گزارش گاردین از ضرب الاجل هسته ای ایران

یک روزنامه انگلیسی نوشت: مذاکرات هسته‌ای ایران در حالی در لوزانِ سوئیس از سرگرفته شده است که ضرب الاجل دستیابی به توافق جامع هسته‌ای ایران به سرعت در حال نزدیک شدن است.

 روز دوشنبه در مقاله‌ای به قلم پال لوئیس از واشنگتن و جولیان بورجر از لوزان نوشت: جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، و محمدجواد ظریف، همتای ایرانی‌اش، امروز گفتگوهای خود را در شهر لوزان از سر گرفتند تا تلاش کنند اختلاف‌ها و شکاف‌های موجود میان دو طرف را پیش از سررسید 31 مارس به حدی کاهش دهند که بتوانند به توافقی سیاسی در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران نایل شوند.

در گفتگوهای روز دوشنبه، همچنین آقایان ارنست موینز، وزیر انرژی آمریکا، و علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، در کنار کری و ظریف حضور داشتند. این دو شخصیت، یعنی موینز و صالحی، همچنین در روز یکشنبه با هم ملاقات کرده بودند تا درباره جزییات فنی چگونگی مهار برنامه هسته‌ای ایران گفتگو کنند.

جان کری از ایران درخواست کرده است که امتیازات لازم را بدهد تا شش کشور قدرتمند جهانی بتوانند به توافق سیاسی که چارچوب توافق جامع هسته‌ای با ایران را ترسیم می‌کند، دست پیدا کنند. انتظار می‌رود امضای توافق جامع که شامل محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران است، منجر به لغو تحریم‌های موجود علیه تهران شود. ضرب‌الاجل دستیابی به توافق جامع هسته‌ای که توافق نهایی در این زمینه به حساب می‌آید، 30 ژوئن اعلام شده است.

اختلاف‌های داخلی میان جمهوریخواهان کنگره و کاخ سفید، باعث شده است که احتمال امضای توافق جامع هسته‌ای با ایران به مخاطره بیافتد. باب کروکر، رییس کمیته روابط خارجی آمریکا، لایحه‌ای را پیشنهاد کرده است که براساس آن، کنگره باید در رابطه با هرگونه توافق با ایران اظهار نظر کند و آن را به رأی اعضای کنگره بگذارد. در این لایحه همچنین تلاش شده، اختیارات اوباما مبنی بر مجاز بودن به تعلیق (و نه لغو) تحریم‌های ایران، از رییس جمهور آمریکا گرفته شود. این در حالی است که اوباما تلاش دارد از این مسئله برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای با ایران استفاده کند و به ایرانیان امید دهد که حتی اگر وی قادر نباشد بدون تأیید کنگره تحریم‌های ایران را به طور کلی لغو کند، وی قادر است با استفاده از اختیارات ویژه ریاست جمهوری، تحریم های ایران را به حالت تعلیق درآورد.

مخالفان این لایح می‌گویند، اگر اوباما حتی اختیار تعلیق تحریم‌ها را نداشته باشد،‌ احتمال شکست مذاکرات هسته‌ای با ایران بیشتر می‌شود که به نوبه خود منجر به جسورتر شدن تندروها در ایران می‌شود که همواره می‌گویند: آمریکا به هیچ‌وجه طرفی قابل اعتماد در مذاکرات نیست. مزید بر علت این است که اگر با توجه به تلاش‌های جمهوریخواهان کنگره از جمله دعوت از بنیامین نتانیاهو، رییس کابینه اسرائیل، برای سخنرانی در برابر اعضای کنگره، آن‌هم بدون هماهنگی با کاخ سفید، امضای نامه سرگشاده به ایران توسط 47 سناتور آمریکایی که توافق هسته‌ای را قابل لغو توسط رییس جمهوری آمریکا خواندند و همچنین لایحه سناتور کروکر که هرگونه تصمیمگیری درباره توافق هسته‌ای با ایران را منوط به تأیید کنگره می‌داند، مذاکرات هسته‌ای به شکست انجامد، متحدان اروپایی آمریکا خواهند گفت: از آنجایی که اختلافات سیاسی در داخل آمریکا منجر به شکست گفتگوهای هسته‌ای با ایران شده است، ما از این پس در تحریم‌های یکجانبه علیه ایران شریک نخواهیم بود.

