورهای عضو با ما همکاری کنند زیرا این مسئله به نفع خود آنهاست و سبب می شود قیمتها ثابت بماند و اعضای اوپک نیز ضرر نکنند.


** در هر حال ما می خواهیم اعضا تولید خود را تعدیل کنند تا ایران بتواند دوباره سهم از دست رفته خود در بازار را بازپس گیرد.

اوپک پیشتر نیز تجربه ا ی را داشته، زمانی که عراق به کویت حمله کرد تولید نفت این دو کشور قطع شد و اعضای اوپک برای اینکه بازار با خللی روبرو نشود تولید خود را افزایش دادند اما پس از اینکه جنگ آنها به پایان رسید و دوباره تولید خود را از سر گرفتند به تدریج کشورهایی که بازار عراق و کویت را گرفته بودند تولید خود را کاهش دادند تا جا برای عراق و کویت باز شود، بنابراین ایران نیز درخواست غیر قابل قبولی نداشته است. به دلیل تحریم ها بخشی از صادرات نفت ایران قطع شد و حال که قرار است تحریم ها لغو شود ایران از کشورها می خواهد همکاری کنند و به همان مقداری که تولید خود را افزایش داده اند کم کنند تا ما بتوانیم بازارمان را به دست آوریم.



** گفته شده است نامه وزیر نفت سبب شد که میز ایران در وین یکی از شلوغ ترین میزها در نشست ١٦٧ باشد.

بله همین طور است، خیلی از کشورها منتظرند تحریم ها لغو شود و بعد ببینند آینده بازار نفت چه می شود. وزیر نفت ایران هم در ششمین سمینار اوپک گفتند بلافاصله پس از لغو تحریم ها در مرحله نخست ٥٠٠ هزار بشکه و تا ٦ ماه پس از این تاریخ، ٥٠٠ هزار بشکه دیگر به صادرات ایران اضافه می شود. این سخنان برای شرکتهای نفتی اهمیت قابل ملاحظه ای دارد؛ آنها می خواستند بدانند جزییات این تصمیم چیست.



** اگرچه برخی از اعضا معتقدند که نشست ١٦٧ یک نشست چالشی بوده، اما علی النعیمی، وزیر نفت عربستان نظر دیگری داشت و معتقد بود که نشست دوستانه ای برگزار شد.

در هرحال عربستان همیشه می خواهد القا کند که رهبری اوپک رابر عهده دارد و می خواهد با کشورها همکاری کند تا منافع آنها حفظ شود؛ اما در عمل می بینیم رقابت سنگینی میان کشورها برای به دست آوردن بازار وجود دارد و هر کشوری به دنبال این است تا بازار بیشتری را به دست آورد، با این حال عربستان درباره افزایش ظرفیت تولید موضع تدافعی دارد و بعید است بتواند به صورت مستمر ١٠,٥ میلیون بشکه در روز تولید کند. البته این کشور در مقاطعی این مقدار تولید را داشت، اما تنها چندماه و دوباره تولیدشان به کمتر از 10.5 میلیون بشکه بازگشته است؛ از طرف دیگر در این شرایط ایران می گوید بازار من را پس دهید، طبیعی است که سعی کند موضوع را کم اهمیت جلوه دهد، نمی خواهد توجه چندانی به این مسئله داشته باشد؛ با این حال بدون شک موضوع را دوستانه بررسی می کنیم. در هر حال تقاضا برای نفت در حال افزایش است و این امکان وجود دارد که نیازی نباشد تا عربستان یا دیگر کشورهای عضو اوپک تولید خود را افزایش دهند، تنها کافی است این کشورها تولیدشان را افزایش ندهند تا ما بازارمان را به دست آوریم.



