"پایتخت" چگونه رکورد را شکست؟!

کد خبر: ۴۵۶۴۵

تاریخ انتشار: ۲۸ فروردين ۱۳۹۴ - ۱۲:۰۵

کمتر اتفاق می‌افتد که در کشور ما سریالی به سری چهارم برسد. تجربه نشان داده که سریال‌ها بعد از ساخت قسمت دوم و در ‌‌نهایت سوم، موفقیت چندانی به دست نیاورده‌اند؛ «زیر آسمان شهر»، «خانه سبز» و «ستایش» همه از نمونه‌هایی بودند که نتوانستند موفقیت سری اولشان را داشته باشند. اما «پایتخت» این مسیر را عوض کرد. سریال «پایتخت» نمونه‌ای موفق از سریال‌های فصلی است که علی رغم حواشی زیادش همچنان به کار خود ادامه داده و رکورد تداوم سریال فصلی در ایران را به نام خود ثبت کرده است. دست اندرکارانش می‌گویند در صورت وجود داستان می‌تواند تا سری دهم هم ادامه پیدا کند.

به گزارش فرارو، با وجود فعالیت‌های سینمایی و تئاتری زیاد «محسن تنابنده» اما «پایتخت» با حضور او یک موفقیت دو جانبه بود. هم مردم دیگر بعد از «نقی»، تنابنده را شناخته بودند و هم «پایتخت» با قرار گرفتن او در راس هرم توانست راه موفقیت را طی کند. او نقش طراح داستان و شخصیت‌ها را بر عهده داشت و به عنوان سرپرست نویسندگان با وسواس و دفت خاصی در شخصیت‌پردازی و فراز و فرودهای قصه توانست در کنار تجربه سیروس مقدم تا به امروز انتظارات مخاطبان را در حد قابل قبولی نگاه دارد. بازیگردانی و بازیگری او هم در این سریال چند فصلی قابل ستایش بوده است. خودش در این باره می‌گوید: «من به خودم اطمینان بیشتری دارم و می‌دانم اگر کاری را به خودم واگذار کنم، احتمال اینکه دقیق‌تر انجام شود، خیلی بیشتر از آن است که آن را به دیگران واگذار کنم. بخشی از این مسأله هم به خاطر جذابیت‌های کار است که باعث می‌شود خودم انجام آن‌ها را به عهده بگیرم.»

تنابنده فیلمنامه‌ای درباره خانواده‌ای نوشت که با یک کامیون در تهران سرگردان می‌شوند؛ سپس به این نتیجه رسید برای اینکه سرگردانی خانواده در پایتخت منطقی باشد، آن‌ها باید به یکی از شهرستان‌های کشور تعلق داشته باشند. از آنجا که تنابنده بستگانی در بندر گز و دوستانی از خطه مازندران داشته، تصمیم می‌گیرد این خانواده مازنی باشند و به این ترتیب خاستگاه اجتماعی، فرهنگی خانواده پایتخت به مازندران تعلق پیدا کرد. به گفته خودش هم ایده اصلی این سریال مثل سایر قصه‌هایی که تا کنون نوشته از گذشته‌اش شکل گرفته که کمی آنرا دستکاری کرده تا برای مخاطب جذاب و ملموس‌تر شود.

بعد از استقبال مردم از «پایتخت»، قرار بر آن شد که سری دوم سریال هم ساخته شود؛ مقدم که حال ساخت پخته ترین سریال کمدی‌اش را با موفقیت پشت سر گذاشته بود اعلام کرد که از ساخت پایتخت سیر و اشباع نشده است. به این ترتیب تنابنده و همکارانش برای سری دوم قصه‌های متنوعی طراحی کردند و همین ماجرا برای «پایتخت ۳» نیز تکرار شد با این تفاوت که در «پایتخت۳» با پیشنهادهای خشایار الوند در مقام نویسنده و ایده‌های تنابنده داستان رنگ و بوی متفاوتی به خود گرفت و توانست موفقیت‌های سری اول و دوم سریال را تکرار کند. این بار «تقی» علی رغم مخالفت‌های تنابنده محور اصلی داستان شده بود.

