ما به واسطه زندگی در کشوری کهن و چند هزارساله، دائما نام میراث فرهنگی به گوشمان می‌خورد و با انواع این میراث سر و کار داریم. علاوه بر میراث ملموس، توجه به میراث ناملموس که به تمامیت عرصه تاریخی و وجوه غیر کالبدی اشاره دارد نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که ارزش‌های میراث ناملموس فرهنگی و صیانت از آن‌ها در حفاظت از بافت‌های تاریخی، از عوامل بسیار مهم در راستای گسترش فرهنگی و هویت بخشی در جوامع خواهد بود.
۲۰۰ تن از فعالان حوزه‌هاى معمارى، شهرسازى و میراث‌فرهنگى، با صدور بیانیه‌ای در پی خبر ادامه مجدد تخریب بافت تاریخی شیراز، تأکید کردند: «ضروری است بافت و بناهای ارزشمند تاریخی شهر شیراز، فوراً توسط وزارت میراث فرهنگی ثبت ملی شوند و از تخریب بافت تاریخی شیراز جلوگیری به عمل آید»به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید، متن کامل این بیانیه و اسامى امضاکنندگان آن به‌شرح زیر است:
«در طی چند روز گذشته انعکاس خبر «ادامه تخریب بافت تاریخی شیراز برای توسعه حرم حضرت شاهچراغ»، جامعه معماران، شهرسازان، پژوهشگران و دوستداران میراث‌فرهنگی را به شدت نگران کرده است.
آثار و ابنیه تاریخی به وضوح، هویت، معماری، فرهنگ و سبک زندگی مردم یک دوره از تاریخ را به تصویر می‌کشد و به عنوان گنجینه‌ای گران بها در اختیار نسل‌های بعد قرار می‌گیرد. بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی به عنوان تجلی گاه الگو‌های فرهنگی و اعتقادی مردمان یک سرزمین در قامت عناصر مصنوع، با هدف به سامان نمودن جریان زندگی انسان در مراتب معنوی و مادی و اعتلاء وجود انسان برپا و با گذر زمان به عنوان شناسنامه‌ای برای معرفی بارزترین مشخصات یک جامعه شناخته می‌شوند؛ بنابراین حفاظت از ابنیه ارزشمند تاریخی مسئولیت اجتماعی بزرگی در برابر نسل‌های آینده است.
ما به واسطه زندگی در کشوری کهن و چند هزارساله، دائما نام میراث فرهنگی به گوشمان می‌خورد و با انواع این میراث سر و کار داریم. علاوه بر میراث ملموس، توجه به میراث ناملموس که به تمامیت عرصه تاریخی و وجوه غیر کالبدی اشاره دارد نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که ارزش‌های میراث ناملموس فرهنگی و صیانت از آن‌ها در حفاظت از بافت‌های تاریخی، از عوامل بسیار مهم در راستای گسترش فرهنگی و هویت بخشی در جوامع خواهد بود.
همچنین توجه به بافت و محیط تاریخی، موضوعی فراتر از تک ساختمان‌های ارزشمند است که از سال ۱۹۶۴ و ماده ششم منشور بین المللی ونیز بر آن تاکید شده است که نگهداری یک بنای تاریخی، حفاظت وضعیت محیط اطراف آن را نیز ایجاب می‌کند. وقتی که یک محیط و بافت قدیمی و اصیل در پیرامون بنای تاریخی موجود باشد، سعی در حفظ این بافت ضروری است. احداث هرگونه ساختمان جدید در آن محیط و همچنین تخریب بناها و یا تغییر نحوه‌ی استفاده از آن‌ها به طوری که در روابط، حجم و رنگ آن‌ها تاثیر بگذارد، به طور کلی ممنوع است.
بافت‌های تاریخی به‌عنوان هسته اولیه شهرها، تاریخ مستند شهری، قلب تپنده شهرها، نماد فرهنگ شهری، نماد فرهنگ ملی و اسطوره‌های قومی هستند و به‌عنوان گنجینه‌ای از خاطرات جمعی و شیوه زندگی گذشتگان، بار فرهنگی و هویتی شهر را بر دوش می‌کشد. بافت تاریخی شیراز، با معماری منحصر به فرد که از زمان زندیه تا به امروز، تاریخ گویای حیات اجتماعی و سیاسی مردم شیراز بوده، هسته نخستین تکوین این شهر زیبای ایران زمین است.