** فرض کنیم که تقاضا افزایش یابد و هیچیک از کشورها نیز حاضر نباشد از تولیدشان کم تا ایران بازار خود را دوباره در اختیار گیرد، آن وقت چه می شود؟ البته عده ای معتقدند اوپک مانند گذشته سازمان کارآمدی نیست بنابراین نمی توان انتظار همکاری میان اعضا را داشت؟

خب ممکن است حالتهای مختلفی پیش بیاید؛ اما من همیشه گفته ام که وجود اوپک به نفع ایران و همه اعضای آن سازمان است. به هرحال اگر کشورها باهم همکاری کنند مانع از سقوط قیمت ها می شود، بنابراین بودن در اوپک و همکاری در درون آن به نفع کشورهاست که سبب می شود قیمت ها سقوط نکند، بویژه اگر بتوانیم به نظام سهمیه های تولید پیشین اوپک بازگردیم.



** با این حال عده ای معتقدند این سازمان بی تاثیر است و حتی گفته شده چرا ایران باید در این سازمان حضور داشته باشد؟

منطق افتصادی حکم می کند که سازمانی مانند اوپک تاثیرگذار است. به دلیل مسائل اقتصادی و جایگاه بین المللی معتقدم که ما باید در این سازمان باقی بمانیم. اوپک همچنان یک سازمان موثر در بازار نفت است و اهمیت آن در سالهای آینده افزایش می یابد، زیرا بخش بزرگی از نفت متعارف دنیا در اختیار اعضای این سازمان است و در آینده تقاضا برای نفت افزایش می یابد. تصمیم های این سازمان همیشه روی بازار اثرگذار بوده و اختلاف نظر میان اعضا هم یک امری طبیعی است.



** چطور؟

فرض کنید اوپک وجود نداشت و کشورهای عضو اوپک برای این که سهم بیشتری از بازار به دست آورند باهم رقابت می کردند، در این میان طبیعی است که قیمت ها سقوط می کرد و حتی ممکن بود به میزان هزینه تولید برای کشورهای تولیدکننده برسد. هرچند در سالهای گذشته در نشست های اوپک تغییری در تعیین سهمیه های اوپک نداشیتم و نظام سهمیه بندی تولید اوپک در عمل کنار گذاشته شده بود با این حال تعیین سقف تولید برای اعضای اوپک خود به نوعی مانع از کاهش شدید قیمتها شده و رقابتها هم در همان محدوده ٣٠ میلیون بشکه ای باقی مانده است. در واقع تعیین سقف تولید مانع از کاهش شدید قیمت می شود، در نتیجه درآمد کشورها نیز کاهش نمی یابد.



** البته پس از این که سقف ٣٠ میلیون بشکه ای در نشست ١٦٧ دوباره تثبت شد برخی رسانه ها اعلام کردند که ایران سیاست منفعلی داشته و سیاستهای اوپک نیز همسو با غرب است، چطور شما بازهم معتقدید اوپک یک سازمان تاثیرگذار است با این که چهارسال است سقف تولید تغییر نکرده و محتوای نشستها هم تغییر چندانی باهم ندارند. از طرفی به نظر می آید رابطه برخی از کشورها با هم خوب نیست و به نوعی به رقابت با هم می پردازند؟

می دانیم که تصمیم به تغییر سقف رسمی تولید باید با اجماع باشد و حتی اگر یک کشور نیز مخالفت کند، تصمیم گرفته نمی شود. همان طور که در کنفرانس پیشین شاهد بودیم هشت کشور موافق کاهش سقف رسمی تولید و چهار کشور مخالف بودند، بنابراین تصمیمی گرفته نشد. به همین دلیل تصمیم نگرفتن به تغییر سقف تولید را نمی توان سیاست منفعل نامید آن هم برای کشوری که صادراتش به دلیل تحریم ها کاهش یافته است. ایران در این نشست موفق شد، نخست تصمیم خود را برای بازگشت به بازارهای نفت طرح و پذیرش ضمنی کنفرانس برای این تصمیم را بگیرد. دیگر آن که با طرح موضوع بازگشت به نظام سهمیه بندی این موضوع به طور اجتناب ناپذیری در کنفرانسهای بعدی مطرح و تصمیم گیری می شود که از نتایج اقدامهای ایران در کنفرانس اخیر بود. نخست این که این واقعیتی است که عربستان بیشترین ظرفیت تولید و صادرات را در اوپک دارد و به همراه سه کشور کویت، قطر و امارات که از متحدان عربستان به شمار می آیند بیش از ٥٠ درصد تولید اوپک را تشکیل می دهند، بنابراین طبیعی است که بدون جلب همکاری با این کشورها نمی توانیم کاری را از پیش ببریم؛ اما اینکه برخی رسانه ها معتقدند نتایج نشست اخیر اوپک همسو با سیاستهای غرب بود، ادعای صحیحی نیست. در هر حال کنترل سطح تولید سرانجام به نفع تولید کنندگان است و مانع از سقوط قیمت ها می شود. در حالی که اگر اوپک سقف تولید را افزایش می داد بدون شک شاهد کاهش بیشتر قیمت ها می شدیم.



