دستور زنگنه برای ارزیابی حضور نفت در غرب کارون

حضور شرکت نفت در غرب کارون با تائید سازمان حفاظت محیط زیست است؛ با این حال بر اساس دستور وزیر نفت قرار شد کلیه اقدامها در غرب کارون مورد ارزیابی قرار گیرد تا اگر تخریبی از سوی نفت وجود داشته، جبران شود.

رئیس بهداشت، ایمنی و محیط زیست شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن)، با بیان این که بر اساس دستور وزیر نفت قرار شد کلیه اقدامها در غرب کارون مورد ارزیابی قرار گیرد تا اگر تخریبی وجود داشته اند را جبران کنیم، افزود:  البته طرح شرکت متن برای محیط زیست تالاب هورالعظیم از اردیبهشت ماه سال جاری آماده شده و آن را به مراجع مربوطه ارسال کرده ایم اما در این مدت منتظر تائید نمانده و هر جایی که احساس نیاز کردیم اقدامهای مربوط را انجام دادیم. در حال حاضر نیز طبق دستور وزیر نفت با اختصاص اعتبارات جداگانه در هر نقطه ای که لازم باشد اقدامهای لازم صورت می گیرد.

الهام اردلانی با اشاره به این که براساس طرح جامع توسعه میدانها (MDP)، طرح آزادگان شمالی در محدوده شمالی تالاب که قسمت زنده و دارای آب است قرار دارد و در این محدوده هیچ دریچه‌ای مسدود و تالاب خشک نشده است، افزود: با توجه به استقرار چاههای نفت در آب، در حوضچه شماره ١ و ٢ صرفا تعدادی جاده آنتنی ایجاد شده که مسیرهای دسترسی به چاههای آزادگان شمالی هستند و به منظور حفظ تبادلات آبی در اکوسیستم تالاب، همزمان با احداث این مسیرهای تردد، نسبت به ایجاد ٢٤٤ کالورت (آبراهه) اقدام شده است.

وی با بیان این که طبق بازرسی اخیر از منطقه هورالعظیم، هیچگونه محدودیتی در تبادل آبی وجود ندارد، افزود: دریچه ها و تاسیسات در این محدوده ها بر اساس تراز آب ساخته و نصب شده اند و حتی پس از آبگیری کامل هور مشکلی به وجود نمی آید.

اردلانی تصریح کرد: تاسیسات سطح الارضی در میدانهای آزادگان شمالی و جنوبی،‌ یادآوران و یاران شمالی و جنوبی هنوز به بهره برداری نرسیده و به این ترتیب منبع انتشار آلودگی هوا در این منطقه تاسیسات نفتی نیستند و در عین حال مدتها این محدوده در اختیار نیروهای نظامی بوده است.

وی افزود: در دوران جنگ عراق و کویت تعدادی از پناهجویان عراقی در این محدوده از هور مستقر شدند و دولت عراق برای این استقرار بخش زیادی از هور را خشک کرد و این وضعیت تا امروز ادامه یافته و طبق اعلام سازمانهای بین المللی عراق در آن دوران تا ٩٠ درصد هور را خشک کرد.

رئیس بهداشت، ایمنی و محیط زیست شرکت متن به برنامه کشور عراق برای احیای تالاب هورالعظیم که قرار است با همکاری سازمانهای بین المللی صورت گیرد اشاره کرد و گفت: این برنامه از سال گذشته شروع شده و باید منتظر ماند و دید که چه اقدام اساسی در این حوزه صورت می گیرد. در عین حال اگر سازمان محیط زیست و سایر مسئولان مربوطه همکاری کنند این روند برای ایران هم موثر خواهد بود.

    اردلانی با اعلام این که طبق برنامه تا سال ٢٠١٦ ( اوایل ١٣٩٦ ) عملیات اجرایی در غرب کارون پایان می یابد، اظهار کرد: تلاش می کنیم به شکل تدریجی دریچه های تالاب را در هر قسمتی که تکمیل شده باز کنیم. ضمن این که در جریان بازدید مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران به منطقه غرب کارون دریچه حوضچه ٣ باز شد و در حال حاضر خاک این قسمت از منطقه مرطوب شده و به دلیل مستعد بودن خاک، رویش گیاهان و حضور پرندگان مهاجر را شاهد بوده ایم اما متاسفانه دبی ورودی آب بسیار کم است.

وی تاکید کرد: به دلیل قرارگرفتن ایران روی کمربند خشک، تبخیر بالا و میزان بارش کم و نیز کم شدن ورودی آب به تالاب هورالعظیم از سمت عراق و احداث ٣٠ سد بزرگ و کانال آب در ترکیه و عراق و تغییرات اقلیمی منطقه حوزه تالابی منطقه دچار بحران کم آبی است به نحوی که حتی با وجود بازشدن دریچه ها حجم آب در تالاب به حدی نبود که حوضچه ٣ را پر کند و این مسئله در مورد حوضچه های ٤ و ٥  نیز صادق است. در حال حاضر حوضچه ٤ و ٥ نیز به طور کامل خشک نیست و بخش عظیمی از آن با زه آبهای مرتبط با کشت و صنعت خوزستان پر شده و  زیستگاه پرندگان زیادی در این منطقه است.

