توجیه عجیب پیام رسان داخلی: مردم زیاد عضو شدند، دچار اختلال شدیم!

فرهیختگان: اختلال‌ها به‌ویژه پس از آنکه کاربران در استفاده از سکو‌های خارجی با محدودیت مواجه شده‌اند می‌تواند برای آن‌ها بسیار آزاردهنده بوده و منجر به نارضایتی شود.

اگرچه منتقدان به عملکرد گردانندگان سکو‌های داخلی همواره با این پاسخ مواجه شده‌اند که رشد روزافزون کاربران باعث ایجاد اختلال بوده و به مرور با ارتقای سخت‌افزاری این مشکل حل می‌شود، اما هیچ‌وقت پاسخی درباره اینکه چرا علاج واقعه پیش از وقوع نشده است دریافت نکرده‌اند. در ادامه ضمن مرور پاسخ‌ها به چرایی اختلالات به‌وجودآمده اثرات وقوع اختلالات چندین باره سکوی ایتا بر کاهش اقبال عمومی به استفاده از سکو‌های داخلی درصورت عدم دریافت پاسخ‌های قانع‌کننده گوشزد شده است.

مشکل از کجاست

قبل از آنکه نامی از سکو‌های ایتا، بله و روبیکا بر سر زبان‌ها بیفتد مردم ایران با نرم‌افزار سروش به عنوان پیام‌رسان داخلی آشنایی داشتند. پیامرسانی که هم زمان با ایام آغاز فیلترینگ تلگرام تبلیغات گسترده‌ای برای سوق دادن کاربران داخلی به آن می‌شد نهایتا به دلیل عدم توانمندی در ارائه خدمات به کاربران رو به رشد خود به مرور عرصه را به سایر رقبا واگذار کرد.

علی‌رغم تجربه‌ای که از نرم‌افزار سروش وجود دارد همچنان چالش افزایش کاربران و کشش نداشتن زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری حل نشده و به جای انتقال تجربه سینه به سینه و ارائه راه‌حل برای رفع چالش این بحران عدم توانمندی ارائه خدمات است که بین مدیران سکو‌ها دست به دست می‌شود. پروژه اختلال سروش اکنون با سناریویی مشابه توسط ایتا دنبال می‌شود.

درحالی‌که با سفت و سخت‌تر شدن محدودیت‌های تلگرام و گسترده شدن دامنه محدودیت به سایر سکو‌های خارجی رجوع به سکو‌های داخلی یکی از معدود راه‌های باقی‌مانده برای حضور اجتماعی در فضای مجازی است بار دیگر چالش همیشگی نداشتن ظرفیت پررنگ شده است.

براساس نتایج آخرین نظرسنجی ایسپا، ۴۶.۵ درصد مردم از «اینستاگرام» استفاده می‌کنند. ۳۵.۳ درصد از «واتس‌آپ»، ۳۴.۶ درصد از «تلگرام»، ۲۵.۲ درصد از «ایتا»، ۲۴.۱ درصد از «روبیکا» و ۸.۷ درصد نیز گفته‌اند از «بله» استفاده می‌کنند. میزان استفاده از سایر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی کمتر از ۷ درصد بوده است.

میزان استفاده مردم از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی از قبیل اینستاگرام، واتس‌آپ و تلگرام در دوسال اخیر با نوساناتی همراه بوده است، به‌طوری‌که استفاده از پیام‌رسان واتس‌آپ از ۷۱.۱ درصد در خرداد ۱۴۰۱ به ۳۵.۳ درصد در دیماه ۱۴۰۲ کاهش یافته است. رسانه‌های اجتماعی داخلی مثل روبیکا و ایتا نیز بعد از دوران فیلترینگ، با افزایش قابل‌توجهی مواجه شده‌اند، اما از اسفند ۱۴۰۱ تاکنون، میزان استفاده آنها، تغییر قابل‌توجهی نداشته است.

مدیرعامل پلتفرم ایتا در گفتگو با صداوسیما با اشاره به اینکه تعداد کاربران ایتا و حجم استفاده کاربران از این بستر رو به رشد بوده تقویت زیرساخت‌های فنی را ناگزیر دانسته و درمورد چرایی وقوع اختلالات روز گذشته اینگونه توضیح می‌دهد: «خبر قطعی ایتا را از ۲ روز پیش اعلام کرده بودیم. قرار بود برای افزایش تاب‌آوری سیستم و ارتقای زیرساخت‌ها، ایتا از ساعت ۱ تا ۵ بامداد امروز قطعی داشته باشد، اما این روند فنی طولانی شده است.»

توجیهات مدیران برای اقناع افکارعمومی کافی نیست

مدیرعامل ایتا که درمورد چرایی به‌وجودآمدن اختلال رشد حجم استفاده کاربران را به عنوان توجیه ذکر می‌کند باید توجه داشته باشد ایتا تنها سکویی نیست که در جهان با رشد کاربر مواجه می‌شود. سکو‌های مجازی یا باید خود را متناسب با نیاز‌های روز تطبیق داده و یا محکوم به زوالند. ایتا هم از این قاعده مستثنی نیست. طبیعتا زمانی که امکان استفاده از سکو‌های خارجی سلب می‌شود مردم به سمت استفاده از بستر‌های داخلی می‌روند.

با توجه به این گزاره اکنون مدیران سکو‌های داخلی باید پاسخگو باشند که چرا برای افزایش میزان استفاده مردم که امری بدیهی محسوب می‌شد چاره اندیشه نکرده‌اند تا اکنون مجبور نباشند با گفتن این جمله که کاربران زیاد شده‌اند از خود سلب مسئولیت کرده و افزایش حضور کاربران را مقصر اختلال معرفی کنند. افزایش ظرفیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری امری است که باید به‌تدریج در دستورکار مدیران سکو‌های داخلی قرار گیرد؛ همان‌طور که افزایش حضور مردم دفعتا نبوده و به‌تدریج رخ داده است. اینکه افزایش تدریجی میزان استفاده مردم از ایتا با اصلاحات دفعی پاسخ داده شود رخ دادن اختلال‌های چندساعته را به امری ناگزیر تبدیل کرده و به طور روز افزون میزان نارضایتی مردمی که چاره‌ای جز حضور در فضای انحصاری به وجود آمده ندارند را تشدید می‌کند.