پیش از دهه چهل، ساخت و ساز‌های نابسامان مابین حرم حضرت شاهچراغ و مسجد نو و تبدیل آنجا به بافتی ناهمگون، طرح توسعه حرم حضرت شاهچراغ را کلید زد و با هدف ساماندهی این محدوده، فضای شهری، رستوران و فضای تجاری ایجاد شد، اما با وجود اینکه در این طرح تلاش شد تا حس فضایی مذهبی و روحانی را به مخاطب القا کند، زمینه ساز استمرار و تکرار‌های پی در پی، با تفاوت‌های ظاهری در تصمیم گیری و تصمیم سازی به بهانه مختلف، اما با اشتراک‌های بنیادی در نوع برداشت و عواقب شد که تا این لحظه بافت تاریخی شهر شیراز روی آرامش ندیده و هر بار بخشی از آن به بهانه توسعه حرم حضرت شاهچراغ و طرح «بین الحرمین» تخریب می‌شود. در سال ۹۳ با تخریب حجمی وسیع‌تر از بافت تاریخی که شامل چند بنای شاخص مربوط به دوره قاجاریه و زندیه بود، حساسیت‌های عمومی نسبت به این اتفاقات و بازتاب رسانه‌ای این تخریب‌ها و همچنین تلاش‌های فعالان میراث فرهنگی شیراز باعث شد این طرح در ظاهر متوقف شود، اما در عمل مجریان این پروژه با تغییر رویه در تخریب بناها و ممانعت از ثبت ملی پلاک‌های ارزشمند با هدف القای دروغین کمیت پایین بناهای واجد ارزش، پروژه را پیش بردند. اخیرا هم به گفته شاهدان، در سکوت با تصویب مصوبه‌ای اقدام به تملک بناها، بدون اطلاع شورای عالی معماری و شهرسازی (که عملا در این پروژه خلع ید شده است) کردند. همچنین شواهد بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد هدف طراحان و مجریان پروژه توسعه حرم، برخلاف آنچه عنوان می‌شود، تنها بخشی از بافت ارزشمند تاریخی این شهر (۵۷ هکتار) نیست، بلکه به نظر می‌رسد تمام آن حدود (۳۶۰ هکتار) باشد، چرا که این رویکرد نگران کننده، حاکی از گرایش به توسعه و مداخلات کلان مقیاس و تمایل به توسعه کمی فضا‌های مذهبی و تغییر فضای انسانی و مردم وار بقاع متبرکه یا آستان‌های مقدس به فضا‌های عظیم و بزرگ مقیاس است که آن فضای کریمانه را به فضای تصنعی و نمایش گرایانه بدل می‌کند.
آنچنان که نتیجه تخریب بیش از نیمی از بافت تاریخی ٣۶٠ هکتاری پیرامون مرقد مطهر امام‌رضا(ع) به بهانه توسعه حرم، سربرکشیدن برج های مسکونی و تجاری نامتناسب با هویت معنوی شهر، بیشترین ترافیک و آلودگی هوا در اطراف حرم رضوی، حذف دید و منظر گنبد طلایی بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) از سطح شهر، از بین رفتن بافت فرهنگی و بومی و آشفتگی در این منطقه بود که مشهد را گرفتار از خود بیگانگی کرده است. این تجربه تلخ و ناموفق ثابت کرد مداخله اقتدارگرایانه و غیرکارشناسی در بافت تاریخی یک شهر، ضمن نابودی هویت و میراث فرهنگی، آینده شهر را در ابعاد مختلف دچار چالش جدی و جبران ناپذیر می کند.
ما معتقدیم ملت ایران مالکیت معنوی کلیه بناهای ارزشمند تاریخی این سرزمین را بر عهده دارند و نهادهای مسئول موظف به پاسخگویی در برابر هرگونه آسیب و گزندی به این بناها هستند. حال زمان آن رسیده است که برای حفظ این میراث، تدبیری اندیشیده شود تا بیش از این به هویت و فرهنگ کشور آسیب وارد نشود. بنابراین تقاضا داریم برای ایجاد شفافیت، کنترل و نظارت عمومی بر میراث فرهنگی و تاریخی کشور، ضمن اجرای مصوبات شورایعالی شهرسازی و معماری، کلیه بناهای ارزشمند تاریخی شهر شیراز فوراً توسط وزارت میراث فرهنگی ثبت ملی شود تا مطابق با وظیفه ذاتی خود در صیانت و پاسداری از این آثار ارزشمند قدم بردارد و همچنین از تداوم تخریب بافت تاریخی شیراز جلوگیری به عمل آید.