این مسئله باعث خواهد شد که سامانه تحریم‌ها علیه ایران - بدون این که این کشور وادار شود براساس توافق جامع، امتیازات قابل توجهی به غرب بدهد - از هم فروخواهد پاشید. این مایه نقض غرض جمهوریخواهان و اسرائیل خواهد شد، زیرا اگر ایران پس از فروپاشی سامانه تحریم‌ها اراده کند خواهد توانست برای دستیابی به ظرفیت تولید سلاح‌های هسته‌ای تلاش کند، زیرا در رابطه با مهار برنامه هسته‌ای ایران هیچ توافق بلندمدتی را امضا نکرده است.

در ابتدای مذاکرات هسته‌ای همه نگران این موضوع بودند که شاید تندروهای ایرانی یا رهبر معظم این کشور با توافق جامع هسته‌ای مخالف کنند، این در حالی است که دو هفته مانده به سررسید 31 مارس، جمهوریخواهان آمریکایی و اسرائیل به مخالفت با این توافق برخاسته‌اند، به حدی که حتی حاضر نیستند به ایران اجازه دهند ظرفیت هسته‌ای مدنی (غیرنظامی) جزیی و صرفاً نمادین داشته باشد. آنان می‌گویند تمام برنامه هسته‌ای ایران، یا دست‌کم برنامه غنی‌سازی اورانیوم و همچنین رئاکتور آب سنگین اراک باید کاملاً برچیده شود.

علاوه بر جمهوریخواهان آمریکایی و اسرائیل، عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیز با امضای توافق جامع هسته‌ای میان آمریکا و ایران به نحوی که به ایران اجازه‌ی نگه داشتن ظرفیت غنی سازی محدود بدهد، کاملاً مخالف هستند. مثلاً ترکی الفیصل، یکی از شاهزادگان ارشد عربستان سعودی که از مقامات سابق این کشور نیز بوده است، در مصاحبه‌ی امروز با شبکه بی بی سی تأکید کردکه عربستان سعودی و بسیاری دیگر از کشورهای منطقه خواهان همان مقدار ظرفیت هسته‌ای خواهند بود که به ایران اجازه داده شود بر اساس توافق جامع، برای خود نگه دارد.

این منبع در خاتمه افزود: در حالی که روزهای مانده به سررسید آخر مارس در حال سپری شدن است، گفته می‌شود هنوز شکاف‌های باقی‌مانده در رابطه با موضوعات محوری درباره ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم ایران در آینده و مسئله لغو تحریم‌ها و زمانبندیِ آن، قابل توجه است. گفته می‌شود که دیپلمات‌های سایر کشورهای عضو گروه پنج بعلاوه یک از فردا به مذاکرات هسته‌ای که هم اکنون میان آمریکا و ایران آغاز شده است خواهند پیوست. دیپلمات‌های هر شش کشور قدرتمند جهان و ایران اعلام کرده اند که با جدیت کامل به ادامه مذاکرات خواهند پرداخت و برخی از آنان نیز گفته‌اند حتی حاضرند در خلال تعطیلات سال نو ایرانی، موسوم به نوروز، نیز در لوزان بمانند.

این در حالی است که دیپلمات‌های آمریکایی، از جمله جان کری، تأکید کرده‌اند که هیچ نیازی به تمدید ضرب‌الاجل آخر مارس نیست، زیرا هیچ موضوعی وجود ندارد که اگر در ماه مارس درباره آن توافق نشود، بتوانیم در ماه‌های آوریل، مه یا ژوئن درباره آن به توافق برسیم. از اینرو، بهتر است هر توافقی را که بخواهیم در ماه‌های یاد شده انجام دهیم، در همین ماه مارس تکمیل کنیم تا به چارچوب توافق سیاسی درباره توافق جامع هسته‌ای با ایران تا 31 مارس، طبق قراری که از قبل تعیین شده، دست پیدا کنیم.