برنامه بلند مدت و راهبردی کاهش آلودگی هوا

روزنامه آرمان در یادداشتی به قلم معصومه ابتکار * رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نوشت:
 
هفته گذشته در یک یادداشت فیسبوکی خاطره‌ای را از اردیبهشت 1384 بیان کردم که به همراه آقای اسحاق جهانگیری معاون اول دولت که در آن زمان وزیر صنایع و معادن دولت هشتم بود در محل کارخانه ایران خودرو طی مراسمی با پیکان خداحافظی کردیم چرا که، پیکان نماد خودروهایی بود که ظرفیت اعمال استانداردهای لازم را برای کاهش آلودگی هوا نداشت. در همان یادداشت تاکید کردم که حيف شد اين حركت بعدها چند سالي متوقف ماند؛حرکتی که با تشکیل کمیته ملی کاهش آلودگی هوا درسال 78 آغاز شد و اتفاقات مثبتی را از جمله حذف سرب از بنزین در کشور رقم زد ولی بعد از سال 84 ابتدا به کندی گرایید و سپس ایستاد. در دولت یازدهم اما دستگاههاي مختلف یک بار دیگر و بر اساس مصوبه ارديبهشت ٩٣ هیات وزیران موظف شدند بر اساس یک برنامه زمانبندی شده برای کاهش آلودگی هوا تلاش کنند. خبرگان و کارشناسان می‌دانند که برنامه‌های کاهش آلودگی هوا شتابزده و کوتاه‌مدت نیست بلکه، راهبردی، بلندمدت،پیچیده و چندمجهوله است. بنابراین برای اجرای آنها و رسیدن به نتیجه باید به هماهنگی کاملی میان همه دستگاه‌های مربوطه همت گمارد. براساس این مصوبه، استاندارد سوخت توسط وزارت نفت و استاندارد خودروها با نظارت وزارت صنعت باید اجرا شود. اینگونه شد که از اوایل امسال با حذف بنزین‌های آلوده و عرضه بنزین یورو4 گام‌های اول برداشته شد و از اول مهر نیز خودروسازان مکلف به رعایت استاندارد یورو4 شدند.

حالا كليه خطوط خودرو كشور بايد تاييدیه نوع TA و انطباق توليد COP را به طور ادواري از سازمان حفاظت محیط زیست دریافت کنند. در دوره‌ای این بهانه بود که چون بنزین استاندارد نیست نمی‌توان استاندارد یورو4 را در خودروها اجرا کرد اما، اکنون دیگر چنین بهانه‌ای مورد قبول نیست. در واقع، بدون هر گونه مماشات بر رعایت استانداردها از سوی خودروسازان نظارت می‌کنیم و در توقف شماره‌گذاری خودروهای فاقد استاندارد مصمم هستیم. بیش از یک سال است که هر ماه کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا به عنوان سازوکار مدیریت منسجم و راهبردی این برنامه، تشکیل جلسه می‌دهد و هر کلانشهر نیز برای خود جلسات استانی برگزار می‌کند تا مصوبه اردیبهشت 93 رصد و احیانا عیب‌یابی شود. اقدامات دیگری نیز در این زمینه انجام شده است: مانند اینکه اولین خط تولید باتری لیتیومی که نسل جدید باتری در دنیاست در ایران راه‌اندازی شده تا راه را برای تولید موتورسیکلت و خودروی برقی در کشور باز کند.

 در واقع، یکی از جهت‌گیری‌های مهم برای کاهش آلودگی هوا در شهرهای بزرگ استفاده از خودروهای برقی و هیبریدی با حداقل آلودگی است. در بخش مقررات صادرات و واردات نیز امسال در دولت تصویب شد که تعرفه ساخت و واردات خودروهای برقی و هیبریدی تقریباً صفر شود. از سوی دیگر، برای پیشبرد مصوبه اردیبهشت 93 باید صنایع بزرگ کشورنسبت به ارائه گزارش در مورد خروجی‌های خود اقدام کنند و سازمان حفاظت محیط‌زیست خروجی آنها را به صورت پایش آنلاین زیر نظر داشته باشد. در عین حال، علاوه بر برنامه‌های ادواری در پایش صنایع، بازرسی‌های شبانه نیز در دستورکار این سازما ن قرار گرفته است. در هماهنگی دستگاه‌ها برای داشتن آسمانی آبی، وزارت نیرو نیز مانند وزارتخانه‌های نفت و صنعت همکاری‌های خوبی داشته است. دیروز در همایشی که برای تشریح اقدامات صورت گرفته برای اجرای مصوبه اردیبهشت 93 برگزار شد، جناب چیت‌چیان وزیر نیرو به نکات مهمی اشاره کردند. از جمله اینکه مصرف مازوت در نیروگاه‌های کشور در سال 93 نسبت به سال قبل 33 درصد کاهش داشته است. همین طور مصرف گازوئیل از 3/9میلیارد لیتر در سال گذشته به 4/7میلیارد لیتر در سال جاری رسیده که کاهشی 20درصدی را نشان می‌دهد. همچنین از اول فروردین سال جاری تا پایان 28دی (روز گذشته) میزان مصرف گاز در کشور 33درصد افزایش داشته که این تغییرات در مصرف سوخت نیروگاه‌ها برداشتن قدمهایی برای کاهش آلودگی هوا بوده است.

در واقع استفاده از سوخت مایع یعنی مازوت و گازوییل یکی از عوامل آلودگی هوا به شمار می‌رود که درسال 82 فقط 17درصد سوخت نیروگاه‌ها را تشکیل می‌داده ولی تاسال 92 به 44درصد افزایش یافته بود. اقداماتی که تشریح شد البته بدون حمایت و مشارکت مردم به ثمر نمی‌نشیند. ما در دولت تلاش می‌کنیم با اجرای دقیق مصوبه مورد بحث با همه آلوده‌کنندگان هوا خداحافظی کنیم اما، این ممکن نخواهد بود مگر اینکه مردم نیز دست یاری دهند و در استفاده بیشتر و بهتر از حمل و نقل عمومی یا معاینه فنی خودروهای خود کوتاهی نکنند. امروز به مناسبت 29دی از همه همکاران در بخش‌های مختلف دولت و نیز بخش غیردولتی تشکر می‌کنم و خداقوت می‌گویم. فشارها و تهمت‌های زیادی به سازمان زده شد که عقب‌نشینی کند، ولی به لطف خدا،حمایت مردم و مسئولان و همکاری آنها پیش می‌رویم. پل‌های پشت سرخراب شده‌اند و راهی جز پیشرفت نداریم.