کسی حق انتقاد به پزشکان را ندارد

تجربه ثابت کرده که پرداختن به حرفه پزشکی در سینما و تلویزیون به یکی از پر دردسر‌ترین موضوع‌ها تبدیل شده است. حال می‌خواهد در قالب یک گزارش انتقادی از جامعه پزشکی باشد یا یک سریال طنز نود قسمتی. از اعتراض و تحصن پرستاران جلوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و گذارندن چند شب در میدان بهارستان برای فیلم «شوکران» بهروز افخمی گرفته تا اعتراض روانپزشکان به دلیل به سخره گرفته شدنشان در سریال «ساختمان پزشکان». اما شاید پر دردسر‌ترین و شدید‌ترین این اعتراض‌ها حال گریبانگیر آخرین ساخته مهران مدیری شده است. اعتراض‌هایی که در میان آنان شخص وزیر و رئیس سازمان نظام پزشکی هم دیده می‌شود. تحریم سریال، انتشار نامه‌هایی توهین آمیز، تهدید به تجمع همه به سوی عوامل سریال و مسئولین صدا و سیما نشانه رفته تا از ادامه پخش آن جلوگیری کند اما در مقابل مدیر شبکه سه سیما هم تا به امروز بر توهین آمیز نبودن «در حاشیه» پافشاری کرده و زیر بار انتقادات نرفته است. 

به گزارش فرارو، تنها ده روز از نمایش سریال نود قسمتی «در حاشیه» گذشته است. سریالی که بازگشت مهران مدیری به تلویزیون است. از زمانی که مطرح شد «مدیری» مشغول ساخت سریالی جدید است که سوژه اصلی آن پزشکان، پرستاران و تا حدودی هم بیماران هستند، زمزمه‌های اعتراضی هم آغاز شد. برخی از مسئولان ارشد حوزه سلامت در طول تصویربرداری این سریال همواره بر این نکته تاکید می‌کردند که «این مجموعه نباید جایگاه پزشکی کشور را تحت الشعاع قرار دهد». در این شرایط این سوال به میان می‌آید که اصلا یک سریال طنز با نگاهی انتقادی می‌تواند جایگاه قشری را تحت تاثیر قرار دهد؟ 

در ابتدا اعتراض اصلی پزشکان و دغدغه آنان تاثیرگذاری بر رابطه مردم با پزشکان بود اما به مرور هرچه سریال به پیش رفت و شخصیت‌ها بیشتر در نقش‌هایشان جا افتادند مسیر اعتراض‌ها هم عوض شد. برخی از پزشکان طی نامه‌های اعتراضی خود این تفکر را القا کردند که کسی نه تنها حق توهین بلکه حق انتقاد هم از این جامعه را ندارد. 

از کنترل خارح شدن اعتراض‌ها

اعلام نارضایتی برخی پزشکان از سریال «در حاشیه»، در برخی موارد حتی ناجوانمردانه شد. پزشکان در نامه‌هایی توهین آمیز نوشتند که مشاغل دیگر اقشار جامعه پایین‌تر از آن هاست و آنان لباسی مقدس بر تن کرده‌اند. به این ترتیب خودشان را از باقی افراد جدا و اعلام کردند که کسی حق نقد کردنشان را ندارد. در همین راستا مشاور رئیس سازمان نظام پزشکی هم علنا بعد از خبر اعلام آمادگی پزشکان برای اعتراضی گسترده و شدید گفت: «ما پرسش داریم چرا نسبت به سایر حرفه‌ها و مشاغل سریال طنز ساخته نمی‌شود و آنان مورد انتقاد قرار نمی‌گیرند.» 

گروهی دیگر هم پا را از این فرا‌تر گذاشتند و به کارگردان و بازیگران سریال توهین کردند. به طوری که با لحنی عجیب و تحلیلی کودکانه حسود بودن را به عوامل سریال نسبت دادند و گفتند که ساخت چنین سریالی ناشی از نقشه این افراد برای تخریب مقامی است که خود نتوانسته‌اند به دست آورند. 

