نیویورک تایمز: اسرائیل طرح حمله حماس را از یک سال پیش می‌دانست، ولی باور نمی‌کرد / این طرح شامل جزئیاتی در مورد مکان و تعداد نیرو‌های نظامی اسرائیل، مراکز ارتباطی و سایر اطلاعات حساس بود / جسارت این طرح به قدری زیاد بود که موجب شد تل آیو آن را دست کم بگیرد

یورونیوز: اسناد، ایمیل‌ها و مصاحبه‌های موجود حاکی از آن است که مقامات اسرائیلی از یک سال پیش سند نقشه حمله حماس را در اختیار داشتند؛ اما مقامات نظامی و اطلاعاتی اسرائیل این طرح را زیادی بلندپروازانه فرض کرده و عملیاتی شدن آن از سوی گروه حماس را دشوار ارزیابی کرده بودند. اما کجای کار اشتباه بود؟

بنا به گزارشی که روزنامه آمریکایی نیورک‌تایمز در روز پنجشنبه منتشر کرد، نقشه عملیات حماس حدودا ۴۰ صفحه‌ داشته و مقامات اسرائیلی آن را با اسم رمز «دیوار شهر اریحا» می‌شناسند.

این سند مرگبارترین روز حمله در تاریخ اسرائیل را ریز به ریز و نکته به نکته ترسیم کرده است، البته بی‌آنکه تاریخ مشخصی برای آغاز چنین حمله‌ای قید شده باشد. این محتوای ترجمه شده که توسط نیویورک‌تایمز مورد بررسی قرار گرفته، یک حمله روشمند برای درهم شکستن استحکامات اطراف نوار غزه، تصرف شهرهای اسرائیل و حمله به پایگاه‌های کلیدی نظامی را به تصویر می‌کشد.

نقشه عملیات دارای چه جزئیاتی بوده است؟

به نظر می‌رسد آنچه که در روز هفتم اکتبر روی داد اجرای مو به موی همین سند بوده است. این سند اشاره می‌کند که در ابتدا باید یک رگبار راکتی انجام شود، سپس هواپیماهای بدون سرنشین برای از کار انداختن دوربین‌های امنیتی و مسلسل‌های خودکار در امتداد مرز پرواز می‌کنند، و  افراد مسلح هم همزمان به طور دسته جمعی با پاراگلایدر، موتورسیکلت و پیاده به داخل اسرائیل هجوم می‌آورند. چیزی که عینا در روز هفتم اکتبر اتفاق افتاد.

علاوه بر این‌ها، این طرح شامل جزئیاتی در مورد مکان و تعداد نیروهای نظامی اسرائیل، مراکز ارتباطی و سایر اطلاعات حساس بود و همین مساله این سؤال را مطرح می‌کند که اصلا حماس چگونه توانسته این اطلاعات را به دست آورد و نکند که اطلاعات از داخل تشکیلات امنیتی اسرائیل درز کرده باشد.

به گزارش نیویورک‌تایمز، این سند جهت استحضار به اطلاع و رویت بسیاری از رهبران نظامی و اطلاعاتی اسرائیل می‌رسد، اما کارشناسان ذیربط به این نتیجه می‌رسند که حمله‌ای در این مقیاس و با این سطح از جاه‌طلبی، از توانایی‌های حماس خارج است.

البته مشخص نیست که آیا بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل یا دیگر رهبران ارشد سیاسی نیز این سند را دیده‌اند یا خیر.

در ماه ژوئیه، یعنی چند ماه بعد از رویت این سند و درست سه ماه قبل از آغاز حملات، یک تحلیلگر کهنه‌کار آژانس اطلاعات اسرائیل، هشدار می‌دهد که حماس یک تمرین آموزشی یک روزه ضربتی انجام داده که شبیه به مطالب سند مذکور است.

این تحلیلگر در قالب ایمیل‌های رمزگذاری شده می‌نویسد که «من کاملا این موضوع را رد می‌کنم [که برخی معتقدند] که این سناریو تخیلی است.» او در ایمیل خود می‌نویسد که این تمرین آموزشی حماس کاملا با «محتوای سند دیوار اریحا» مطابقت دارد. او در ادامه اشاره می‌کند که «این نقشه برای شروع جنگ طراحی شده است و فقط حمله به یک روستا نیست.»

مقامات اسرائیلی به طور خصوصی اعتراف می کنند که اگر ارتش این هشدارها را جدی می گرفت و نیروهای کمکی قابل توجهی را به سمت جنوب هدایت می کرد، اسرائیل می‌توانست شدت حملات را کم کند یا حتی از آنها جلوگیری کند. عملیات طوفان الاقصی در هفتم اکتبر در حال حاضر به عنوان بدترین شکست اطلاعاتی اسرائیل از زمان حمله غافلگیرانه‌ای است که منجر به جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۷۳ شد.

