پوکی استخوان را جدی بگیرید

ایسنا: عضو انجمن روماتولوژی ایران علل پوکی استخوان را تشریح کرد و علائم و راه‌های پیشگیری از این بیماری خاموش سخن گفت.

دکتر میترا عباسی‌فرد ۲۸ مهرماه در جمع خبرنگاران با اشاره به روز جهانی پوکی استخوان اظهار کرد: استخوان، پیوسته در حال بازآرایی است؛ به این معنا که مناطقی از استخوان که با فعالیت سلول‌های مخرب استخوان باز جذب می‌شوند با استخوانی که توسط سلول‌های استخوان‌ساز ساخته می‌شود، جایگزین می‌شوند. در واقع پوکی استخوان عدم تعادل بین بازجذب و تولید استخوان است.

وی افزود: تا ۸۰ درصد اختلاف در تراکم استخوان افراد، تحت تاثیر عوامل ژنتیکی است. در افرادی که سابقه خانوادگی پوکی استخوان و شکستگی‌های ناشی از آن را دارند اغلب پوکی استخوان و عوارض آن خیلی بیشتر است. فعالیت فیزیکی کم، مصرف کم کلسیم، کمبود ویتامین D نیز از عوامل خطر پوکی استخوان هستند.

این فوق تخصص روماتولوژی با اشاره به اینکه دو نوع پوکی استخوان شامل پوکی استخوان اولیه و پوکی استخوان ثانویه وجود دارد، افزود: نوع اولیه پوکی استخوان، شایع‌تر و علت آن افزایش سن یا یائسگی است. نوع ثانویه به دلیل بیماری‌های مختلف مثل بیماری‌های روماتیسمی، دیابت، ریوی، کلیوی، گوارشی، پرکاری تیروئید، سرطان‌ها و مصرف داروها مخصوصا کورتون، لووتیروکسین، داروهای ضد تشنج، هپارین، مصرف سیگار، قهوه زیاد و نوشابه‌های گازدار بروز می‌کند.

وی تأکید کرد: تمام افراد دارای بیماری زمینه‌ای و افرادی که داروی خاصی مصرف می‌کنند، باید تحت نطر پزشک داروهای مصرفی خود را تنظیم کنند.

عباسی‌فرد با اشاره به اینکه شیوع پوکی استخوان در خانم‌ها نسبت به آقایان بیشتر است، گفت: در ایران نیمی از زنان بالای ۴۵ سال و ۹۰ درصد از زنان بالای ۷۵ سال به درجاتی از کاهش توده استخوانی مبتلا هستند به‌ نحوی‌ که از هر دو زن و چهار مرد بالای ۵۰ سال یک نفر مبتلا به کاهش تراکم استخوان است.

این فوق تخصص روماتولوژی با اشاره به اینکه پوکی استخوان را چون بدون علامت است، بیماری خاموش می‌گویند، افزود: این بیماری می‌تواند باعث کاهش قد، دردهای استخوانی و کمردرد مزمن، مشکل در ایستادن و نشستن شود و به دلیل افزایش خطر شکستگی می‌تواند علائم و عوارض مربوط به شکستگی را نیز داشته باشد. ۴۰ درصد خانم‌ها و ۱۵ درصد آقایان دچار حداقل یک شکستگی ناشی از پوکی استخوان در طول زندگی خود می‌شوند که این شکستگی‌ها در نواحی مختلف مخصوصا لگن، ستون فقرات و مچ دست رخ می‎‌دهد.

وی توصیه کرد: بر طبق توصیه انجمن بین‌المللی پوکی استخوان، همه خانم‌های بالای ۶۵ سال و مردان بالای ۷۰ سال و زنان با یائسگی زودرس باید سنجش تراکم استخوان انجام دهند. افراد با بیماری زمینه‌ای و مصرف داروی خاص نیز طبق صلاحدید پزشک باید تحت سنجش تراکم استخوان قرار گیرند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان برای پیشگیری از پوکی استخوان مصرف کافی کلسیم و ویتامین D که میزان نیاز به کلسیم و ویتامین D در سنین مختلف متفاوت است را توصیه کرد و افزود: ورزش در کودکان و نوجوانان، احتمال افزایش اینکه آنها را به حداکثر توده استخوانی تعیین شده از لحاظ ژنتیکی برساند وجود دارد. اما در افراد مسن فقط باعث پیشگیری از کاهش توده استخوانی می‌شود و دیگر نقشی در افزایش آن ندارد. بعد از قطع ورزش اثرات مفید آن به تدریج از بین می‌رود، پس ورزش مداوم مهم است و در ین زمینه پیاده‌روی، ورزش‌های آبی، راکتی و ... بر حسب تمایل شخص توصیه می‌شود.

عباسی‌فرد ادامه داد: برای پوکی استخوان باید درمان دارویی توصیه شود که انواع مختلف خوراکی و تزریقی بر حسب شرایط بیمار و صلاحدید پزشک تجویز می‌شود. ضمن اینکه فراهم‌کردن امکانات لازم برای بیماران دچار پوکی استخوان در منزل از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

عضو انجمن روماتولوژی ایران با اشاره به اینکه همیشه پیشگیری از ایجاد بیماری بسیار مهم‌تر از درمان آن است، تأکید کرد: برای پیشگیری، مصرف غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین D و در صورت نیاز و تجویز پزشک مکمل‌های آنها، ورزش، ترک سیگار و انجام سنجش تراکم استخوان بر طبق صلاحدید پزشک برای تشخیص زودتر توصیه می‌شود تا در صورتی که نیاز به درمان باشد هر چه زودتر درمان شروع شود و از عواقب مربوط به پوکی استخوان و شکستگی و بستری، هزینه‌ها و عوارض بعدی حتی مرگ و میر ناشی از آن جلوگیری شود.