آذری‌جهرمی: فاجعه‌ی شلیک به هواپیمای اوکراینی ضربه نهایی به سرمایه اجتماعی بود / با فشار بر شکاف‌های اجتماعی مثل حجاب، بحران بزرگ‌تر ایجاد شد/ در دولت‌رئیسی، به‌دنبال نصف کردن تورم، حل سه‌روزه‌ی بورس و مراقبت از دو میلیون فالورشان بودند که موفق نبودند / گره سفره مردم از برجام به «معاهده دهه ۸۰ با عربستان» منتقل شد

خبر فوری مهم:  آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم گفت: ظهور دولت روحانی در زمانی بود که ایران یک دوره چالش برانگیز سیاست خارجی را تجربه می‌کرد، تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا از یک سو و از سوی دیگر تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل که با یک اجماع بین‌المللی – حتی با همراهی کشور‌های ظاهرا همسو با جمهوری اسلامی – وضع شده بودند، فشار‌های زیادی را بر اقتصاد ایران ایجاد کرده بود.

محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم به مناسبت انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران و پیروزی حسن روحانی نسبت به اینکه چقدر مقایسه‌هایی که بین دولت سیزدهم (با توجه به عمر یک ساله و نیمه این دولت) با دولت ۸ساله آقای روحانی انجام می‌شود، درست است؟ گفت: قیاس بین دولت شاید قیاس دقیقی نباشد، چرا که جهت‌ها، اهداف و راهبرد‌های دولت‌ها و همچنین مجریان عالی در دولت‌ها متفاوتند. وقتی سخن از کلیت دولت‌ها باشد، ارزشمندتر این است که هر دولتی را با وعده‌ها و قول‌هایی که خودش داده است مقایسه کرد و بررسی کرد که چه میزان انحراف از معیار داشته است.

وی افزود: ظهور دولت روحانی در زمانی بود که ایران یک دوره چالش برانگیز سیاست خارجی را تجربه می‌کرد، تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا از یک سو و از سوی دیگر تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل که با یک اجماع بین‌المللی – حتی با همراهی کشور‌های ظاهرا همسو با جمهوری اسلامی – وضع شده بودند، فشار‌های زیادی را بر اقتصاد ایران ایجاد کرده بود. اختلافات درونی دولت با بدنه سیاسی طرفدار خودش شدت یافته بود و مجموعا روند منفی رشد اقتصادی شدت زیادی یافته بود.

آذری جهرمی در ادامه گفت: فشار بر جریان‌های همسو با جمهوری اسلامی ایران در منطقه، چه در سوریه و چه در عراق و چه در لبنان نیز افزایش یافته بود. در این شرایط روحانی با رویکرد تعامل سازنده با دنیا و اعتدال در تعامل با جریان‌های سیاسی داخلی در صحنه انتخابات حاضر شد و موفق به اخذ اعتماد مردم شد. این رویکرد‌ها طبیعتا نه هدف، بلکه ابزاری برای رسیدن به رشد اقتصادی و ایجاد رفاه بیشتر برای مردم بود.

آذری جهرمی تاکید کرد: برجام قادر بود با حل تعارضات بین‌المللی و دور کردن تهدیدات امنیت و بهبود شاخص‌های امنیت اقتصادی، روند منفی شدن نرخ خالص تشکیل سرمایه که از سال ۸۸ به سمت منفی شدن رفته بود را متوقف کند، با رفع تحریم‌های ظالمانه درآمد‌های ارزی کشور را افزایش داده و ورود تکنولوژی به کشور را تسهیل کند و در نتیجه باعث بالا رفتن بهره‌وری در صنایع مختلف کشور شود. با حل این دو معضل مهم، اقتصاد کشور قادر بود به مسیر رشد بازگردد. این نتایج از سال ۹۵ تا ۹۷ به خوبی در شاخص‌های اقتصادی کشور خود را نشان داد.

