مهران مدیری به جراحی نیاز دارد؟!

مهران مدیری به جراحی نیاز داردروزنامه فرهیختگان نوشت: کسی به شما می گوید که می خواهد یک جوک تعریف کند و بعد ماجرای شیرینی هم نقل می کند که خنده دار هم هست. حالا فرض بگیرید که روز بعد همان فرد باز بگوید می خواهد جوک بگوید و باز همانی که دیروز تعریف کرده بود را بازگو کنند.

در ادامه این مطلب که روز چهارشنبه در روزنامه فرهیختگان منتشر شد، می خوانید: این بار همان ماجرای سابقا خنده دار، دیگر برای شنونده بامزه نیست که هیچ، تکرارش می تواند موجب دلخوری هم بشود.

حالا اگر روز سوم همین ماجرا تکرار شود اعصاب تان خرد می شود و احتمالا روز چهارم دیگر به گوینده توجهی نخواهید کرد؛ تازه اگر فرض کنیم اعتراض نکنید.

این مشابه دردی است که اخیرا سریال هایی که مهران مدیری کارگردانی می کند به آن دچار شده اند.

مثلا بازیگر نقش پزشک فیزیوتراپ در سریال «در حاشیه» یک بار کسی را گیر می آورد و به اسم فیزیوتراپی او را وادار به چیزی شبیه به رقص می کند.

شاید این صحنه بار نخست برای شما جالب باشد ولی وقتی قرار است هر چند قسمت یک بار همین داستان تکرار شود، مثال همان فردی می شود که هر روز همان جوک تکراری را تعریف می کند.

مشابه این مساله در جای جای ساخته های جدید مهران مدیری، ازجمله سریال «در حاشیه» به شکل رنج آوری وجود داشت. اما کاش نقص ماجرا فقط همین بود.

«در حاشیه» مثل کار قبلی مدیری (قهوه تلخ) به وضوح فقدان کارگردانی دارد.

عده ای بازیگر در مقابل دوربین به میل خود هر کاری می خواهند می کنند و این از طرف تیم سازنده به حساب بامز گی آنها گذاشته می شود.

واضح است کسی این بامزگی ها را مدیریت نمی کند و ماجرا به اختیار بازیگران گذاشته شده تا هرچه می توانند «نمک بریزند».

البته اگر این مساله نباشد و این ملغمه با نظارت دقیق تیم کارگردانی انجام شده باشد، نقد به آن بیشتر است. چرا باید اجازه داد هر حرکت مثلا خنده داری بدون ضابطه ای مشخص توسط بازیگران جلوی دوربین انجام شود؟ بازیگران یک نمایش کمدی فی البداهه روحوضی معمولا انسجام بیشتری دارند و بازی های یکدیگر را تکمیل می کنند.

ولی در سریال «در حاشیه» با نگاه غیردقیق هم مشخص است که هر کسی ساز خودش را می زند.

بازیگران به جای اینکه در موقعیتی که خوب نوشته و خوب کارگردانی می شود، سعی کنند بازی یکدیگر را تکمیل کنند و در هر موقعیتی کمک کنند همبازیشان هرچه بیشتر هنر خود را نشان دهد، انگار در یک رقابت «بامزه بازی» افتاده اند و اگر دوربینی در کار نبود و ماجرا مثل همان نمایش روی صحنه اجرا می شد، حتما مشهود بود که می خواهند از هم بازی بدزدند تا نگاه مخاطب فقط به خودشان باشد.

حالا گردش دوربین مخاطب را از این رنج معاف کرده و البته این هم در بدترین شکل ممکن انجام شده است؛ گاهی آن یکی بازیگر دارد بامزه بازی بهتری در می آورد.

باورپذیر نبودن ساختار، آفت دیگری است که به جان ساخته های مهران مدیری افتاده است. در سریال «قهوه تلخ» هم این مساله بسیار مشهود بود.