** گفتید که نماینده ایران در هیات عامل اوپک در این نشست نامه ای را در اختیار دبیرخانه قرار داده است، مضمون اصلی نامه شامل چه مواردی می شود؟

این نامه پیش از کنفرانس و به مناسبت بررسی راهبرد بلندمدت اوپک در دبیرخانه به دبیرکل فرستاده شده بود تا در اختیار اعضای کمیته بررسی راهبرد بلندمدت این سازمان گذاشته و در جلسه آینده بحث شود که ارتباط مستقیمی با نشست ١٦٧ اوپک نداشت. در این نامه اصول راهبرد بلندمدت پیشنهادی ایران برای اوپک در برابر راهبرد کنونی طرح شده است. با توجه به این که هدف اصلی کشورها در اساسنامه اوپک و نیز در سند راهبرد بلندمدت کنونی اوپک حداکثر کردن درآمد اعضای سازمان در بلندمدت است، بنابراین ما نیز براساس این اصل، راهبرد پیشنهادی ایران را اعلام کردیم.

اصول راهبرد پیشنهادی ایران شامل چهار مرحله و یا اقدام است. نخست برآورد یک قیمت منصفانه و در عین حال رقابتی برای نفت اوپک با توجه به هزینه تولید سوختهای جایگزین و نیز وضع اقتصادی جهان. دوم برآورد تقاضا برای نفت در دنیا مبنی قیمت منصفانه مورد نظر اوپک و وضع اقتصادی جهان. سوم قرار دادن تقاضا برای نفت اوپک به عنوان سقف تولید و یا تولید هدف اوپک و تخصیص تولید بین کشورهای عضو در چارچوب یک نظام کارآمد و منصفانه سهمیه بندی تولید است، به طوری که در مجموع عرضه نفت اوپک به اندازه تقاضا برای نفت او باشد و نه بیشتر و چهارم ایجاد یک سیستم نظارتی برای نظارت بر رعایت سهمیه ها در تولید و تخطی نکردن از میزان تولید تخصیص یافته به کشورهای عضو.



** چنین رویه ای سابق بر این در اوپک رایج نبود؟

خیر پیشتر چنین چیزی حداقل به این صورت سیستماتک و منسجم نداشتیم. چیزی که بوده در واقع برآوردی از تقاضا برای نفت اوپک و تخصیص تولید برای هر کشور عضو بوده که نظارت قوی هم برای رعایت سهمیه ها نبوده است. در واقع اگر چنین سیستمی در کار بود قیمت هرگز تا این حد سقوط نمی کرد، زیرا اوپک در مقاطع ٦ ماهه (برگزاری کنفرانس وزیران) برآوردی از قیمت منصفانه (که در عمل زیر هزینه سوختهای جایگزین باید باشد) به عمل می آورد و برای دفاع از آن قیمت، تولید خود را تنظیم می کرد و در چارچوب سهمیه ها تلاش می شد بیش از آن تولید نشود. اگر این سیستم وجود داشت هرگز کنترل اوپک بر بازار نفت کاهش نمی یافت.

نماینده ایران در هیات عامل اوپک در این نامه از دبیرخانه خواسته است مطالعه کارشناسی بی طرفانه در این باره انجام دهد و قیمت منصفانه نفت برای سال آینده و نظام سهمیه بندی صحیح تولید را پیشنهاد کند.