اسامی امضا کنندگان به شرح زیر است:
سیدمحمد بهشتی، جهانشاه پاکزاد، محمدحسن طالبیان، سعید ایزدی، علیرضا قلی نژاد پیربازاری، علیرضا تغابنی، هومن بالازاده، آرش مظفری، سید حمید میرمیران، علی دهباشی، محمد درویش، امیر انوشفر، الهام فخاری، زهرا صدر اعظم نوری، بشیر حجت نظری، محمدرضا حائری، یاشار سلطانی، مصطفی بهزاد فر، اسکندر مختاری طالقانی، حمید امجد، غلامحسین کنت، بابک شکوفی، بهروز منصوری، گیتی اعتماد، پرشیا قره گوزلو، بهزاد اتابکی، علی محمد سعادتی، مصطفی سلیمی، بابک راشدی، علی یاوری، رضا نجفیان، فرزاد رستمی فر، رضا فیضی، امیرحسین تبریزی، کامران حیرتی، احمد صفار، نیره طهوری، الهام رضوی، میترا جلوداری،امیر آریا زند، احد درویش، کوروش رفیعی، بابک مطلب نژاد، محمدمهدی کلانتری، زهرا بهروز آذر، پانته‌آ اسلامی، کاوه منصوری، امید خدمه امامرضایی، نوا توکلی مهر، بابک نصیر آبادی، لیلا گلپایگانی، شیوا اراسته، محسن اکبرزاده، علیرضا قهاری، سام گیوارد، شهاب میرزاییان، ماندانا کنت، عقیل بهرا، مانلی افشنگ، سامان کارگر، کاوه علی اکبری، مرتضی رحیم نواز، نوید گنجی، سجاد عسگری، محمد امیدواریان،مهفام کوشش، محمد غفاری، بهروز مرباغی، مروارید قاسمی، آرشیده دفتریان، هدیه شاهرودی، علی حمیدی مقدم، سامان کارگر، بهنام ابوترابیان، الناز نجار نجفی، مینا عربی، مهران عارفیان، مهدی درخواه، محمدرضا مجتهدی، مازیار بالایی، امین حکمت، آناهیتا مظفری، ایمان یوسفی، مهران ماندگار، میلاد جلوداری، حسین خسرونژاد، علی محسنی، ندا رفیع زاده، مصطفی حسینی کومله، مینا فراهانی، ستاره تاج الدین، سام احمدی، ونداد وزیری، تورج میربها، ایمان رحیم نیا، مهدیه رستمی، مهناز حسینی حمید، مرتضی صدیق، امیرعباس ابوطالبی، حنا مبارکی، مصطفی حکیم زاده، شیما اشتهاردیان، لیلا آگهی فر، فاطمه میثمی، محمد موسوی جزایری، علی داراب زاد، حامد نوروزی، محمد امین، فرید قاسمی، مهسا سبزواریان، مهدی عباس زاده، علیرضا سرو دلیر، نوید خواسته، امیرعلی وحدت، پژمان موسوی، سعید فرهادی پور، بیژن علی آبادی، رضا بهبهانی، ابوالحسن میرعمادی، ثریا بیرشک، کیومرث بیات،سیروس بزرگ گرایلی، جلیل اولیاء، هما ادیب زاده، کامبیز آرامی، حسین پرهمت، محمد توفیق، سیاوش تیموری، عبدالرسول حیدریان، شیما خرمی، ژرژ دارش، عباس فرخ زنوزی، داریوش زمانی. محمد سلطانی نسب، اردشیر سیروس، ایرج شهروز تهرانی، حبیب اله شیبانی، بهزاد صالحی، پرویز طلائی، کارلین عیشو نژادیان، مهدی فروغمند اعرابی، قدرت آله قزل ایاغ، محمد امیر کرامت، عمید مسعودی، علی ملکی، خسرو منافی، انوشه منصوری، نادر ناصرالمعمار، حسین ناصری، سید حمید نورکیهانی، یزدان هوشور، شهریار یقینی، سیروس باور، صدیقه بازگلی، اسماعیل آزادی، فرشته خوشبختی، سارا فرمانفرایی، علیرضا خان زاده، حامد موحدیان، بهروز حاجی آقاپور، حسین کربلایی، محمدهادی فولادی، غزل رفالیان، بنفشه شالچیان، پرستو مالمیر، زینب نورایی، مصطفی عربی، محمدرضا حق جو، بابک اسلامی، نگاه تقی بیگلو، جمال اطهاری، غزال کرامتی، شیدا بهشتی، فولاد منطقی، محمد کنگانی، زهرا گیلوان، سمیه مراقی، حمیرا نظامی، آیدا صفرلو، محمد توفیق معمار، مهناز محمودی زرندی، محمد اسدی، مجید یونسیان، سپهر ذوالنوریان، جعفر جودکی، محمد کریم متقی، شکراله علیزاده، رضا غفوری، اکبر نوری، محسن زینلی پور، بهمن ارجمند، فریدون فراهانی، امیرعباس عروجی، فاطمه ستوده علمباز، پریسامنفرد، سکینه سریع، پریناز کوهستانی، طه زالی، نریمان فرح زا، مهران علی الحسابی، نعیمه رضایی
در همین زمینه بخوانید
ارسال نظر
