يک قدم تا توافق نهايي

مذاکرات با سبک و سياق نوين بازتاب‌هاي گسترده‌اي داشته و تحليل‌هاي رسانه‌هاي غربي و عربي نيز در زمينه مذاکرات کماکان ادامه دارد.پرواضح است نکته مشترک در ميان تمامي تحليل‌ها نزديک شدن زمان توافق نهايي ايران و 1+5 است اما در زمينه جزئيات اين توافق محتمل گمانه‌زني‌ها متفاوت است.

در آخرين اظهار نظرات موگريني و کري در زمينه مذاکرات موضع گيري کردند. مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا دستيابي به توافق هسته‌اي ميان ايران و گروه 1+5 را نزديک دانست. به گزارش ايسنا، به نقل از خبرگزاري فرانسه، فدريکا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا روز سه‌شنبه در سخنراني‌اش در انديشکده چتهم‌هاوس مستقر در لندن، گفت: دستيابي به توافق هسته‌اي با ايران نزديک است و طرف‌هاي مذاکره‌کننده بايد در دور بعدي اين مذاکرات که قرار است هفته آينده در ژنو برگزار شود اراده سياسي لازم را از خود نشان دهند. مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا افزود: ما نبايد اين فرصت را از دست بدهيم.وي تصريح کرد: اگر طرف‌هاي مذاکره‌کننده همانند گذشته به همکاري‌شان ادامه دهند و اگر تمام طرف‌ها اراده سياسي لازم براي سازش بر سر يک توافق خوب را داشته باشند دستيابي به توافق هسته‌اي نزديک است.موگريني تاکيد کرد: همه ما مسائل سياسي داخلي شامل تنش‌ها در کنگره آمريکا، انتخابات اسرائيل و اختلافات در حاشيه خليج (فارس) را داريم که بايد با دقت تمام با آنها روبرو شويم.مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا يادآور شد: دستيابي به يک توافق جامع به نفع تمام طرف‌هاي مذاکره‌کننده خواهد بود.

همچنين وزير خارجه آمريکا گفت: هنوز نمي‌تواند نتيجه مذاکرات هسته‌اي با ايران را پيش‌بيني کرد. جان کري در جلسه پرسش و پاسخ کميته خارجي سنا به توانايي ايران در فناوري هسته‌اي و ناتواني واشنگتن در مانع شدن از پيشرفت ايران در اين عرصه اذعان کرد.وي با دفاع از مذاکرات هسته‌اي با ايران گفت: ايران هم‌اکنون داراي ظرفيت هسته‌اي است و مي‌داند چگونه غني‌سازي کند.وي گفت: روشن است که ما بر ايران متمرکز هستيم. رئيس‌جمهور (باراک) اوباما به صراحت اعلام کرده است که ايران سلاح هسته‌اي نخواهد داشت و من هم قاطعانه‌تر از او نمي‌توانم بر اين امر تأکيد کنم.وزير خارجه آمريکا با اعتراف به شکست سياست‌هاي قبلي آمريکا عليه ايران گفت: ايراني‌ها چند سال پيش زماني که سياست دولت وقت انجام ندادن هيچگونه غني‌سازي بود اين توانايي را بدست آوردند.

محمد جواد ظريف وزير امور خارجه کشورمان نيز روز سه شنبه درباره مذاکرات گفت: ادامه مذاکرات هسته‌اي هفته آينده در حاشيه اجلاس حقوق بشر در ژنو برگزار مي‌شود. گفت‌وگوهاي سه روز گذشته ما در ژنو، ادامه مذاکرات براي رسيدن به يک راه حل منطقي و مبتني بر احترام متقابل بوده است.در کنار موضع‌گيري‌هاي انجام گرفته رسانه‌هاي دنيا نيز تحليل‌هاي متنوعي در اين زمينه داشتند.