** فکر نمی کنید به دست آوردن این عدد کار دشواری است؟ چگونه می خواهید به آن دست یابید؟

نباید غیرممکن باشد. ما در واقع باید هزینه تولید سوختهای جایگزین نفت اوپک را در نظر گرفته و قیمتی را در نظر گیریم که در عین حال که سرمایه گذاری بلندمدت را برای ایجاد ظرفیت تولید نفت تشویق می کند آن قدر هم بالا نباشد که رشد اقتصادی دنیا را کندتر کند. قدم دوم آن است که ببینیم در این قیمت و باتوجه به وضع اقتصادی دنیا و پیشرفتهای فناوری و غیره تقاضا برای نفت اوپک چند میلیون بشکه در روز است. با برآورد تقاضا برای نفت اوپک در قیمتهای منصفانه پیشنهادی، آن را سقف تولید اوپک قرار داده و سعی می کنیم با تطبیق تولید به اندازه تقاضا در آن قیمت، از قیمت منصفانه نفت دفاع کنیم که در واقع درآمد اعضای اوپک را حداکثر می کند. حال این سقف تولید می تواند با توجه به رشد اقتصادی و تقاضای موجود، ٣٠ میلیون بشکه یا هر عدد دیگری باشد. در واقع می خواهم بگویم اوپک باید تقاضا برای نفت خود را سقف تولید خود قرار دهد و این موضوع را به طور دائم برآورد کرده است و به روز و تولید خود را براساس آن تنظیم کند، نه آن که یکبار سقف تولید بگذارد و چندین سال بدون توجه به تغییرات بازار به همان سقف تولید بچسبد. اما وقتی که سقف را تعیین کردیم می توانیم آن را میان اعضای اوپک تقسیم کنیم. این تقسیم بندی هم براساس معیارهای قابل قبول مانند ذخیره کشورها، ظرفیت تولید، جمعیت و تولید ناخالص داخلی شان و غیره می تواند باشد که باید روی آن هم کار کارشناسی قوی بشود.



** در واقع منظورتان این است که به نظام سهمیه بندی بازگردیم؟

بله البته با یک فرمول منصفانه. در واقع بدون اجرای یک سیستم سهمیه بندی، اوپک کنترل واقعی بر بازار نخواهد داشت بنابراین معیارهای مختلفی را می توان در نظر گرفت و براساس آن فرمول نظام سهمیه بندی مناسبی را تعیین کرد که به نحوی اجماع هم حاصل شده و همه اعضای اوپک آن را قبول کنند. پس از اینکه این فرمول به تایید رسید هر کدام از کشورها می توانند طبق سهم خود تولید کنند که این موضوع سبب می شود تولید و درآمد اعضا افزایش یابد.



** چگونه این امکان وجود دارد؟ مثالی می زنم امکان دارد براساس فرمولی که گفتید سهم تولید ایران در اوپک کاهش یابد و ایران هم به دنبال افزایش تولید و سهم بیشتر از بازار باشد، طبیعی است وقتی ایران این موضوع را نپذیرد اجماعی نیز حاصل نمی شود و یا این که چطور امکان دارد کشوری مانند کویت که جمعیت کمی نیز دارد حاضر باشد از سهمیه خود به نفع کشور دیگری بکاهد؟ فکر نمی کنید رسیدن به اجماع حداقل در این خصوص دور از ذهن بوده و تنها بر روی کاغذ امکان پذیر باشد؟

همانطور که گفته شد این اصول کلی راهبرد بود که از طرف نماینده ایران در هیات عامل اوپک در اختیار این سازمان قرار گرفته است، نکته های اصلی نیز یک بحث کارشناسی بوده و رسیدن به آن نیز به طور کامل عملی است و در مجموع و در بلندمدت انتفاع کشورهای عضو از درآمد نفت خود را حداکثر می کند. نکته آن است که کشورهای سازمانی مانند اوپک دور هم جمع می شوند تا با مدیریت عرضه مانع سقوط قیمتهای نفت شده و در بلندمدت درآمد خود را حداکثر کنند. با این حال ممکن است در کوتاه مدت، برای مثال چندماه، رسیدن به این هدف مستلزم کاهش تولید همه و یا شماری از کشورها باشد. برای مثال در سال ٢٠٠٨ میلادی اوپک تصمیم گرفت ٤,٢ میلیون از سقف تولید خود را کاهش دهد و بدون آن تصمیم هرگز قیمت های نفت به روند عادی خود برنمی گشت.