وی گفت: اگرچه رطوبت در منطقه می تواند به عنوان یک سد و لایه محافظ در مقابل گرد و غبار باشد اما واقعیت این است که شدت و جهت جریان باد غالب، سبب ورود ریزگردها از سمت عراق و سوریه به سمت ایران خواهد بود و حرکت دود فلرهای مرتبط با میادین نفت کشور عراق، هم به سمت ایران است.

منشاء اصلی ریزگردها در تالاب از سمت عراق

 رئیس بهداشت، ایمنی و محیط زیست شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن)، با بیان این که بر اساس دستور وزیر نفت قرار شد کلیه اقدامها در غرب کارون مورد ارزیابی قرار گیرد تا اگر تخریبی وجود داشته اند را جبران کنیم، افزود:  البته طرح شرکت متن برای محیط زیست تالاب هورالعظیم از اردیبهشت ماه سال جاری آماده شده و آن را به مراجع مربوطه ارسال کرده ایم اما در این مدت منتظر تائید نمانده و هر جایی که احساس نیاز کردیم اقدامهای مربوط را انجام دادیم. در حال حاضر نیز طبق دستور وزیر نفت با اختصاص اعتبارات جداگانه در هر نقطه ای که لازم باشد اقدامهای لازم صورت می گیرد.

اردلانی با اشاره به این که حجم آب در بالاترین سطح در تالاب هورالعظیم ٣ متر و ٦٥ سانتی متر است، گفت: کلیه تاسیسات و جاده ها در تراز ارتفاعی بالاتر از این ارتفاع قرار دارند و بعد از باز شدن کامل تالاب تاسیسات آسیبی نمی بینند.

  وی همچنین با تاکید بر این که منشاء اصلی ریزگردها در تالاب از سمت عراق است، گفت: در تالاب موجودات ریزی هستند که به شکل ریزگرد در هوا پخش می شود اما این موجودات به هیچ وجوه نمی توانند مرجع آلودگیها باشند و در حال حاضر ١١ کانون آلودگی که در عراق و سوریه قرار دارند این آلودگی را ایجاد می کنند. در عین حال میزان ورودی آب از سمت عراق به تالاب بسیار محدود شده و این کشور با ایجاد آب بند و سد تا جایی که توانسته جلوی ورود آب به ایران را گرفته است. ضمن این که میزان تبخیر و بارشها در این مدت هم بسیار کم بوده است.

 وی با اشاره به  برنامه مالچ‌پاشی که در سال ١٣٨٧ از سوی وزارت نفت مطرح شد اما به دلیل عدم تامین اعتبارات اجرا نشد، گفت: قرار بود این برنامه با کاشت نهال انجام شود تا اثرگذاری درست خود را داشته باشد اما این اتفاق رخ نداد و حالا دچار تبعات آن هستیم.

    اردلانی برخی اظهارات در مورد این که اقدامات شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) بدون تأیید سازمان محیط زیست بوده است را رد کرد و افزود: اقدامهای صورت گرفته در منطقه غرب کارون دارای مجوز ارزیابی محیط زیست است و بدون مجوزهای اخذ شده اجاز اجرا به آن نمی دهند و به نظر می رسد مشکل اصلی در این منطقه به خصوص خوزستان تهیه نشدن طرح آمایش سرزمین است. این منطقه قبلا قطب کشاورزی بوده اما در حال حاضر تبدیل به بخش مسکونی و یا صنعتی شده و همین مسئله زمینه فرسودگی خاک را به وجود آورده است.
 وی پیدا شدن لاشه حیوانات در تالاب هورالعظیم را تکذیب و گفت: استفاده از پایه فلزی صرفا برای استفاده در آبهای عمیق است در حالی که عملیات در غرب کارون، نیاز به زمینهای خشک دارد. ضمن این که دکلهای موجود در منطقه مربوط به بخش خشکی است.

 رئیس بهداشت، ایمنی و محیط زیست شرکت متن همچنین در مورد پسماندی که از عملیات حفاری در تالاب به وجود می آید، گفت: بروز تخلف در منطقه بزرگ گسترده ای مثل تالاب امکان پذیر است و آن را رد نمی کنم. دستورالعمل آنجا به این نحو است که کلیه کَنده‌های حفاری به خارج از محوطه تالاب هورالعظیم که از سوی محیط زیست تائید شده ریخته شود اما برخی اوقات کامیونهای تخلیه تخلف کرده و در گوشه ای از تالاب کنده ها را تخلیه می کنند. نیروهای شرکت در صورت مشاده با این موضوع برخورد می کنند و در راستای کاهش این موضوع بارنامه ای را تهیه کرده ایم تا در مبدا و مقصد تائیدیه می گیرند و به این ترتیب میزان قابل توجهی از این تخلفات کم شده است.