توافق، دانش و برنامه هسته‌اي
ايران را حذف نمي‌کند

شوراي سردبيري روزنامه نيويورک تايمز نيز در مطلبي نوشت ايران و 6 قدرت بزرگ جهان احتمالا در آستانه رسيدن به توافقي هسته‌اي هستند. به گزارش تسنيم، شوراي سردبيري روزنامه نيويوک تايمز در مطلبي نوشت ايران و 6 قدرت بزرگ جهان احتمالا در آستانه رسيدن به توافقي هستند که برنامه هسته‌اي ايران را محدود مي‌کند. پس از ماه‌ها پيشرفت ظاهري کم، تسريع روند مذاکرات نشان مي‌دهد که گفت‌وگوها در ژنو شايد قادر به تکميل يک چارچوب براي تاريخ پايان ماه مارس و توافق نهايي در پايان ماه ژوئن باشد. اين حتمي نيست اما اميد مي‌دهد که تهديد طولاني مدت هسته‌اي ايران مي‌تواند مسالمت‌آميز حل و فصل شود.هر گونه توافقي بايد محدوديت‌هاي قابل راستي آزمايي را برقرار کند و تضمين کند که ايران نمي‌تواند به سرعت مواد لازم براي ساخت بمب را توليد کند. چنين معاهده‌اي به برنامه هسته‌اي ايران خاتمه نمي‌دهد و دانش هسته‌اي ايران را حذف نمي‌کند، ايران اعلام کرده که براي توليد انرژي و اهداف پزشکي بدان نياز دارد.منتقدان به هرگونه توافقي- از جمله در کنگره، و نخست وزير اسرائيل- خواستار برچيده شدن کامل برنامه هسته‌اي ايران هستند. اما آرزوي آنها به سادگي دست يافتني نيست. جرج بوش، رئيس‌جمهور قبلي در سال 2003 در زماني که ايران تنها تعداد معدودي سانتريفيوژ داشت قادر به تضمين اين هدف نبود. اکنون و پس از 12 سال، ايران داراي 19 هزار دستگاه سانتريفيوژ است، بدون در نظر گرفتن ديگر تاسيسات از جمله برخي که در مقابل حمله نظامي ايمن هستند.آمريکا و ديگر شرکايش در اين مذاکرات به درستي بر محدودکردن فعاليت‌هاي ايران به خصوص در زمينه غني سازي اورانيوم با اهداف نظامي تمرکز کردند. آنها تلاش مي‌کنند تا توافق را به نحوي ترکيب کنند تا دست کم يک سال از سرعت بخشيدن احتمالي برنامه هسته‌اي ايران به سوي بمب جلو باشند. اين امر به آنها براي اعمال دوباره تحريم‌ها و اختلال در برنامه از طريق حملات سايبري و يا اقدامات نظامي زمان کافي مي‌دهد.طي گفت‌وگوهاي اين هفته در ژنو پيشرفتي درباره چارچوب زمان توافق کسب شد. ايده اين است که يک دوره زماني 10 ساله توانايي ايران براي توليد سوخت هسته‌اي به شدت محدود مي‌شود و محدوديت‌ها به تدريج در 5 سال بعدي کاسته مي‌شود.نتانياهو که قرار است هفته آينده در کنگره صحبت کند پيشاپيش توافق را تقبيح کرده است. کليت توافق بايد به عنوان يک بسته جامع مورد قضاوت بگيرد و نه بر اساس هر کدام از بندهاي آن. حتي اگر توافق بي عيب و تمام عيار نباشد، خطر بزرگتر رفع شده است.

