اتمام حجت هسته ای روحانی

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز پنجشنبه 27 فروردین 1394 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.

***اتمام حجت هسته یی روحانی
بیشتر روزنامه ها از جمله «رسالت»، «اعتماد«، «ابتکار»، «شهروند» و ... سخنان روحانی در مورد توافق هسته یی با 1+5 را برجسته کردند.
به نوشته روزنامه ی «رسالت» روحانی با بیان اینکه اگر تحریم ها پایان نیابد توافقی در کار نیست گفت: خواستار توافق عزت مندانه هستیم و به آمریکا اعلام می کنم ما در برابر تعامل، تعامل می خواهیم و طرف ما سنای آمریکا نیست بلکه یک مجموعه 1+5 است و پایان توافق باید لغو تحریم های ظالمانه باشد.
روزنامه ی «جمهوری اسلامی» هم نوشت: دکتر روحانی در ادامه با بیان اینکه سنای آمریکا و مجلس نمایندگان آمریکا چه می گوید و چه می خواهند و تندروها دنبال چه هستند و مزدوران در منطقه چه می کنند به ملت ما ارتباط ندارد تصریح کرد که ما در برابر تعامل، تعامل می خواهیم و در برابر حسن نیت و احترام، حسن نیت و احترام می خواهیم و من در اینجا اعلام می کنم که طرف ما سنا و مجلس نمایند گان آمریکا نیست، طرف ما یک مجموعه ای به نام 1+5 است و بحث اصلی ما در مذاکرات پیش رو مسئله تحریم خواهد بود همان ظلم غیر انسانی که نسبت به ملت ایران روا دانستند و همه دنیا بدانند در این توافق هسته ای اگر همراه با پایان تحریم ها نباشد، توافقی حاصل نخواهد شد.
یادداشت هایی هم در ارتباط با این بخش از سخنان روحانی در روزنامه ها منتشر شد. روزنامه ی «اعتماد» در یادداشتی با عنوان «هدف رییس جمهور از این صراحت» نوشت: اینکه وی با ادبیات جدیدی در این حدفاصل زمانی تا رسیدن به توافق نهایی سخن می گوید جای شگفت نیست. سخنانی که بعید می دانم حسن روحانی تنها به دلیل جلب رضایت افرادی که با دولت یازدهم مخالف هستند و گهگاه تلاش دارند با بدگویی هایی که از دولت می کنند زحمت تیم دولت را نادیده جلوه دهند این مطالب را بیان کرده باشد.
در ادامه آمده است: این یک پایه در سیاست خارجی در رسیدن به توافق و بیان بیشتر خواسته های شفاف و روشن است. هرچند کسانی که احساس نگرانی می کردند که فکر می کردند که طرف های غربی خواسته های جدیدی را مورد عنایت قرار دهند از این صراحت بیشترین نفع را برده و باید از این صداقت استفاده کنند تا نگرانی ها رفع شود. هرچند این بیانات صریح برای آنهایی که صادقانه ابراز نگرانی می کردند می تواند پاسخ قابل قبولی باشد اما برای کسانی که تعهد دارند که اقدام دولت را غلط بپندارند تاثیرات خاصی نخواهد گذاشت.
به نوشته این یادداشت اکنون که بعد از ماراتن نفسگیر تیم مذاکره کننده هسته ای، راه برای رسیدن به توافق جامع باز شده است، شاید بهترین فرصت برای سخنان حسن روحانی باشد. وی با بیان اینکه طرف مذاکره ما مجالس امریکا نیست بلکه اعضای ١+٥ است و هر کدام از طرفین مذاکره مسائل را خود حل کنند و توافق را اجرایی کنند به نقطه پنهانی اشاره نکرده است اما چون طرف مقابل مانور سیاسی می دهد و سنا را به عنوان بزرگ ترین چالش خود در ادامه مسیر توافق هسته ای مطرح می کند بیان این نظرات ضروری است. سخنانی که نشان می دهد مسوولیت توجیه ارکان داخلی هر کشور بر عهده مسوولان داخلی آن کشورهاست.
«نقد هوچی گری نیست» بخش دیگری از گفته های رییس جمهوری است که برخی روزنامه ها آن را در تیتر گزارش های مرتبط خود جای دادند.
