ازدواج و طلاق به روایت مرکز آمار

مرکز آمار ایران اعلام کرد: امروزه تحولات ازدواج، به واسطه تغییر دیدگاه بشر نسبت به موضوع و بی‌توجهی به خانواده به‌عنوان بنیادی‌ترین نهاد اجتماعی، نابسامانی‌هایی را نصیب جوامع بشری کرده است. بر این اساس تحلیل‌های مربوط به وضع زناشویی که با ازدواج توسعه می یابد و طلاق که بنیاد خانواده را تهدید می‌کند و منشأ بسیاری از مشکلات رفتاری در جامعه می‌شود، حائز اهمیت فراوان است.

پژوهشکده‌ آمار با توجه به رسالت خود در زمینه‌ اجرای طرح‌های پژوهشی با هدف تولید شاخص‌ها و اطلاعات مورد نیاز نظام آماری کشور، طرح پژوهشی فوق را با هدف بررسی وضعیت زناشویی، ازدواج  طلاق جمعیت کشور در سالهای ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ منتشر کرده است.

درصد افراد ۱۰ ساله و بیشتر حداقل یک‌بار ازدواج کرده مردان و زنان تا سال ۱۳۷۵ روندی کاهشی داشته است ولی طی سالهای ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ با روندی معکوس نسبت به سال ۱۳۷۵ افزایشی بوده است به طوری که این شاخص برای مردان در دو سرشماری اخیر از ۵۶.۱ درصد به ۶۱.۷ درصد و برای زنان از ۶۴.۱ درصد به ۶۹.۸ درصد افزایش یافته است. بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۰، استان های مازندران و خوزستان از نظر مقایسه این شاخص رتبه اول را به خود اختصاص داده اند. در این سال، نسبت مردان حداقل یک‌بار ازدواج کرده در هر دو استان ۶۶ درصد بوده است. در مورد زنان رتبه اول شاخص مورد بررسی مربوط به استان یزد و برابر ۷۴.۶ درصد بوده است.

پیش‌رسی ازدواج برای مردان و به خصوص زنان کاهش یافته است به طوری که پیش‌رسی ازدواج مردان از رقم ۶.۳ درصد در سال ۱۳۳۵ به رقم ۲.۲ درصد در سال ۱۳۹۰ تقلیل یافته است و پیش‌رسی ازدواج زنان طی دوره مذکور از ۴۱ درصد به ۲۱.۴ درصد رسیده است. بیشترین پیش‌رسی ازدواج مردان و زنان در سال ۱۳۹۰ به ترتیب مربوط به استان سیستان و بلوچستان با رقم ۴.۶ درصد و خراسان شمالی با رقم ۲۹.۶ درصد است و کم‌ترین پیش رسی ازدواج مردان و زنان مربوط به استان ایلام به ترتیب با رقم ۱ و ۱۱.۹ درصد است.

در سال ۱۳۹۰، ۳۷.۸ درصد از مردان مناطق شهری و ۳۸.۶ درصد از مردان نقاط روستایی کل کشور هرگز ازدواج نکرده بوده اند. این نسبت در مورد زنان مناطق شهری و روستایی به ترتیب ۳۰ و ۳۰.۵ درصد بوده است.

میانگین سن در اولین ازدواج مردان طی ۵۰ سال اخیر با افت و خیزهایی همراه بوده است به طوری که این شاخص در سال ۱۳۳۵، ۲۴.۹ و در سال ۱۳۹۰، ۲۶.۷ سالگی بوده است. اما این شاخص برای زنان افزایش چشمگیری داشته است به طوری که از ۱۹ سالگی در سال ۱۳۳۵ به ۲۳.۴ سالگی در سال ۱۳۹۰ رسیده است. همچنین افزایش سریع‌تر سن ازدواج زنان نسبت به مردان باعث کاهش فاصله سنی زوجین شده است.

طی سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۰ هر دو میزان ازدواج و طلاق افزایش یافته است به طوری که میزان ازدواج از ۹.۸ در هزار در سال ۱۳۸۰ به ۱۱.۶۴ در هزار در سال ۱۳۹۰ رسیده است در حالی که میزان طلاق از ۹۳ در هزار در سال ۱۳۸۰ به ۱.۹ در هزار در سال ۱۳۹۰ رسیده است و شتاب میزان طلاق در دوره ۵ ساله اول ۱۳۸۵-۱۳۸۰ نسبت به دوره ۵ ساله ۱۳۹۰-۱۳۸۵ کندتر بوده است.

در سال ۱۳۹۰ بیشترین میزان ازدواج در کل کشور به ترتیب به استان‌های اردبیل و خراسان شمالی با رقم ۱۵ در هزار و کم‌ترین مقدار در کل کشور به استان تهران با رقم ۸.۴ در هزار تعلق دارد. بیشترین میزان طلاق در کل کشور به استان تهران با رقم ۲.۶ در هزار و کم ترین مقدار مربوط به استان سیستان و بلوچستان با رقم ۰.۶ در هزار تعلق دارد.

در تمام استان‌های کشور و در تمام گروه‌های سنی، درصد زنان بی همسر بر اثر طلاق افزایش یافته است. این افزایش در برخی استانها نظیر آذربایجان شرقی، اردبیل، تهران، خراسان رضوی، سمنان و مرکزی از شدت زیادی برخوردار بوده است. همچنین درصد زنان بی همسر بر اثر طلاق در تمام گروه‌های سنی استان یزد نسبت به استان‌های دیگر پایین‌تر است.