پشتوانه همه این ناکامی‌ها یک باور نادرست و مهلک بود؛ اینکه حماس فاقد توانایی حمله است و جرات انجام این کار را نخواهد داشت. مقامات گفتند که این باور آنقدر در دولت اسرائیل ریشه دوانده بود که آنها شواهد جلوی چشمشان را هم نادیده گرفتند.

سند دیوار شهر اریحا تنها یکی از چندین نمونه از طرح‌های حمله حماس در طول این سال‌ها است. به عنوان مثال، در یک یادداشت وزارت دفاع اسرائیل به سال ۲۰۱۶، که به رویت روزنامه تایمز رسیده است، آمده: «حماس قصد دارد رویارویی بعدی را به داخل اسرائیل بکشاند».

در این یادداشت آمده است که چنین حمله‌ای به احتمال زیاد شامل گروگان‌گیری و «تصرف یک محله اسرائیلی (و شاید حتی تعدادی از جوامع)» خواهد بود.

«به یک باره وارد دروازه اصلی شهر آنان شويد»

اسم این سند به خاطر استحکامات باستانی دور شهر اریحا در کرانه باختری امروزی نامگذاری شده بود. جزئیات حمله حماس در این سند از این واضح‌تر نمی‌شد. به عنوان مثال، این گزارش جزئیات حملات راکتی برای پرت کردن حواس سربازان اسرائیلی و فرار آن‌ها به پناهگاه‌ها را شرح داده است.

بر طبق این نقشه، نیروهای حماس سپس ۶۰ نقطه از دیوار مرزی را می‌شکنند و از مرز به اسرائیل حمله می کنند.

این سند با آیه ۲۳ سوره مائده در قرآن شروع می شود: «ٱدْخُلُوا۟ عَلَيْهِمُ ٱلْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَـٰلِبُونَ» که ترجمه فارسی آن می‌شود «شما [به يك‌باره] وارد دروازه [اصلی شهر آنان] شويد و هنگامى‌كه وارد‌ شديد، پيروز خواهيد ‌شد.»

در رزمایش یک روزه‌ای که حماس در ماه ژوئیه ترتیب داده بود، جنگجویان حماس از همان آیه قرآن استفاده کردند. همچنین این آیه از روز هفتم اکتبر به طور گسترده در فیلم‌ها و بیانیه‌های تبلیغاتی حماس استفاده شده است.

یکی از مهمترین اهداف ذکر شده در این سند، تصرف پایگاه نظامی اسرائیل در کیبوتص رعیم بود که محل استقرار لشکر غزه است؛ لشگری که قرار بود مسئول حفاظت از منطقه باشد. پایگاه های دیگری که تحت فرمان لشکر قرار داشتند نیز در فهرست حمله قرار گرفتند. حماس این هدف را نیز در هفتم اکتبر عملیاتی کرد و به رعیم حمله برد و بخش هایی از پایگاه را در نوردید.

اشتباه اسرائیل کجا بود؟

نیویورک تایمز در مطلب خود می‌نویسد که مقامات گفته‌اند که جسارت این طرح به قدری زیاد بود که موجب شد آن را دست کم بگیرند. به هر حال همه ارتش‌ها از این طرح‌ها می‌نویسند و خیلی اوقات آن‌ها را عملیاتی نمی‌کنند.

مضافا اینکه مقامات اسرائیلی ارزیابی کرده بودند که حتی اگر حماس حمله کند، ممکن است چند ده نیرو بیشتر نداشته باشد، نه اینکه صدها نفر در نهایت حمله کردند.

اسرائیل نیز نتوانست به درستی حماس را نیت‌خوانی کند. این گروه برای گرفتن مجوز ورود فلسطینی‌ها برای کار در اسرائیل مذاکره کرده بود. مقامات اسرائیلی این مذاکرات را نشانه‌ای در نظر گرفته بودند که خب پس حماس به دنبال جنگ نیست.

البته دفتر وزیر دفاع اسرائیل در سپتامبر ۲۰۱۶، یادداشت فوق محرمانه‌ای را تنظیم کرده بود که حماس تسلیحات پیچیده، دستگاه‌های مسدود کننده موقعیت‌یاب و پهپاد خریداری کرده است. وزارت دفاع اسرائیل همچنین اعلام کرده بود که حماس در یک دوره دو ساله ۶ هزار نفر را به صفوف خود اضافه کرده و نیروی جنگی خود را به ۲۷ هزار نفر رسانده است. بر اساس این یادداشت، حماس به دنبال این بوده که تا سال ۲۰۲۰ شمار نیروهای خود را به ۴۰ هزار نفر برساند.