روزنامه ی «شرق» در گزارشی با همین عنوان از زبان روحانی نوشت: البته نقد با به دنبال هوچی گری بودن متفاوت است... نقد دلسوزانه به نفع کشور و نظام است و در سالی که از سوی مقام معظم رهبری به سال همدلی و هم زبانی نامگذاری شده باید از منافع شخصی و جناحی بخاطر منافع ملی و منافع کشور گذشت.
برخی روزنامه ها هم بخش دیگری از سخنان رییس جمهوری مبنی بر اینکه «دوران افراطی گری به سر آمده» را برجسته کردند.
روزنامه ی «قانون» در گزارش خود در این ارتباط از زبان روحانی نوشت: همه ملت ایران می گویند اعتدال و میانه روی آری و دوران افراطی گری به سر آمده و همه ما متحد و یکپارچه، راه تعامل سازنده با دنیا را برگزیده ایم. اما این ملت و دولت انعطاف پذیرند همانطوری که رهبر معظم انقلاب اسلامی از این امر به عنوان نرمش قهرمانانه یاد کردند... مسیر ما، مسیر اعتدال، تعامل، گفت و گو، منطق و به کرسی نشاندن حق مسلم ملت بزرگ ایران خواهد بود.
«آل سعود در توهم سلطه بر منطقه است، دیروز با دلار امروز با بمب» هم قسمت دیگری از سخنان روحانی در جمع مردم گیلان بود که در گزارش برخی روزنامه ها چون «کیهان» برجسته شد.
به نوشته ی این روزنامه روحانی با بیان اینکه راه ثبات و امنیت تعامل با کشور ها و احترام به آرای مردم در منطقه است، اظهار داشت: بدانید که با هواپیما و بمب بر سر مظلومان به جایی نمی رسید. چرا با هواپیما های اهدایی آمریکا بر سر مردم مظلوم یمن بمب می ریزید؟ چرا زیرساخت های یک کشور ضعیف را از بین می برید و زنان و کودکان را می کشید؟ می خواهید بر منطقه سلطه داشته باشید؟ دیروز با دلار و امروز با بمب؟

***پاسخ هاشمی به منتقدان
سخنان دیروز آیت الله «اکبر هاشمی رفسنجانی» رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیدار با جمعی از فرماندهان پیشین کمیته های انقلاب اسلامی و نیروهای انتظامی از سوی برخی روزنامه ها به عنوان پاسخ به منتقدانش تعبیر شد.
روزنامه ی شرق در گزارش خود در این ارتباط نوشت: بعد از موجی از انتقاد و موافقت حالا نوبت به خودش رسیده است. «هاشمی رفسنجانی» پاسخ نقدهای روزهای اخیر را داد و همچنان به کنایه، دوباره از منتقدان با عنوان دلواپسان امروز یاد کرد. دلواپسی در واژه نامه فرهنگ سیاسی امروز کنایه از کسانی است که نسبت به رویکرد مدیریتی احمدی نژاد ساکت ماندند اما با آمدن دولت روحانی به یکباره دلواپس شدند. «هاشمی» دیروز در دیدار با جمعی از فرماندهان سابق کمیته های انقلاب اسلامی و نیروهای انتظامی گفت: «نگران این هجمه نیستم و همه این حرف ها را سابق نیز گفته بودم، اما جریان های افراطی در این شرایط احساس نگرانی بیشتری می کنند».
یادداشت هایی هم در این ارتباط در روزنامه ها منتشر شد. «صادق زیباکلام» استاد دانشگاه تهران در سرمقاله ی روزنامه ی شرق با عنوان «معضلی به نام هاشمی رفسنجانی» پس از ذکر این نکته که اصولگرایان تاکنون نتوانسته اند با دلیل و سند و مدرک، ساختگی بودن حتی یک مورد از خاطرات هاشمی را اثبات کنند، نوشت: چون آنچه ایشان می گویند با عملکرد و موضع گیری های امروزی برخی جریانات نمی خواند، می خواهند به کل و جزء، و از ریشه و بنیاد، آنها را بر کنند.