مخصوصا وقتی قرار بود درباری از گذشته به تصویر کشیده شود. گویا سازندگان فرض را بر این گرفته اند که خب اصلا مهم نیست که ما نتوانسته ایم چیزی را شبیه به واقعیت بسازیم و بعد در ساختار آن، ماجرایی طنز را در بیندازیم؛ مخاطب به هر حال می خندد.

مخاطب دلش می خواهد چند دلیل پیدا کند که ماجرا را از سازنده بپذیرد. مثلا فکر کند واقعا دارد یک بیمارستان و یا یک دربار تاریخی را می بیند.

شاید سخت هم نگیرد، ولی وقتی هیچ دلیلی نیست و تمام مدت باید مثال های نقض (که انگار فریاد می زنند این چیزی که می بینی آن چیزی نیست که ادعا می کند) را یکی بعد از دیگری، نادیده بگیرد، حتی مخاطب وفادار هم دلزده می شود.

منظور این نیست که یک سریال طنز باید واقع گرایانه باشد؛ اما باید «واقعی» باشد. حتی اگر به سختی باور کنیم که این داستان واقعیت دارد.

مدیری خوب می داند که شخصیت محبوبی است و دوست دارانش کمتر بر او خرده می گیرند. او می داند که لازم نیست خیلی تلاش کند و مخاطب با او و ساخته اش کنار می آید. اما وضعیت به گونه ای شده که او و همکارانش دیگر اصلا تلاش نمی کنند.

دیگر قرار نیست به اسم مهران مدیری و جواد رضویان و مهران غفوریان بخندیم. ماجرای سریال «در حاشیه» غیر از چند بامزه بازی دلقک مابانه از سوی بازیگرانش، دیگر چیزی برای توجه کردن ندارد.

آنها هم فقط بار اول و با اغماض بار دوم، خنده دارند. اما مدام تکرار می شوند. از سریالی به سریال دیگر و از قسمتی به قسمت بعدی منتقل می شوند. انگار اندک سوژه های طنز و کاراکترهای بامزه نویسندگان مدیری فقط از برنامه ای به برنامه ی دیگر منتقل می شوند.

«در حاشیه» طوری پیش رفت که آدم به شک می افتاد نکند این سریال اصلا نویسنده ندارد. کل داستان هر قسمت را می شود در یک جمله نوشت.

یک یا چند قسمت، مالک بیمارستان می خواهد ساکنان جدید را به هر شیوه ای بیرون کند و ملکش را بفروشد. یک یا چند قسمت بیمارستان راه افتاده و مریض ندارد و همه دنبال راهی برای پیدا کردن مراجعه کننده هستند. یک یا چند قسمت همه به این فکر هستند که چطور تنها مراجعه کننده را که اشتباهی سر از بیمارستان درآورده، قانع کنند از خدمات پزشکی بیمارستان بهره ببرد.

یک یا چند قسمت می خواهد نشان دهد چقدر خدمه بیمارستان کارنابلد هستند. همه خلاقیت تیم نویسندگی آقای مدیری در همین جمله ها خلاصه شده.

یک جمله ساده برای یک سریال و حالا شاید چند دیالوگ تکراری که برای کاراکتری تکراری تر نوشته شده اند. دیالوگ ها، رفتارها، بامزه بازی ها و هرچیزی که درسریال پیش می آید به شدت تکراری، نچسب و خسته کننده هستند.

فکر کنم یکی از درمان هایی که مدیری باید برای خودش و تیمش تجویز کند، این است: «فرض کن هیچ کس تو را نمی شناسد. بیست سالت است و این نخستین و آخرین فرصت است که در این رشته بمانی.» شاید فقط با اجرای سختگیرانه این فرمول و انجام یک «جراحی» جدی بشود دوباره مدیری دهه هفتاد را شاهد بود.

فعلا که با اطمینان می شود گفت طنز و هنر او و تیمش ته کشیده است.