انتشار جزئياتي که تکذيب شد

گفتني است روزنامه واشنگتن پست جزئيات بيشتري درباره توافق هسته‌اي احتمالي بين ايران و کشورهاي 1+5 منتشر کرد. به گزارش تسنيم، روزنامه واشنگتن پست جزئيات بيشتري درباره توافق هسته‌اي احتمالي بين ايران و کشورهاي 1+5 منتشر کرد.ديويد ايگناتيوس خبرنگار ارشد اين روزنامه نوشت: توافقي که در حال شکل‌گيري است به احتمال زياد به ايران استفاده از 6 هزار سانتريفويژ نسل IR-1 را در تاسيسات نطنز مي‌دهد. ظاهرا ايراني‌ها قصد نصب IR-2 را ندارند و آنها تحقيق درباره مدل‌هاي بالاتر را در حد IR-8s محدود مي‌کنند.اينکه چگونه اين تحقيق محدود و مورد نظارت قرار گيرد يک موضوع چانه‌زني کليدي است. موضوع حساس و متغير ديگر حجم ذخيره «اورانيوم غني‌شده»اي است که ايران مي‌تواند نگه دارد، مقامات آمريکايي خواستار ميزان بسيار کمي هستند، بعلاوه مواد غني‌شده اضافي به خارج از ايران منتقل شود.يک مقام رسمي استدلال مي‌کند آمريکا با 9 هزار سانتريفيوژ نسل IR-1s و يک ذخيره کوچک راحت تر کنار مي‌آيد تا هزار دستگاه IR-2s و حجم ذخيره زياد.موضوع ديگر کليدي درباره نحوه برچيده شدن سانتريفيوژهاي غيرمجاز است. طيفي از گزينه‌ها از غيرفعال کردن تجهيزات تا نابودي کامل آنها وجود دارد. آمريکا سازوکاري را مي‌خواهد تا فعال سازي دوباره تجهيزات کنارگذاشته شده دست کم يک سال طول بکشد.درباره تاسيسات آب سنگين اراک به نظر مي‌رسد توافق شده تا ساخت وساز قبل از آنکه راکتور توسط سوخت داراي قابليت ساخت بمب «داغ» شود متوقف شود.طول دوره توافق نيز عامل مهمي‌است. مقامات آمريکا همواره از دوره «دو رقمي» چيزي بين 10 تا 15 سال صحبت کرده‌اند.مذاکره‌کنندگان همچنين مراحل مختلف يک جدول زماني را بررسي مي‌کنند، که در آن قيود مرتبط با بازرسي‌ها زمان بيشتري نسبت به مثلا محدوديت در تعداد سانتريفيوژها به خود اختصاص مي‌دهد.برهم زننده توافق از نظر دولت آمريکا اين است که ايران با اصرار آمريکا بر رفع گام به گام تحريم‌ها موافقت نکند، همانگونه که ايران نشان داد در اجراي توافق(ژنو) جدي است. از نگاه آمريکا ايران بايد راه خود را براي آنکه در جامعه بين‌الملل پذيرفته شود بيابد.بعد از انتشار اين خبر نمايندگي ايران در سازمان ملل ادعاهاي مندرج در گزارش روزنامه واشنگتن پست در مورد برنامه صلح‌آميز هسته‌اي ايران را بي‌پايه و اساس خواند و آن را جعلي دانست. نمايندگي جمهوري اسلامي ايران نزد سازمان ملل متحد در نيويورک ادعاهاي مندرج در گزارش روزنامه واشنگتن پست در مورد برنامه صلح‌آميز هسته‌اي ايران را بي‌پايه و اساس خواند و آن را جعلي دانست.نمايندگي کشورمان در سازمان ملل تصريح کرد: جاي تأسف است که اين روزنامه ادعاهاي دروغ و تکراري يک گروهک تروريستي را که ماهيت ضدانساني آن براي همگان به‌ويژه افکار عمومي آمريکا آشکار بوده و جعلي بودن ادعاهاي قبلي اين گروهک پس از مدتي روشن شده، منتشر کرده است.نمايندگي جمهوري اسلامي ايران در بيانيه خود افزود: گروه‌هاي تندرو و راديکال که سرمايه‌گذاري سنگين و طولاني خود روي امنيتي کردن برنامه هسته‌اي صلح‌آميز ايران را از دست رفته مي‌بينند و شاهد انزواي روزافزون سياست ايران هراسي در نتيجه رويکرد منطقي جمهوري اسلامي ايران نسبت به تحولات بين‌المللي هستند با عصبانيت اقدام به دروغ‌پردازي و تبليغات سياه عليه برنامه کاملاً صلح‌آميز هسته‌اي ايران کرده‌اند.در پايان اين بيانيه آمده است: همان‌گونه که در گزارش‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي تصريح شده، همکاري‌ها بين جمهوري اسلامي ايران و آژانس در سطح خوبي ادامه دارد و ايران به تعهدات و مسووليت‌هاي خود در چارچوب ان.پي.تي. پايبند است و متقابلاً انتظار دارد ساير طرف‌ها نيز به‌دور از تأثير از جنجال‌سازي گروه‌هاي تندرو و راديکال به توافقات و تعهدات خود درباره حقوق هسته‌اي ايران پايبند باقي بمانند.