به نوشته ی زیباکلام مشکل دیگر با رئیس پیشین مجلس خبرگان، انتخابات پیش روی این مجلس است. به راستی تندروها و اصولگرایان چگونه رویکردی با ایشان می خواهند در این انتخابات داشته باشند؟ اگر بگذارند ایشان وارد انتخابات شوند که در آن صورت رأیی که احتمالا و با نظر به رأی سال ٨٥ کسب می کنند، برخی را به دردسر خواهد انداخت. اگر خواسته باشند نگذارند ایشان وارد انتخابات مجلس خبرگان شوند، در آن صورت اصولگرایان چاره ای ندارند مگر اینکه مانند انتخابات ریاست جمهوری سال ٩٢ عمل کنند که باز هم «معضل هاشمی رفسنجانی» حل نخواهد شد و همان طور که اتفاق سال ٩٢ باعث ایجاد آن موج در کشور شد، باز هم همان واکنش در میان مردم ایجاد خواهد شد.
در ادامه آمده است: به نظر می رسد دست کم بخشی از بغض و کینه نسبت به این شخصیت بزرگ انقلاب که به صورت توهین به ایشان خود را ظاهر می کند، در حقیقت به واسطه معضل حل نشدنی سیاسی ای به نام «آیت الله هاشمی رفسنجانی» و حضور باثبات وی در تاریخ مبارزات دوران پهلوی، انقلاب، جنگ، سازندگی و اصلاحات در میانه میدان تحولات سیاسی و مدیریتی کشور است.
روزنامه ی «آفتاب یزد» هم در سرمقاله ی خود با عنوان «تخریب سند انقلاب» با اشاره به اینکه مهمترین اظهارات اخیر رفسنجانی در همایش بانوی انقلاب حمله به جریان ارتجاع دلواپسانی بود که انقلاب را تحریف می کنند نوشت: اسناد انقلاب بسیار مهم است و یکی از اسناد انقلاب افرادی هستند که در قبل، اوایل و بعد از انقلاب شاخص بودند و آقای رفسنجانی هم از همین افراد شاخص است. بنابراین هر انقلابی را که بخواهند زیر سوال ببرند اسناد آن را خراب می کنند. اگر امروز آیت الله رفسنجانی را بی اعتبار کنند، سند مهم دیگری برای انقلاب به ندرت می توان یافت. لذا آنهایی که به آقای رفسنجانی حمله می کنند با اصل انقلاب مشکل دارند تا بتوانند او را از اصل و اعتبار بیندازند.
روزنامه ی «آرمان» هم در یادداشتی نوشت: به نظر می رسد رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بیش از همه از بازگشت تفکر افراطی گری و تندروی به فضای سیاسی کشور نگران است و تلاش می کند به صورت غیرمستقیم خطر تندروها را به مردم و مسئولان گوشزد کند. اگر چه با موفقیت های دولت آقای روحانی موجی از امید سراسر کشور را فراگرفته است اما از این نکته نباید غافل ماند که به هر حال این دولت نیز به پایان خواهد رسید و در یک «بزنگاه سیاسی» دیگر مردم کشور باید برای سرنوشت خود تصمیم گیری کنند. در نتیجه بیان خاطرات اینچنینی از سوی سیاستمدار دوراندیشی چون آیت ا... هاشمی بی دلیل و «حکمت» نیست.
این خبر در روزنامه های منتقد دولت بازتاب بی رمقی داشت.

***مصوبه ی سنا از رویکردهای متفاوت
خبر تصویب طرح ابتکاری دو سناتور تندروی مجلس سنا یعنی «باب کروکر» و «رابرت منندز» از دو حزب جمهوریخواه و دموکرات مبنی بر لزوم تایید توافق احتمالی میان ایران و 1+5 که در جریان تصویب با جرح و تعدیل های فراوان همراه شد، در روزنامه های امروز از دو رویکرد متفاوت بازتاب یافت.