این اعتراض‌های عجیب به همین نقطه ختم نشد. بلکه بد‌ترین آن زمانی بود که برخی از پزشکان اقدام به افشای مسائل خصوصی عوامل سریال پرداختند. مثل یکی از پزشکان که نامه‌اش مورد توجه خیلی از خبرگزاری‌ها قرار گرفت. نامه‌ای که ساده‌ترین اصول اخلاقی در حرفه پزشکی را هم زیر سوال برد و پرونده بیماری را برای منافع شخصی خود فاش کرد. در این نامه به بخشی از پرونده روان‌شناسی و پزشکی یکی از عوامل سریال اشاره شده که به جراحی‌های زیبایی و درمانی نیاز داشته است.

مسئولان در اول صف اعتراض‌ها

سازمان نظام پزشکی هم به عنوان نماینده پزشکان به جای آنکه آتش به پا شده را آرام کند، با انتشار نامه‌ای شدیدالحن و دعوت این قشر به اعتراض حضوری آن را تشدید کرد. از اواسط نوروز این سازمان به شکلی غیر مستقیم پزشکان را تشویق به اعتراض حضوری به پخش این سریال کرده و این موضوع را به رأی گذاشته است؛ رأی گیری که بی‌طرفانه نیست و در پرسش آن هم، سریال را «هتاکانه» خوانده است. مشاور رئیس نظام پزشکی اعلام کرده که این تعداد حال به بیش از ۷ هزار نفر رسیده است. 

در مقابل اما در جواب اعتراض‌هایی این چنینی بسیاری از کاربران اینترنتی هم به بیان و اظهار نظر درباره این سریال پرداخته و با اشاره به تجربه‌های شخصیشان برخی از انتقادهای گفته شده در سریال را تایید کردند.

مردم چه می‌گویند؟ 

تا به امروز صحبت‌های فراوانی در زمینه صحت اعتراض پزشکان به «درحاشیه» مطرح شده است. اما آنچه بیش از همه در میان کاربران اینترنتی و درنظرسنجی سایت‌های مختلف در این باره تکرار شده آن بود که ریشه این اعتراض‌های شدید به یک سریال طنز چیست؟ آیا در کشور ما طنز برابر با توهین است؟ و یا مهم‌تر از آن چرا انتقاد از پزشکان در جامعه ما به یکی از پر رنگ‌ترین خط قرمز‌ها تبدیل شده و آستانه نقدپذیری این قشر تا این اندازه پایین است؟ آیا می‌توان منکر مشکلاتی که در حال حاضر در جامعه پزشکی ما وجود دارد شد؟ مشکلاتی همچون گرفتن زیر میزی، اجرای عمل و تجویز بی‌رویه داروهای غیر ضروری، داشتن نرخ جداگانه و بی‌تخصصی برخی از پزشکان همه و همه از جمله مواردی هستند که اگر خودمان نه اما حداقل یکی از اعضای خانواده و نزدیکانمان با آن رو به رو بوده‌اند. 

اما آنچه که بیش از همه اعتراضات بر علیه این سریال را به یکی از موضوع‌های داغ تبدیل کرده واکنش عجولانه جامعه پزشکی به این موضوع بوده است. واکنش‌هایی که حتی قبل از بر روی آنتن رفتن این سریال آغاز شد، پروژه ساختش را متوقف کرد، نامش را تغییر داد و در ‌‌نهایت با اصلاحیه به تلویزیون راه یافت.

مدیر شبکه سه هم بر این عجول بودن تاکید کرده و به مخالفان گفته اگر بدون تعصب به محتوای اثر نگاه کنند، متوجه می‌شوند که «در حاشیه» به هیچ کس توهین نمی‌کند. به گفته غلامرضا میرحسینی: «من خطابم به دوستان این است که سریال را ببینند و لذت ببرند. در این میان برای ما نظر مردم از اهمیت بیشتر و بالاتری برخوردار است.» 

همین واکنش‌های عجولانه وقتی در کنار لیست طولانی اعتراض‌های جامعه پزشکی از جمله پرستاران، پزشکان عمومی، روانپزشکان و... به تمام ساخته‌هایی که پیش از این هم مورد اعتراض بودند قرار گرفت، شاید مردم را بیش از گذشته به این موضوع حساس کرد که با این روند و با وجود مشکلاتی که حال پزشکان منکر آن هستند کسی می‌تواند از عملکرد این قشر انتقاد کند و مشکلاتی که همه از آن باخبرند را برطرف کند؟