رقابت انحصاری خصوصیاتی از بازار انحصاری و رقابت کامل را در بر دارد. از این نظر شبیه بازار رقابت کامل است که تعداد فروشندگان و تولید کنندگان در بازار به اندازه کافی زیاد است و فعالیت یک فروشنده تأثیر چندانی بر روی فعالیت های اقتصادی دیگر فروشندگان ندارد
با وجود این گستره عظیم از برندهای داخلی و خارجی چگونه می توان گفت صنعت و بازار خودرو ایران یک صنعت و بازار انحصاری است؟مدت هاست که بخش عمده کارشناسان و صاحب نظران بر شکستن انحصار در صنعت خودرو کشور و ورود خودروسازان برتر جهان جهت ارتقای کیفیت خودروهای داخلی سخن می گویند. طبق نظر این گروه، با باز کردن صنعت و بازار خودرو داخلی و ورود خودروهای با کیفیت خارجی، خودروسازان داخلی مجبور خواهند شد بر کیفیت خودروهای تولیدی خود افزوده و محصولی در سطح جهانی تولید و عرضه کنند. ولی آیا واقعا بازار خودرو ایران، یک صنعت و بازار انحصاری است؟
طبق تعریف، انحصار وضعیتی است که در آن بازار تنها از یک بنگاه تولیدی تشکیل شده است. منحنی تقاضای یک انحصارگر در واقع همان منحنی تقاضای بازار است. تولید کننده انحصاری غالباٌ یک قیمت گذار یا تعیین کننده قیمت است تا یک پذیرنده و پیرو قیمت حاکم بر بازار. طبق نظریه اصل انحصار، هیچ تفاوتی بین صنعت و بنگاه در بازار انحصاری وجود ندارد. بنگاه تولیدی انحصاری در واقع خود صنعت است و هیچ رقیبی برای او در بازار وجود ندارد. اما آیا در صنعت و بازار خودروی ایران، تنها یک تولید کننده وجود دارد؟ واژه انحصار در تعریف بدان معنی است که یک بنگاه خاص، محصولی تولید می کند که هیچ جانشین نزدیکی ندارد. ولی آیا با حضور خودروهایی با برندهای گوناگون که در بازار خودروی داخلی دیده می شود، می توان گفت هیچ جانشینی برای خودروهای داخلی وجود ندارد؟
یک تولید کننده انحصاری سود خود را از طریق تغییرات تولید یا قیمت به حداکثر می رساند. ضمن اینکه تبعیض قیمت یکی از روش هایی است که تولید کننده انحصاری به وسیله آن سود خود را به حداکثر می رساند. در واقع، تولید کننده انحصاری محصول خود را نه فقط در یک بازار بلکه در چند بازار و با قیمت های متفاوت عرضه می کند.
از سوی دیگر، یک تولید کننده انحصاری یک بنگاه است که کل نیازهای بازار داخلی را تأمین می کند. اما آیا کل نیازهای بازار خودروی داخلی توسط تولید کنندگان بزرگ داخلی تأمین می شود. هم اکنون در کنار دو خودروساز بزرگ کشور (ایران خودرو و سایپا) چند خودروساز متوسط و کوچک در بازار و صنعت خودروی داخلی فعال هستند که هرکدام بخشی از سهم بازار را در اختیار دارند. در کنار خودروسازان کوچک و بزرگ داخلی نیز وارد کنندگان عمده خودرو در ایران که انواع و اقسام خودروهای با یرندهای معتبر جهان را به کشور وارد می کنند، حضور دارند.لذا مصرف کنندگان داخلی امکان انتخاب گسترده ای برای خرید خودرو در اختیار دارند.
با وجود این گستره عظیم از برندهای داخلی و خارجی چگونه می توان گفت صنعت و بازار خودروی ایران یک صنعت و بازار انحصاری است؟ شاید بتوان گفت صنعت و بازار خودروی ایران، یک صنعت و بازار رقابت انحصاری است. طبق تعریف، رقابت انحصاری در صنعتی مصداق دارد که از تعداد زیادی بنگاه تولیدی تشکیل شده است که کالاهایی مشابه لیکن متمایز را عرضه میکنند. در چنین وضعیتی گرچه اندازه هریک از بنگاهها نسبت به مجموع بازار کوچک است، اما هر بنگاه بر روی قیمت محصولی که می فروشد تا حدودی کنترل دارد.
رقابت انحصاری خصوصیاتی از بازار انحصاری و رقابت کامل را در بر دارد. از این نظر شبیه بازار رقابت کامل است که تعداد فروشندگان و تولید کنندگان در بازار به اندازه کافی زیاد است و فعالیت یک فروشنده تأثیر چندانی بر روی فعالیت های اقتصادی دیگر فروشندگان ندارد و از این نظر شبیه بازار انحصاری است که هر فروشنده دارای یک منحنی تقاضا با شیب منفی برای محصول متمایز تولیدی خود است. طبق فرض قرینه بودن، هر حرکت در مورد تولید یک بنگاه که سود آور باشد همین حرکت برای دیگر تولیدکنندگان نیز سودآور خواهد بود. اما در بازار خودرو ایران چنین شرایطی کاملا حاکم نیست.
منبع: پرشین خودرو
ارسال نظر