البته با سرکار آمدن دولت روحانی، اختلافات عمیق در جریان اصولگرایی تبدیل به وحدتی مثال زدنی شد و عملا یک دو قطبی قوی در درون کشور شکل گرفت که در بسیاری از مواقع، این دو قطبی تشکیل دهنده تعارضاتی مخرب شد. تعارضاتی که در ماجراهایی، چون تعرض ناشایست به سفارت عربستان در ایران یا در بسیاری مصادیق آشکار و پنهان دیگر بر تعاملات بین المللی کشور هم سایه افکند و باعث عدم منفعت یا حتی ضرر‌های زیاد اقتصادی برای کشور شد.

آذری جهرمی در ادامه گفت: شما ببینید در شرایطی که کشور نیاز به خروج از لیست سیاه FATF بود، چگونه کار گره خورد تا تعاملات تجاری بین المللی با هزینه‌های به مراتب بالاتری به سرانجام برسد. غوغا‌ها در برابر سرمایه گذاری‌های خارجی در آن روز‌ها از دید هیچ‌کس پوشیده نبود. گسترده شدن فعالیت سیستم‌های نظارتی بر دولت و طرح پرونده‌های فساد در رسانه‌های متعلق به جریان مخالف دولت باعث محافظه کاری بسیار زیاد در بدنه اجرایی دولت شد و البته از دید بنده این مسائل قابل پیش‌بینی بود و شاید بهتر است یک سوزن هم به دولت بزنم که شعارش در موضع اعتدال و تعاملات داخلی به خوبی محقق نشد. در هر‌حال باید برای این تعارضات برنامه‌ریزی می‌شد. سال ۹۷ به بعد، پس از آنکه رژیم صهیونیستی و برخی کشور‌های منطقه با لابی سنگین در ایالات متحده از موقعیت حضور ترامپ در کاخ سفید حداکثر استفاده را برای خود به عمل آوردند و آمریکا به صورت یک‌جانبه از برجام خارج شد. تلاش‌های دولت برای عدم اجماع بین‌المللی هر چند موثر بود، اما منافع حاصل از برجام از بین رفت و با رخداد شیوع کرونا در دنیا، وضعیت اقتصادی کشور به شرایط بسیار بغرنجی رسید.

محمد جواد آذری جهرمی افزود: تلاش‌های دولت برای تامین مخارج اداره کشور از محل افزایش نرخ حامل‌های انرژی باعث فاجعه آبان ۹۸ شد و پس از آن ضایعه غیرقابل جبران شهادت حاج قاسم عزیز بر شدت یافتن فشار‌ها بر ایران افزود. شاید فاجعه شلیک به هواپیمای اوکراینی، ضربه نهایی به سرمایه اجتماعی بود و مجموع این شرایط باعث شد تا دولت در سال‌های پایانی شرایط مناسبی را تجربه نکند. اینکه چه شد شرایط به آن وضعیت رسید، موضوع مهمی است، اما واقعا از دید مردمی که با شور اشتیاق در سال‌های ۹۲ و ۹۶ با همه وجود از دولت تدبیر و امید حمایت کرده بودند، دلیل مهم نبود، آن‌ها با سفره کوچکتر مواجه بودند و این‌ها را از کسی طلب می‌کردند که به او رای داده بودند.

اما دولت آقای رییسی زمانی بر سرکار آمد که جریان موسوم به انقلابی با شعار مجلس قوی، مجلس را در اختیار گرفته بودند. شعارهایی، چون گره نزدن اقتصاد کشور به برجام سر می‌دادند و به صورت پررنگ ادعا داشتند که ۸۰ درصد مشکلات کشور از سو مدیریت‌های داخلی است.

