مدیریت بحران خشکسالی:کاهش ۳۵ درصدی بارش نسبت به حد نرمال در سال جاری؛ نگران تامین آب در فصل بهار و تابستان هستیم / از میان ۳۱ استان بیش از ۲۱ استان دارای درجات مختلفی از خشکسالی هستند

احد وظیفه درباره خشکسالی غالب بر کشور اظهار کرد: در طبیعت چهارنوع خشکسالی هواشناسی، کشاورزی، هیدرولوژیک، اقتصادی و اجتماعی وجود دارد که کشور ما درگیر هرچهارنوع خشکسالی است که میان این چهارنوع، خشکسالی هواشناسی زودتر از سایر خشکسالی‌ها ظهور می‌کند.

وی افزود: خشکسالی هواشناسی به‌صورت هفتگی، ماهانه و سالانه در مقایسه با میزان بارش نرمال یک منطقه بررسی می‌شود و در صورت کمتر شدن این میزان بارش، خشکسالی رخ داده است و اگر این روند یک تا سه ماه ادامه یابد، اثر این نوع خشکسالی در کشاورزی به‌خصوص در کشت دیم ظاهر می‌شود که در فصول مختلف سال میزان خشکسالی متفاوت است.

رییس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی درباره تاثیر خشکسالی هواشناسی بر کشاورزی گفت: در فصل پاییز که سطح اراضی زیر کشت می‌رود، اگر باران نبارد خسارات زیادی به محصولات کشاورزی وارد می‌شود و در فصل بهار که نزدیک به بار رسیدن محصول کشاورزی و تشکیل دانه و گلدهی است اگر میزان بارش کمتر از حد نرمال باشد، تاثیر منفی بسیار زیادی به نسبت کاهش باران در فصل زمستان دارد.

وی در ادامه اظهارکرد: هنگامی که کمبود بارش به سه ماه می‌رسد دچار خشکسالی کشاورزی می‌شویم که اکنون در استان‌هایی همچون کرمانشاه، ایلام، بخش‌های شرقی لرستان ، خراسان رضوی و خراسان شمالی، گلستان و بخش‌هایی از شمال اردبیل شاهد خشکسالی کشاورزی هستیم.

وظیفه افزود: هر حوضه آبخیزی به یک رودخانه، دریاچه و یا تالاب منتهی می‌شود مانند حوضه دریاچه ارومیه که از کوه‌های اطراف سرچشمه می‌گیرد و به دریاچه ارومیه منتهی می‌شود. هنگامی که در مدت طولانی شش ماهه بارندگی‌ها در یک منطقه کمتر از حد نرمال می‌شود در دِبی یا آورد رودخانه تاثیر منفی می‌گذارد و ورودی سدها ، دریاچه‌ها و تالاب‌ها به شدت کاهش می‌یابد.

وی درباره خشکسالی هیدرولوژیک اظهار کرد: خشکسالی و محدود شدن بارش‌ها به مرور در چرخه آبی و حوزه آبی تاثیر می‌گذارد بنابراین خشکسالی هیدرولوژیک رخ می‌دهد که متاسفانه برخی استان‌ها همچون گلستان،حاشیه شرقی دریای خزر و شرق مازندران، کرمانشاه و ایلام و برخی استان‌ها همچون همدان و بخش‌های غربی لرستان درگیرخشکسالی شدید هستند.

رییس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی ادامه داد: اگر دوره خشکسالی بیشتر از شش ماه ادامه یابد، در مناطقی که معیشت وصنایع مردم از طریق آب تأمین می‌شود، با کاهش دبی رودخانه‌ها دسترسی به آب نیز کم می‌شود همچنین اگر اقتصاد منطقه به کشاورزی و دامداری وابسته باشد، دسترسی به آب و بارش باران و برف از اهمیت بالایی برخوردار است و در صورت کاهش بارندگی‌ها وضعیت اقتصاد و معیشت خانواده‌ها ضعیف و آن‌ها درگیر فقر می‌شوند.

وی با اشاره به خشکسالی اقتصادی و اجتماعی اظهارکرد: با تداوم این خشکسالی‌ها روستاها قابلیت کشاورزی و دامداری خود را از دست می‌دهند و موجب مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ می‌شوند که در این صورت حلبی آبادها و سکونتگاه‌های غیرمتعارف شکل می‌گیرند.

وظیفه ضمن اشاره به این موضوع که تمامی استان‌ها درگیر خشکسالی نیستند، گفت: غالب استان‌ها درگیر هر چهار نوع خشکسالی هستند چراکه از میان ۳۱ استان بیش از ۲۱ استان بارندگی کمتر از حد نرمال را تجربه کرده‌اند و دارای درجات مختلفی از خشکسالی هستند.

وی افزود: این خشکسالی‌ها در برخی استان‌ها همچون تهران به دلیل کاهش ذخایر آبی سدها نسبت به میزان نرمال و کاهش ۳۵درصدی بارش نسبت به حد نرمال، خشکسالی شدید گزارش شده است و برای تامین آب در فصل‌های بهار و تابستان نگرانی شدیدی وجود دارد.

رییس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی ضمن بیان اینکه هر منطقه نیاز به شیوه کنترل خشکسالی ویژه‌ای دارد، اظهار کرد: از 50 سال گذشته تاکنون میزان بارندگی روند نزولی داشته است و همه نقاط کشور نسبت به گذشته دچار کمبود بارش شده‌اند و در این بین ما با افزایش دما که موجب تبخیر آب است، روبه رو هستیم که موجب دسترسی کمتر می‌شود.

وی افزود: برای کنترل این وضعیت باید تغییراتی دربرنامه‌های خرد و کلان انجام شود که چه میزان آب مصرف شود تا موجب فرونشست زمین، خشکی دریاچه‌ها، از بین رفتن تالاب‌ها و گسترش بیابان‌ها نشود.

رییس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با اشاره به وابستگی موجودات عالم به یکدیگر اظهار کرد: اگر در یک منطقه موجودی از بین برود نشانه عدم پایداری آن محیط است و از بین رفتن گونه‌های حیوانی در یک محیط بر حیات انسان‌ها نیز تاثیر می‌گذارد.

وظیفه در پایان تصریح کرد: برنامه‌هایی باید تدبیر شود که با سازگاری، میزان مصرف آب کاهش یابد و از خالی شدن سفره‌های زیرزمینی، فرونشست زمین و تخریب آبخوان‌ها جلوگیری شود.