«کاخ سفید نیش طرح کنگره را کشید» عنوان گزارشی در روزنامه ی آرمان که «رضا رییسی» در آن نوشت: پس از تفاهم لوزان و پیشرفت ملموس در مذاکرات، حساسیت ها در این زمینه افزایش یافته و البته نظرسنجی ها نشان داد که اکثریت مردم آمریکا از هر دو حزب، حامی تفاهم با ایران در مذاکرات هسته ای هستند و از طرف دیگر واکنش صریح اوباما مبنی بر وتوی طرح، تندروها را در موضع ضعف قرار داده و بالاخره سحرگاه روز چهارشنبه به وقت ایران طرح کروکر- منندز در کمیته روابط خارجی سنا مورد بررسی قرار گرفته و با رایزنی های متعدد و همه جانبه دولتمردان آمریکایی بخش ها و متمم های تند طرح که به مساله تسلیحاتی ایران، تروریسم و حقوق بشر اختصاص داشت، حذف شد و طرح موردنظر با 19رای تمامی اعضای کمیته روابط خارجی سنا از هر دو حزب به تصویب رسیده و کاخ سفید نیز اعلام داشت که چنین طرحی با موافقت باراک اوباما روبه رو خواهد شد.
آرمان ادامه داد: این طرح قرار بود در وهله اولیه محدویت ها و فشارهای بسیاری را بر مذاکرات مترتب کند اما در نهایت آن چیزی که به تصویب رسید موید مذاکرات هسته ای و توافق نهایی خواهد بود چراکه با موافقت کنگره با توافق هسته ای دلیلی بر عدم لغو تحریم های کنگره وجود نخواهد داشت.
روزنامه ی آفتاب یزد هم در گزارشی با عنوان «عقب نشینی کنگره در برابر اوباما» نوشت: طرح اولیه سنا با واکنش های شدید شخص اوباما روبه رو شد ، اوباما روز سه شنبه از اینکه توافق احتمالی با ایران تبدیل به یک اهرم فشار سیاسی حزبی شده است، به شدت انتقاد کرد و برای تعدیل این طرح سه تن از وزرای خود را برای رایزنی با سناتورهای دموکرات فراخواند . طرح نخستین توافق، به شدت قدرت اوبامارا در اجرا و همینطور توافقنامه احتمالی با ایران کاهش می داد .
این گزارش در ادامه نوشت: کاخ سفید که در مورد این طرح ساکت ننشسته بود و نسبت به آن موضع گیری کرده بود سرانجام با لابی گری هایش با سناتورهای دموکرات و اضافه کردن چند بند و تایید شدن آن بندها از سوی کنگره که باعث تعدیل شدن طرح اولیه بود اعلام می کند با توجه به اصلاحات اعمال شده در طرح سنا برای نظارت بر توافق هسته ای با ایران، رئیس جمهور آمریکا آن را امضا خواهد کرد. این طرح از رئیس جمهور آمریکا می خواهد تا ظرف پنج روز پس از حصول یک توافق هسته ای با ایران متن توافق را برای بررسی به کنگره ارائه کند . موضوع این طرح در حال حاضر دیگر مربوط به تایید یا رد توافق نهایی با ایران نیست بلکه هدف آن رای گیری درباره حفظ یا رفع تحریم های کنگره علیه کشورمان است.
اما برخی روزنامه ها بدون اشاره به اصلاحیه های اعمال شده در طرح اولیه، تایید احتمالی آنچه تصویب شده از طرف اوباما را به شدت تقبیح کردند.
روزنامه ی «خراسان» در گزارشی با عنوان «آغاز دخالت کنگره در توافق احتمالی» نوشت: هنوز 2 هفته از بیانیه سوئیس نگذشته است که کمیته روابط خارجی سنا طرحی را تصویب کردند که در صورت پذیرش توسط سایر سناتورها و نمایندگان لغو تحریم های کنگره علیه ایران را منوط به پذیرش توافق هسته ای احتمالی در این نهاد قانونگذاری آمریکا خواهد کرد. کاخ سفید نیز گفته که اوباما این طرح را تایید خواهد کرد.
روزنامه ی «حمایت» هم این خبر را در گزارشی با عنوان «همدستی اوباما با سنا برای نظارت بر توافق هسته ای» انعکاس داد. به نوشته این روزنامه در حالی که پیش از این رییس جمهور آمریکا از وتوی طرح کنگره برای نظارت بر توافق هسته ای ایران و 1+5 سخن گفته بود اما پس از تصویب این طرح در کمیته روابط خارجی سنای این کشور کاخ سفید اعلام کرد: اوباما، قصد دارد قانون مصوب کنگره در این خصوص را امضا کند تا برگی دیگر از کتاب چند صد صفحه ای بدعهدی آمریکایی ها ورق بخورد.