وزیر ارتباطات و فناوری دولت دوازدهم در ادامه با‌اشاره به وعده‌های دولت گفت: دنبال نصف کردن تورم و یک رقمی کردن آن بودند. دنبال مقابله با هیولای فساد بودند. بنا بود اقتصاددان‌ها را به خط کنند. بنا بود اقتدار داخلی را پشتوانه سیاست خارجی سازند و به تعبیر خودشان میدان را پشتوانه دیپلماسی کنند. بنا بود در فضای مجازی هوای گیمر‌ها را داشته باشند و مراقب دو میلیون فالورشان باشند. بنا بود مساله بورس را در سه روز حل کنند. بنا بود وضع فرهنگ و جامعه را بهتر کنند. نرخ رشد جمعیت را افزایش دهند، ناهنجاری‌های اجتماعی را کاهش دهند و خلاصه اینکه کاری کنند کارستان.

آذری جهرمی تاکید کرد: بنابر‌این بهتر است قضاوت دولت رییسی با همان وعده‌های خودشان باشد. دو سال گذشته است و امروز شاید بهتر باشد رسانه شما با نشان دادن همان ادعا‌ها به مخاطبان از آن‌ها بپرسد آیا دولت سیزدهم در عمل به وعده‌ها موفق بوده است. قضاوت من منفی است. چرا؟ چون اول هیچ دال مرکزی گفتمانی در این دولت برای حل مشکلات کشور نمی‌بینم. طرح هم نکرده‌اند. به آن‌هایی که طرح کردند هم وقعی ننهادند و بالاخره پس از دو سال هنوز کسی نمی‌داند مدل توسعه اقتصادی دولت چیست. روال شتابان منفی شده نرخ تشکیل سرمایه چگونه می‌خواهد متوقف و عکس شود؟ بهره‌وری با چه تدبیر و اولویتی می‌خواهد اصلاح شود. شرایط رکود تورمی با چه دست فرمانی می‌خواهد اصلاح شود. در‌حالی‌که بخشی از دولت سیاست انقباض اقتصادی را پیش می‌برد، بخشی پیش دستانه به بسط وسیع رو می‌آورد. جراحی اقتصادی که روی آن مانور داده شد، بیشتر باعث تشدید شرایط رکود تورمی شد. در ایجاد وفاق ملی با اشتباه بزرگ فشار بر شکاف‌های اجتماعی مثل بحث حجاب، یک بحران بزرگ ایجاد شد. در مبحث فضای مجازی چه کردند؟ معتقدند پیشرفت ۶۰ درصدی در شبکه ملی رخ داده است. چه اقدامی در این دو سال جز فیلترینگ گسترده انجام داده‌اند که مدعی پیشرفت ۴۰ درصدی هستند. اقتصاد دیجیتال با تحریم و فیلترینگ و مهاجرت‌های گسترده و عدم مدیریت در بخش حمایتگری دولت در معاونت علمی در حال نزول جدی است. در سیاست خارجی چه کردیم؟ گره سفره مردم از برجام به معاهده دهه ۸۰ با عربستان سعودی منتقل شد؟ البته عرض می‌کنم بهتر است از مردم نظرخواهی شود تا نظرات مردم بوضوح نمایان شود، اما آنچه در کلیات می‌توانم عرض کنم، فاقد راهبرد بودن دولت مستقر و روزمرگی و تشدید مشکلات ساختاری است.

آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری دولت دوزادهم گفت: برخی اوقات ادعا می‌شود مشکلات از دولت قبل است، بله مشکلات اقتصادی کشور از دهه ۵۰ آغاز شده است، رویکرد تعامل سازنده و اعتدال در بازه‌ای باعث بهبود شرایط شد، اما اساسا سوال این است که رویکرد دولت فعلی برای حل چالش‌ها چیست؟ با دوربین درمانی صداوسیما و رسانه‌های گسترده حامی دولت این مسایل قابل حل نیست. در پس حضور ارزشمند میدانی، یک راهبرد مورد اطمینان و وفاق جمعی لازم است که به نظر من وجود خارجی ندارد.