توافق ميان ايران و آمريکا، تنها توافقنامه کنترل تسليحاتي خواهد بود

بلومبرگ ويو نيز نوشت:هرگونه توافقي ميان ايران و آمريکا، تنها توافقنامه کنترل تسليحاتي خواهد بود و تحولات کنوني در خاورميانه و شرايط سياسي در ايران از موضوعات مذاکره در ميان مقامات دو کشور محسوب نمي‌شوند.به گزارش ديپلماسي ايراني به نقل از بلومبرگ ويو نوشت: در پي درز جزئيات بسته پيشنهادي مطرح شده در گفت‌وگوهاي اخير در ژنو در روز دوشنبه، مقامات دولتي آمريکا در گفت‌وگو با بلومبرگ اعلام کردند هرگونه توافق نهايي و جامع ميان تهران و واشنگتن تنها ابعاد فني برنامه هسته‌اي ايران را در بر مي‌گيرد و هيچ ارتباطي با اصلاحات در داخل اين کشور نخواهد داشت.توافقي که در شرايط کنوني براي دستيابي به آن تلاش مي‌شود، با برداشت عمومي‌از اظهارات باراک اوباما رئيس‌جمهور آمريکا در سال 2009 و در زمان مطرح شدن مسئله تعامل با ايران، تفاوت‌هاي بسياري دارد. اوباما در پيام تبريک خود براي نوروز، سال نو ايراني، تصريح کرد خواسته وي اين است که «جمهوري اسلامي ايران جايگاه حقيقي خود را در جامعه بين‌المللي بيابد».در آن زمان، بسياري از طرفداران تعامل با ايران بر اين باور بودند که توافق هسته‌اي کليدي براي ميانه روي و اعتدال در ايران خواهد بود. دولت ايران همچنين در سال 2011 و در ناآرامي‌هاي سوريه، از بشار اسد رئيس‌جمهور اين کشور در مقابل مخالفان دفاع کرد. طبق برخي ادعاها، ايران در سال کنوني نيز از گروه شيعه زيدي الحوثي که قدرت را در يمن در دست گرفته، حمايت کرده است. از سوي ديگر، ايران حامي شبه نظاميان شيعه در عراق محسوب مي‌شود که در اين کشور در مقابل گروه افراطي داعش مبارزه مي‌کنند.مي‌توان گفت با توجه به پيشينه رفتارهاي ايران، تمرکز اوباما بر مزاياي منع گسترش سلاح‌هاي کشتار جمعي در توافق با ايران، قابل درک است. يک مقام ارشد دولت آمريکا در اين خصوص گفت اقدامات و واکنش‌هاي کاخ سفيد نشان‌دهنده «مصالحه و تعامل گسترده» با ايران نيست و آشکارا نشان مي‌دهد که هرگونه توافقي با ايران نگراني‌ها را در مورد سياست‌هاي منطقه اي اين کشور کاهش نمي‌دهد.با اين حال، بسياري از متحدان کاخ سفيد همچنان از توافق هسته‌اي با ايران دفاع مي‌کنند. بسياري از طرفداران توافق روز دوشنبه اعلام کردند يکي از مزاياي توافق هسته‌اي اين است که لغو مرحله‌اي تحريم‌ها عليه ايران با کاهش دشمني‌ها ميان ايران و آمريکا همراه خواهد بود و اين مسئله به طيف ميانه‌رو در ايران کمک مي‌کند و طي چندين سال مي‌تواند به اصلاحات در ايران بينجامد.

منبع: مردم سالاری