** ایران کار دشواری را پیش رو دارد از یک طرف می خواهد بازار از دست رفته خود را بازپس گیرد و از سوی دیگر باید میان همه اعضا اجماع باشد.

در هرحال افزایش ظرفیت تولید ایران باتوجه به اتفاقهایی که رخ می دهد اجتناب ناپذیر است و اگر ایران بخواهد یک میلیون بشکه به ظرفیت صادرات خود اضافه کند و از طرف دیگر اعضای اوپک به این مسئله توجهی نشان ندهند بدون شک آنها که سهم ایران را گرفته اند و تولیدشان را بالا برده اند ضرر می کنند. اگر ما یک میلیون بشکه را به بازار اضافه کنیم و آنها به این مسئله توجه نکنند، بدون شک ضرر می کنند.



** ٦ ماه زمان داریم تا درباره استراتژی پیشنهادی مان رایزنی داشته باشیم.

بله نشست اوپک هر ٦ ماه یکبار برگزار می شود درحالی که بازنگری در راهبرد بلندمدت اوپک هر پنج سال یکبار برگزار می شود و امسال هم سال پنجم آن است و باید راهبرد تازه اوپک را برای پنج سال آینده یعنی تا ٢٠٢٠ تدوین کنیم، بنابراین ما به عنوان یکی از اعضای اوپک پیشنهاد خودمان را درباره راهبرد آینده اوپک در اختیار دبیرخانه قرار دادیم تا اعضا درباره آن بحث کنند و بتوانیم به اجماع برسیم.



** به جز ایران، پیشنهاد کشورهای دیگر در این باره چه بود؟ آیا آنها هم برنامه پیشنهادی در اختیار دبیرخانه قرار دادند؟

خیر آنها پیشنهادی نداشتند اما پیشنهاد ایران از آن جهت قابل توجه است که هم سهم اوپک و هم قیمتها را در بازار حفظ می کند.



** نامه وزیر نفت به اوپک با فرض لغو تحریم ها بود، حال اگر مذاکرات ادامه یابد چه اتفاقی می افتد؟

حتی اگر مذاکرات هسته ای ادامه یابد، در عمل فکر می کنیم که دیگر تحریم ها به شدت پیش نخواهد بود، ضمن اینکه امروز ایران در حال تعامل با دنیاست و آمریکا هم دیگر نمی تواند تحریم های سنگین علیه صنعت نفت ما اعمال کند. با اینکه هنوز تحریم ها لغو نشده با این حال هنوز هم بسیاری از کشورها تمایل دارند با ما ارتباط داشته و از ما نفت بخرند. می خواهم بگویم برای این که امروز تقاضا برای نفت ایران در دنیا وجود دارد به نوعی ساختار تحریم ها سست شده و بسیاری از کشورها تمایل دارند با ما ارتباط داشته باشند، بنابراین ما خوشبین هستیم و فکر می کنیم می توانیم سهم از دست رفته مان را در بازار بدست آوریم و تعامل با اوپک هم مثل همیشه وجود خواهد داشت.



** نشست ١٦٧ برای ایران موفقیت آمیز بود؟

از نظر من برای ایران موفقیت آمیز بود. در گذشته تحریم ها علیه کشورمان تشدید می شد و آینده نفت هم نامعلوم بود، اما امروز دیگر تحریم ها شدیدتر از پیش نمی شود و اگر مذاکرات هسته ای هم به نتیجه برسد شرایط برای صنعت نفت بهتر خواهد بود، بنابراین طبیعی است که شرکتهای نفتی به ایران توجه کنند چرا که فرصتهای فراوانی برای سرمایه گذاری در این صنعت وجود دارد. در نشست ١٦٧ اوپک نیز خیلی از شرکتها می خواستند از شرایط ایران اطلاع کسب کنند.