اما همچون همیشه همه چیز آنقدرها هم بی‌حاشیه نبود. بعد از اتمام سری اول، صدای اعتراض بسیاری از مازندرانی‌ها بلند شد و دامن دست اندرکاران سریال را گرفت. عده‌ای از مخالفان، آنان را متهم کردند که تصویر درستی از فرهنگ مازندرانی‌ها ارائه نداده‌اند. تعدادی از مسئولان شهر همچون احمدعلی مقیمی و شجاعی کیاسری ـ نمایندگان استان مازندران در مجلس ـ و هادی ابراهیمی ـ معاون استاندار مازندران ـ‌در ردیف مخالفان سریال قرار گرفتند و در گفت‌وگو با رسانه‌ها علیه سریال پایتخت صحبت کردند.

در سری‌های بعدی این سریال اعتراض‌ها هم شدت بیشتری گرفت و از کلام به تجمع در مقابل استانداری مازندران رسید. افرادی معترض که معتقد بودند شخصیت‌های داستان لهجه و مردم این استان را به سخره گرفته‌اند.

تنابنده در پاسخ به معترضان گفت: «همه تکیه‌کلام‌ها در سریال پایتخت با تحقیق اجرا شده و مطمئن باشید هیچ چیزی در هیچ کدام از پایتخت‌های۱ و ۲ و ۳ نبوده که به آن فکر نشده باشد. ما تمام این تکیه‌کلام‌ها را از زبان مازندرانی‌ها شنیده‌ایم. من دوستان زیادی از خطه‌ مازندران دارم و این تکیه‌کلام‌ها از جمله فدایی‌داری را بار‌ها از آن‌ها شنیده‌ام. این تکیه‌کلام کاملا مودبانه و جذاب است و به جامعه آسیب نمی‌رساند و اگر هم بین تماشاگران سریال و مردم جا باز کند، چیز بدی نیست.»

در مقابل بسیاری از مازندارانی‌ها هم تایید کردند که هیچ اعتراضی به لهجه و گویش «پایتخت» وارد نیست. و مثال‌هایی همچون اضافه شدن «آ» در پایان فعل، استفاده از کلمه «که» در جملات، اضافه کردن پسوند «شون» در انتهای فاعل و تکیه کلام‌هایی مانند «آخ آخ خ» و پیام‌های جملات پرسشی ارسطو، «دهنتو ببند» «بخابونم تو دهنت» و «الکی میگه»، «بترکستمه»، «نهار نخردمی» بابا پنجعلی و «آقااا» و «به من نگاه کن» و «می‌فهمی چی میگم» بهبود و «فدایی داری» رحمت و نقی همه و همه در گفتارهای مازندرانی‌ها وجود دارد و اگر فردی قصد تمسخر گویش و تکیه کلام‌های مازندرانی را دارد باید به سطح فرهنگ وی خرده گرفت نه بر اصل و محتوای گفتار و گویش مازندران. تنابنده هم در تاکید کرده بود که تمام تکیه کلام‌های به کار گرفته شده در سریال را بارها از دوستان مازندرانی خود شنیده و هیچ کدام از آن‌ها را ابداع نکرده است.

به خاطر همین حاشیه‌ها الهام غفوری، تهیه‌کننده تلاش کرد قبل از ساخت سریال با مسئولان استان مازندران وارد یک تعامل مثبت شود. در اولین روزهای ضبط پایتخت ۲ تعدادی از نمایندگان استان مازندران به پشت صحنه سریال رفتند و نقطه نظراتشان را درباره محتوای کار بیان کردند.

