مومیایی‌ها، این پیکرهای خشک‌شده با قدمتی هزاران ساله، از شگفت‌انگیزترین یادگاران دوران مصر باستان هستند. برای قرن‌ها، نگاه مردم به این اجساد پیچیده‌شده در پارچه‌های کتانی، آمیخته با حیرت، رمز و راز و گمانه‌هایی از قدرت‌های ماورایی بود.
این انسان‌های پیشاتاریخی حدود ۷ هزار سال پیش در منطقه‌ای زندگی می‌کردند که امروز بخشی از صحرای بزرگ آفریقا است، اما در دوره پربارش نوسنگی به نام «صحرای سبز»» شناخته می‌شد؛ دوره‌ای که طی آن صحرا سرسبز، پرباران و قابل سکونت بوده است.مومیایی‌ها، این پیکرهای خشک‌شده با قدمتی هزاران ساله، از شگفت‌انگیزترین یادگاران دوران مصر باستان هستند. برای قرن‌ها، نگاه مردم به این اجساد پیچیده‌شده در پارچه‌های کتانی، آمیخته با حیرت، رمز و راز و گمانه‌هایی از قدرت‌های ماورایی بود.
منطقه‌ای که امروزه جزو خشک‌ترین و گرم‌ترین نقاط کره زمین است در گذشته دور سرزمینی بود حاصلخیز با دریاچه‌ها و رودخانه‌ها که انسان‌ها در آن به شکار و دام‌پروری می‌پرداختند.
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد تبار ژنتیکی این مومیایی‌ها، که دو زن تشخیص داده شده‌اند، با جمعیت‌های همزمان خود در جنوب صحرای آفریقا تفاوت‌های بنیادینی داشته و به یک شاخه‌ای از نوع بشر تعلق داشته‌اند که تا کنون ناشناخته باقی مانده بود.
این شاخه هزاران سال به‌صورت نسبتاً ایزوله در شمال آفریقا زندگی کرده و تماس ژنتیکی کمی با سایر جمعیت‌ها داشته است.
پژوهشگران با استفاده از فناوری‌های پیشرفته توالی‌یابی ژنوم، دی‌ان‌ای استخراج‌شده از این اجساد را با ژنوم ۸۰۰ فرد زنده از آفریقا، خاورمیانه و جنوب اروپا، و همچنین با داده‌های ژنومی ۱۱۷ فرد باستانی مقایسه کردند.
یافته‌ها حاکی از آن است که این شاخه انسانی حدود ۵۰ هزار سال پیش از جمعیت‌های جنوب صحرای آفریقا جدا شده است.
با این حال، آثار محدودی از تبار نئاندرتال‌ها نیز در ژنوم آن‌ها مشاهده شد که نشان می‌دهد اجداد آن‌ها در مقطعی با انسان‌های نئاندرتال، که تنها در خارج از آفریقا می‌زیستند، تماس داشته‌اند. البته مقدار این دی‌ان‌ای نئاندرتالی، ده برابر کمتر از میزان مشابه در انسان‌های امروزی غیرآفریقایی است.
شرایط نادر برای حفظ دی‌ان‌ای در صحرا
نکته قابل توجه در این مطالعه، شرایط استثنایی حفظ شدن دی‌ان‌ای‌ها در محیط خشن و گرم صحرای آفریقا است که درنتیجه مومیایی بودن اجساد و قرار داشتن آن‌ها در سایه صخره‌ها رخ داده است.
به گفته نَدا سالم، یکی از نویسندگان مقاله و متخصص ژنتیک باستانی از مؤسسه ماکس پلانک آلمان، دمای بالای منطقه معمولاً باعث تخریب سریع دی‌ان‌ای در اجساد می‌شود و به همین خاطر این دو مورد مومیایی‌شده استثنایی فرصتی نادر برای مطالعه ژنتیک انسان‌های باستانی در شمال آفریقا فراهم کرده‌اند.
ایزوله ژنتیکی، اما نه فرهنگی
اگرچه از نظر ژنتیکی، این جمعیت انسانی نسبتاً ایزوله و منزوی بوده‌اند، اما شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که تبادل فرهنگی در سطح وسیع‌تری در منطقه رخ داده است.
پژوهشگران همچنین معتقدند که ظهور دام‌پروری در صحرای آفریقا نیز بیش از آن‌که نتیجه مهاجرت گسترده باشد، حاصل تعامل فرهنگی میان گروه‌های بومی منطقه و سایر جوامع بوده است که در آن زمان به اهلی‌سازی حیوانات پرداخته بودند.
محققان می‌گویند اگرچه این شاخه ژنتیکی خاص به‌طور مستقل دیگر وجود ندارد، اما بخش‌هایی از آن در ژنوم انسان‌های امروزی شمال آفریقا به چشم می‌خورد. امری که نشان می‌دهد در مقطعی از تاریخ، این جمعیت با دیگر گروه‌های انسانی درآمیخته‌اند.
منبع:یورونیوز
ارسال نظر
