انتقاد از پخش تصاویر زنده‌ گروگان‌گیری

  وی معتقد است: اگر بخشی از تصاویر مربوط به صحنه‌های گروگان‌گیری همراه با تحلیل، اظهارنظرهای صاحب‌نظران این حوزه و همچنین تفسیر‌های منطقی پخش شوند که به نوعی هم برای مسئولان و هم برای افکار عمومی هشداردهنده باشند، ایرادی ندارد، اما پخش چنین تصاویری به شکل زنده و مستقیم خشونت‌پروری را ترویج داده و باعث افزایش ناامنی در جامعه می‌شود.

این استاد دانشگاه در همین راستا مطرح کرد: مسلما پخش تصاویر زنده از خشونت، باید مدیریت شود و در چارچوب‌های نظری، منطقی و آکادمیک انجام شود. همچنین در عین حال تلاش شود تا تبعات و آثار این ماجرا سنجیده و مورد توجه قرار گیرد. شخصا تا به حال به شکل مستقیم این صحنه‌ها را ندیده‌ام اما معتقدم در مجموع به تصویر کشیدن خشونت در جامعه آن هم به شکل مستقیم که تبعات، عوارض و آثارش هنوز مشخص نیست نه با اخلاق اجتماعی هم‌خوانی دارد و نه اینکه معلوم است این اتفاقات توسط چه کسانی رخ داده و چه تبعات دردناکی را به همراه خواهد داشت؛ بنابراین پخش این تصاویر از نظر من امر پسندیده‌ای نیست.

وی همچنین درباره‌ی القای حس ناامنی به جامعه در پی پخش تصاویر مربوط به خشونت تصریح کرد: ذهنیت مردم فقط با دیدن دو تصویر رسانه‌ای نسبت به مفهوم امنیت شکل نمی‌گیرد؛ چراکه امنیت یک مقوله فوق‌العاده پیچیده‌ای است که در حقیقت واقعیت‌های اجتماعی، تعیین‌کننده چارچوب‌های مفهومی امنیت در ذهن افراد هستند؛ بنابراین صحنه‌های خشونت‌بار فیلم‌ها و حتی بازی‌هایی که با خشونت همراه هستندف یک فاکتور و عامل هستند. قطعا تصویری که هر یک از ما از مقوله امنیت در ذهن داریم، بیشتر از واقعیت‌های روزمره اجتماع ما شکل می‌گیرد.

قدیمی در همین راستا به گفته‌هایش اضافه کرد: ما در حال گذار از یک جامعه سنتی به یک جامعه مدرن هستیم و به هیچ وجه تصویر واقعی ما از حوادث واقعی، فقط توسط رسانه‌ها شکل نمی‌گیرد. والتر ویتمن در سال 1922 در کتاب افکار عمومی خودش اعلام کرد که از این به بعد دنیا توسط رسانه‌ها ترسیم می‌شود و ذهنیت افراد توسط رسانه‌ها شکل می‌گیرد، اما ما هنوز چنین جامعه‌ای نیستیم؛ ضمن اینکه در کنار اینکه امنیت یک امر چند بعدی است که واقعیت‌های اجتماعی آن‌را در ذهنمان می‌سازند، رسانه‌های ما در حال حاضر در بین افکار عمومی در میان مردم، جایگاه خیلی مطلوبی ندارند؛ به عنوان مثال اگر مصرف سرانه کاغذ، روزنامه‌ خواندن، مطالعه کتاب، استفاده از صداوسیما و ... را در نظر بگیریم می‌بینیم که متأسفانه از آن‌ها آمار دقیقی نداریم و متوجه یک اتفاق تلخ نیستیم. رسانه‌های رسمی ما در حال حاضر تا چند درصد مورد توجه مردم هستند؟ و علت این همه استفاده از ماهواره چیست؟

او در ادامه مطلب بالا اظهار کرد: اگر می‌خواهیم در زمینه این ماجرا تفسیری داشته باشیم، نباید به این قضیه تک‌بعدی نگاه کنیم. واقعیت این است که امنیتی که در ذهن ما تصویر می‌شود، محصول واقعیت‌های روزمره ماست و به دلیل اینکه جامعه‌ای هستیم که به شدت شفاهی هستیم، ادعای شخصی بنده این است که وسایل ارتباط جمعی هیچ‌گاه نتوانسته‌اند در ایران نهادینه شوند و مورد قبول و باور مردم قرار بگیرد.

این استاد دانشگاه همچنین در بخشی دیگر از صحبت‌هایش خاطرنشان کرد: به عنوان مثال در سال 2000 که جورج بوش برای ریاست جمهوری آمریکا انتخاب شد، برای حمله به عراق این ادعا را کرد که عراق هم سلاح کشتار جمعی دارد و هم اینکه در حمله‌ به برج دوقلو دخیل بوده است، اما وقتی این حمله انجام شد هیچ مدرکی برای این قضیه رو نشد و آمارها نشان داد که بیش از 70 درصد مردمی که به جرج بوش رأی داده بودند، باورشان همین اتهامی بوده که به عراق زده شده است.

وی در ادامه عنوان کرد: وسایل ارتباط جمعی در غرب نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در ساماندهی و افکار عمومی دارند اما این نقش لاجرم در ایران صحیح نیست. در حال حاضر آمارها حاکی از افزایش دسترسی به شبکه‌های ماهواره‌ای در بین ایرانی‌هاست؛ بنابراین تصاویر زنده از گروگان‌گیری در شبکه‌های خبری دنیا توسط بسیاری از ایرانی‌ها دیده می‌شود که به هیچ وجه درست نیست. ما نمی‌دانیم چنین برنامه‌ای که به شکل زنده در حال پخش است و در آن خشونت وجود دارد، چه تبعاتی خواهد داشت و چه اتفاق ناگواری در پایان می‌افتد. ممکن است وضعیت امنیت جامعه به خطر بیفتد، چراکه امنیت ابتدا از ذهن افراد شروع می‌شود.

این استاد دانشگاه همچنین مطرح کرد:‌ امنیت واقعی، با آنچه منِ نوعی از امنیت در ذهن دارم، کاملا متفاوت است. اگر در واقعیت امنیت 10 درصد باشد، اما در ذهن من نوعی شاید این رقم فقط 5 درصد باشد؛ چراکه معمولا انسان‌ها در این زمینه اغراق می‌کنند و اگر امنیت‌شان پایین است آنرا پایین‌تر هم می‌بینند، بنابراین پخش چنین تصاویری به شکل زنده خشونت‌ پروری را ترویج و ناامنی را هم افزایش می‌دهد و حتی ممکن است مشوقی برای تکرار این قضیه توسط کسانی باشند که در جامعه وجود دارند.

دکتر اسماعیل قدیمی در پایان گفت‌وگوی خود تصریح کرد: ما نمی‌دانیم که مردم ما در چه وضعیت روحی قرار دارند. به جرأت ادعا می‌کنم ما در حال حاضر افرادی را در جامعه خودمان داریم که از لحاظ شخصیتی و روانی دچار انحراف و اشکال هستند و هیچ بعید نیست که با دیدن تصاویر زنده از خشونت‌ها، آن‌ها هم در مقابل تشویق به چنین اقدام‌هایی شوند.

  شبکه‌های خبری طی هفته‌های اخیر پخش زنده‌ی صحنه‌های گروگانگیری‌ و عملیات نجات در پاریس و سیدنی را در دستور کار قرار داده بودند.

نظر دکتر امان‌الله قرایی‌مقدم - جامعه‌شناس - در این باره نیز روز یکشنبه - 21 دی ماه - روی سایت ایسنا قرار گرفت.