نسخه الکترونیک؛ کاهش ۲۰۰ میلیون نفر مراجعه حضوری به مراکز درمانی

سامانه نسخه الکترونیک یک تحول بزرگ در دنیای سلامت دیجیتال محسوب می‌شود که با اجرای آن در کشور از مراجعه حضوری به مراکز درمانی تا ۲۰۰ میلیون نفر جلوگیری می‌کند.

 این روزها انتقاداتی درباره اختلال در روند نسخه‌نویسی الکترونیکی به دلیل کندی سرعت اینترنت مطرح است. انتقاداتی مبنی بر این که نباید در حالی که زیرساخت مناسب برای این اقدام وجود ندارد، به نسخه نویسی الکترونیک اصرار کرد.

این در حالی است که اختلال در اینترنت به دلایلی مانند قطع فیبر بین‌الملل یا به روزرسانی سیستم‌ها توسط اپراتورها گاهی اوقات طبیعی است، اما این که این مساله می‌تواند کار نسخه‌نویسی الکترونیک را تعطیل کند، قطعا پاسخ منفی است.

گفت‌وگویی که خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا مدتی قبل با رضا باقری اصل دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات داشت، نشان می‌دهد وضعیت کشور در حوزه نسخه‌نویسی الکترونیک مناسب است.

وی اعلام کرد: بر اساس آخرین آمار (متعلق به هفتم دی) ۷۸.۲۷ درصد شاخص‌های تحقق نسخه‌نویسی الکترونیک در کشور محقق شده است. کل نسخه‌های نوشته شده ۴۵۱ هزار و ۱۵۱ عدد است که از این میان ۳۵۳ هزار و ۱۰۶ نسخه تمام الکترونیک و ۹۸ هزار و ۴۵ نسخه نیمه الکترونیک نوشته شده‌اند.

وی افزود: نسخه‌های الکترونیک سه استان اصفهان، خراسان رضوی و تهران به بالای ۹۰ درصد رسیده است. اصفهان با ۸۰.۳۱ درصد، خراسان رضوی با ۸۲.۳۳ درصد و تهران با ۶۰.۹۱ درصد توانستند به ترتیب در صدر فهرست نسخه‌نویسی الکترونیکی قرار بگیرند.

همچنین بر اساس آمار دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات، طرح نسخه نویسی الکترونیک در کشور با پیگیری وزارت ارتباطات و مشارکت دستگاه‌های مسوول در اجرای این طرح به ویژه در استان‌ها رشد چشمگیری یافته است.

در آذرماه سال جاری طبق اعلام بیمه سلامت ایرانیان تا پیش از آغاز رسمی این طرح، استفاده از نسخه‌نویسی الکترونیک ۷۶ درصد بود که اکنون این رقم به ۹۵ درصد رسیده است.

اکنون ۱۳ استان کشور تا ۹۰ درصد تحت پوشش نسخه الکترونیک قرار گرفته‌اند. بیمه سلامت ایرانیان در ۲۸ استان ۹۰ درصد نسخه‌ها را الکترونیک ارایه می‌کند.

شاخص درصد تحقق نسخه الکترونیک در ششم دی (6 روز از آغاز اجرای طرح نسخه الکترونیک) ۹۵ درصد در کشور بود. در این روز ۱۷۰ هزار نسخه پیچیده شد که از این بین، ۱۶۲ هزار نسخه کاملا الکترونیک، هشت هزار و ۵۰۰ نسخه نیمه الکترونیک بودند.

در این گزارش آمار شهرهای مختلف نیز به این شرح آمده است: اصفهان ۹۳ درصد، خراسان رضوی ۸۵ درصد و تهران ۷۸ درصد نسخ الکترونیک داشته‌اند.

این در حالی است که اسفند سال گذشته، تقریبا ۱۳ درصد نسخه‌ها به صورت الکترونیکی نوشته می‌شدند. آذر ۱۴۰۰ این عدد به ۷۶ درصد رسید و اکنون ۹۵ درصد از نسخه‌ها به طور الکترونیکی هستند.

با شیوع ویروس کرونا، طرح سلامت الکترونیکی در کشور با جدیت بیشتر پیگیری شد، این طرح چهار کلان طرح دارد. طرح پایگاه ملی برخط بیمه‌شدگان، طرح پرونده الکترونیکی سلامت، طرح نسخه الکترونیکی شامل نسخه‌نویسی و نسخه‌پیچی و همچنین طرح رسیدگی الکترونیکی به همراه ۲ زیر پروژه امضای دیجیتال پزشکان و اصالت‌سنجی دارو مجموع این طرح را تشکیل می‌دهند.

کاهش ۲۰۰ میلیون مراجعه حضوری در سال با طرح نسخه‌نویسی الکترونیک

پیگیری‌های خبرنگار ایرنا درباره اجرایی شدن این طرح نشان می‌دهد، تنها با اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیک به‌دلیل ایجاد چرخه اطلاعات و حکمرانی داده‌ها، حداقل ۲۰۰ میلیون مراجعه حضوری در سال کاهش پیدا می کند و چهار میلیارد برگ نسخه و سند کاغذی نیز حذف می شود.  