***تصویر کج نمای زنان در رسانه های ایران
روزنامه ی «فرهیختگان» در گزارش بجایی به نقد سیاست های صدا و سیما در بازنمایی تصویر زنان و تاثیر آن در بازتولید انگاره های اشتباه و به دور از واقعیت در جامعه در مورد بانوان کشورمان که حدود نیمی از جمعیت را تشکیل می دهند پرداخت.
آنچه در ادامه می خوانید، خلاصه یی از این گزارش است.
زن های دست وپاچلفتی با ذهنیت های کودکانه، ناتوان و وابسته، دهان بین و پول پرست، عاشق خرافات و... . تصویر ناآشنایی نیست. در خیلی از سریال ها این تصویر غالبی است که از زنان ارائه می شود.
به اعتقاد کارشناسان حوزه زنان در جامعه ما بسیاری از قوانین در جهت ناتوانی حضور زنان در جامعه است و رسانه ها نیز با بازنمایی کلیشه ای مرد قوی و زن ضعیف آن را تبیین می کنند و گسترش می دهند. این در حالی است که یکی از سیاست های دولت یازدهم ارتقای نقش و جایگاه زنان در این خصوص است. افزایش زنان تحصیلکرده و شاغل در سال های اخیر نشان می دهد که نقش سنتی که همواره به زن داده می شد در حال تغییر است، اما همچنان در اکثر سریال ها زنان خانه دار هستند و اگر شاغل باشند باز در محیط خانه نمایش داده می شوند و به رغم تحصیلکرده بودن و شاغل بودن محل نمایش زن فضای داخلی خانه است.
نیره توکلی، مدیرگروه جامعه شناسی و هنر انجمن جامعه شناسی ایران درباره میزان نقدی که رسانه ها و به صورت مشخص سریال های تلویزیونی می توانند از جامعه داشته باشند می گوید: «ایرادهایی در جامعه وجود دارد که رسانه ها باید به آن بپردازند. در جامعه مدنی و دموکراتیک باید آزادی بیان در حدی باشد که نارسایی ها نقد شود. چه این ایراد ها درخصوص گروه های مختلف شهروندی باشد چه در مورد مفاسدی که در دستگاه های اداری و حکومتی رخ می دهد.»
او با اشاره به سریال هایی که در کشورهای همسایه مثل ترکیه درخصوص فساد های موجود در جامعه و دستگاه های حکومتی ساخته می شود می گوید: «چون در سریال های ما به این موارد پرداخته نمی شود دلیلی بر این نیست که جامعه ما سالم تر از آنها باشد، اما زمانی که به دست اندرکاران تولید سریال ها و برنامه های تلویزیونی اجازه داده نمی شود به واقعیت های موجود در جامعه مثلا درخصوص اسید پاشی یا رشوه گرفتن اشاره کنند، به مسائل غیرواقعی پرداخته می شود. این در حالی است که تا مشکلات تصویر نشود و آگاهی درخصوص آن داده نشود نمی توان انتظار بهبود شرایط را داشت.»
این استاد دانشگاه با بیان اینکه بیشتر قوانین در جهت ناتوانمندکردن و فرودستی زنان است می گوید: من فکر می کنم عزم دولت جدید این است که جایگاه زن را ارتقا دهد. اما وقتی چنین عزمی مشاهده می شود، مقاومت هایی نیز شکل می گیرد که تحکیم خانواده را در ناتوان کردن زن ها می داند، در بی سوادی و نداشتن شغل. آنها تصور می کنند در این صورت زن هر ظلم و محیطی را تحمل می کند و در نتیجه در این شرایط خانواده بیشتر تحکیم می شود، این در حالی است که اتفاقا خانواده ای که براساس احترام متقابل و رعایت شأن متقابل و براساس اختیار شکل گرفته باشد بیشتر دوام خواهد داشت.
حال به نظر می رسد وظیفه هنر و به خصوص رسانه ها توجه به همین موارد است. توجه به اقشار پایین دست و فرا دست، برای رفع تبعیض های قومی و تبعیض های جنسیتی. این موضع در کنار نقد حکومت مدارانه در یک جامعه دموکراتیک، راهی به سوی توسعه نیروی انسانی خواهد بود.