اما این اعتراض‌های دنباله دار بر سر «پایتخت ۳» هم ادامه پیدا کرد و این بار به مجلس هم رسید و نمایندگان نسبت به آن واکنش نشان دادند. این بار دیگر محسن تنابنده شدیدا نسبت به این حرکت موضع گرفت و گفت: «عرصه طنز سختی‌های بسیاری دارد به ویژه نوشتن برای کاراکترهای زن، کار بسیار سختی است. سانسور در همه جای دنیا وجود دارد. گلایه ما این دست که چرا دست ما چنین شمشیری می‌دهند بلکه سوال ما این است که چرا ما را از پشت می‌زنند. آن هم برخی از دوستانی که بدون عقبه، دانش و تحمل شروع به زندن ما می‌کنند. خطاب به نماینده‌ای می‌گویم که پشت صحنه می‌آید و باقالی و پلو با ماهیچه و ته دیگ چرب می‌خورد و از کار تعریف می‌کند اما بعد به دلیل اهداف سیاسی، پنبه سریال را می‌زند.» در مقابل، عده‌ای دیگر از مسئولان استان نظر دیگری داشتند و شخصیت‌پردازی شهروندان مازندرانی در سریال را تحسین کردند.

با تمام این حواشی اما دست‌اندرکاران سریال «پایتخت» توانستند نمره‌ای قبولی از بینندگان بگیرند، به گفته بسیاری از منتقدانشان گویش‌ها بسیار به گویش و لهجه مازندرانی‌ها شبیه است و اخلاق و رفتار و حرکاتشان هم. آنقدر موفق بود که توانست چند سالی ایام نوروز را به قبضه خود درآورد و بینندگان را پای تلویزیون بنشاند. با آنکه پیش از این اعلام شده بود که «پایتخت» نوروز ۹۴ هم تلویزیون می‌آید اما همزمانی این ایام با فاطمیه از یک سو و تغییر مدیران تلویزیونی از سوی دیگر باعث شد تا «پایتخت» از نمایش نوروزی جا بماند وبازگشتش را به ماه رمضان موکول کند.

همین جا به جایی زمانی این سریال باعث شده تا عوامل آن هم برای ساخت چهارم سری سریال موفقشان نگران باشد. چون این بار دیگر خبری از حال و هوای عید نیست و ماه رمضان سختی‌های خود را دارد و به تعداد قسمت‌های سریال هم افزوده شده است.

حتی این شایعه‌ها هم بالا گرفت که شاید دیگر بهتر باشد که پایتخت در‌‌ همان اوج خداحافظی کند. گروهی دیگر اما معتقدند این قصه و شخصیت‌هایش هنوز ظرفیت‌های زیادی برای داستان‌پردازی دارد. استدلال این گروه هم مثال‌های بیشمار نمونه‌های خارجی است که با استمرار ساخت نه تنها از محبوبیتشان کاسته نشده همراه می‌شود که شهرت و محبوبیت آن‌ها به دلیل استمرار ساخت و دنباله‌داربودن آنهاست.

حتی گروه سومی هم در این میان وجود داشتند که معتقد بودند پایتخت این بار می‌تواند با اعتباری که در تلویزیون به دست آورده به سمت سینما بچرخد هم به یکی از فیلم‌های پرفروش تبدیل شود و هم خودش و قهرمانانش به تاریخ سینما بپیوندند.

با تمام این تردید‌ها و تاخیر‌ها اما «پایتخت ۴» از ۱۵ فروردین به صورت رسمی تست گریم و تصویربرداری خود را آغاز کرده و به گفته نویسندگانش بخش اعظم قصه سری جدید پایتخت در شیرخوارگاه و حواشی آن رخ می‌دهد و عوامل، سریال را منطبق با حال و هوای ماه رمضان تولید خواهند کرد. ضمن اینکه متن‌ها نیز قسمت به قسمت نوشته می‌شود و طبیعتا تصویربرداری در ایام ماه رمضان ادامه خواهد داشت تا با به دست آوردن نظرات مردم، مطابق میل آن‌ها قصه جلو برده شود.