طرح نسخه‌ الکترونیک که از ۲ بخش نسخه‌نویسی و نسخه‌پیچی تشکیل شده است از اول دی‌ماه امسال با دستور رییس‌جمهوری اجرایی شد که بر اساس آخرین گزارش شورای اجرایی فناوری اطلاعات که مربوط به نیمه اسفند ماه است، بیش از ۹۰ درصد پیشرفت داشته است که وضعیت قابل قبولی به نظر می‌رسد.

چالش‌های موجود

در این بین بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد، برخی پزشکان از نوشتن نسخه‌های الکترونیک در پنل‌های رایگانی که در اختیار آنها قرار گرفته، طفره می‌روند علاوه بر آن مقاومت تعدادی از بخش‌های مرتبط با حوزه سلامت به دلیل برخی منافع آن همواره به شکل سدی در برابر این اقدامات خواهد بود.

مقاومت‌هایی که در قالب بهانه‌هایی چون فقدان دسترسی به شبکه و ناپایدار بودن آن بروز پیدا کرده است. همین باعث شده تا سامانه‌های بیمه‌گر پایه در زمان‌های پیک خدمت‌رسانی با کندی مواجه شوند که در نتیجه ضمن کاهش سرعت خدمت‌رسانی باعث افت کیفیت آن نیز خواهد بود که نارضایتی مردم را در پی دارد.

کیفیت بستر ارایه‌ خدمات

کیفیت شبکه‌ای که این خدمات بر بستر آن پیاده‌سازی شده قابل بررسی است، اما ذکر این نکته ضروری است که شبکه ملی اطلاعات هم‌اکنون در سراسر کشور هر روز، ۲۴ ساعته و بدون وقفه در حال فعالیت است. این شبکه که میلیون‌ها کاربر روزانه از آن استفاده می‌کنند، از طریق اپراتورهای همراه و ثابت در دسترس استفاده‌کنندگان و کاربران تخصصی و عمومی آن قرار می‌گیرد بنابراین ذکر مواردی چون نبود نقطه تماس با شبکه و ضعف و ناپایدار بودن آن در مراکز درمانی چون بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، داروخانه‌ها و مطب پزشکان به‌صورت مقطعی و محلی اتفاق می‌افتد.

برای رفع این موارد بهترین راه این است که با اپراتوری که خدمات از آن دریافت می‌شود، موضوع را مطرح کرد تا آنها پیگیری کنند. علاوه بر آن در صورت پاسخگو نبودن اپراتور یا طولانی شدن روند آن، موضوع باید در سامانه رسیدگی و پاسخگویی به شکایات وزارت ارتباطات (سامانه ۱۹۵) ثبت شود.

راه در دسترس دیگر، مکاتبه مستقیم با وزارت ارتباطات است تا مشکل به وجود آمده را حل کنند و نسبت به اقدامات بعدی گام برداشته شود.

این درحالی است که مراکز درمانی که روزانه به استفاده از طرح نسخه الکترونیک اقدام می‌کنند، می‌توانند با استفاده از سامانه نت‌سنج پلاس به آدرس netsanjplus.ir نسبت به بررسی وضعیت کیفیت ارایه خدمات اپراتورهای ثابت و همراه بر اساس موقعیت جغرافیایی خود اقدام کنند تا بهترین ارایه‌کننده خدمات دسترسی به شبکه را شناسایی و خدمات‌رسانی را از طریق آن پی بگیرند.

اپراتور واحد ارایه‌دهنده خدمات سلامت

اکنون ۱۹ صندوق بیمه‌گر پایه درمانی در کشور وجود دارد که قرار است از طریق مراکزی چون داروخانه‌ها و مطب‌های سراسر کشور به میلیون‌ها نفر خدمات سلامت ارایه ‌دهند، اما بهتر است به جای تجمیع سخت‌افزاری نهادها و تجمیع داده‌ای باید رویکرد تجمیعی خدمات در قالب یک اپراتور را اجرایی کرد تا مراکز درمانی فقط با یک اپراتور ارائه‌دهنده خدمات مواجه شوند. درست مثل وظیفه‌ای که «شاپرک» به عنوان اپراتور واحد در شبکه بانکی کشور برای انجام مبادلات بانکی و نظارت بر آن‌ها بر عهده دارد.

با انجام این اقدام، همه مراکز درمانی دریافت کننده خدمات سلامت الکترونیک، به جای رجوع به ۱۹ پنجره، از طریق مراجعه به یک پنجره می‌توانند به خدمات‌رسانی بپردازند و در قالب اپراتور واحد نسبت به رفع مشکلات احتمالی یا به اقدامات اصلاحی دست بزنند.