رسالت، روزنامه حامی دولت نوشت: ایران و روسیه دو کشور با اهداف مشترک استراتژیک و مهم هستند که گسترش روابط میان آن‌ها همواره مورد تأکید دولتمردان بوده است. هردو کشور دارای ذخایر مهم انرژی هستند که بهره‌برداری از این منابع می‌تواند فصل مشترکی برای همکاری‌های فی‌مابین فراهم کند.جواد اوجی، وزیر نفت کشورمان و نیکلای شولگینوف وزیر انرژی روسیه که ریاست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه را نیز به عهده‌دارند، در روزهای گذشته راه‌های ارتقای سطح همکاری‌های دو کشور را در زمینه اقتصادی و نفتی بررسی کردند و از دستور کار قرار گرفتن توسعه همکاری‌های دو کشور در حوزه استخراج نفت و گاز خبر دادند.
تقویت همکاری ایران و روسیه در قالب اوپک پلاس باهدف تأمین منافع و تنظیم بازار انرژی، تأمین نیازمندی‌های متقابل، همکاری منطقه‌ای در انتقال گاز ایران به پاکستان و هند با مشارکت شرکت‌های روسی، بومی‌سازی تجهیزات نفت در ایران، همکاری در حوزه ال‌ان‌جی و انتقال فناوری و سرمایه‌گذاری مشترک، از مهم‌ترین محورهای رایزنی وزیر نفت کشورمان با معاون نخست‌وزیر روسیه در مسکو بوده است.
همواره در بخش تعامل تجاری در حوزه انرژی میان دو کشور، رقابت میان ایران و روسیه برای صادرات گاز به اروپا مطرح‌شده است درحالی‌که ایران باوجود صادرات گاز به کشورهای همسایه مانند عراق و کویت، نیازی به صادرات اروپا پیدا نمی‌کند که صرفه اقتصادی هم ندارد. در طرف مقابل روسیه نیز نقشی برای حضور در بازار گاز کشورهای همسایه ایران تعریف نکرده است.
تفاوت بازار صادراتی گاز روسیه و ایران
به نظر می‌رسد طرح چنین مسائلی می‌تواند بستر به حاشیه رفتن سایر ظرفیت‌ها برای گسترش روابط تجاری را فراهم کند. به‌عنوان نمونه شرکت روس‌نفت بیش از ۷۰ درصد از خدمات وارداتی نفتی موردنیاز خود را بومی‌سازی کرده است. این بومی‌سازی با توجه به تحریم شرکت‌های غربی علیه ایران و روسیه می‌تواند به تبادل فناوری میان دو کشور کمک کند.
عرصه همکاری ایران و روسیه در حوزه انرژی بسیار گسترده است که می‌توان به تعیین تکلیف خط لوله ترانس کاسپین برای انتقال گاز ترکمنستان از دریای خزر به اروپا، هدایت روس‌ها به سرمایه‌گذاری در صنایع بالادست گازی و فعال‌سازی کریدور ترانزیتی شمال به جنوب اشاره کرد.
ظرفیت همکاری‌های مشترک میان تهران و مسکو با حضور شرکت‌های سرمایه‌گذار در دو کشور می‌تواند اثر تحریم‌ها را خنثی کرده و همگرایی بیشتری در حوزه اقتصادی و به‌خصوص نفت و گاز با توجه به تحولات کلان حوزه انرژی دنیا ایجاد کند.
سفر ابراهیم رئیسی به مسکو هم سرآغاز تعریف دوباره از تعامل دوسویه میان ایران و روسیه محسوب می‌شود که ضروری است امتیازهای لازم بر اساس منافع کشور از این سفر کسب گردد.
فرصت بهره‌برداری از تجربه گازی روسیه
سعید میرترابی، کارشناس حوزه انرژی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی در گفت‌وگو با «رسالت»، با اشاره به روابط میان ایران و روسیه در حوزه انرژی گفت: ایران قبل از انقلاب از روسیه گاز می‌خرید چون از منابع خود استفاده نمی‌کرد و در سال‌های بعد نیز در پروژه‌های نفت و گاز ایران و اکتشاف و توسعه میدان‌های نفتی در کشورمان حضور پیدا کرد. همچنین روسیه در پروژه گازی پارس جنوبی با ایران همکاری داشت اما واقعیت این است که دامنه همکاری‌ها خیلی گسترده نبوده است.
میرترابی ادامه داد: صنعت نفت ایران درگذشته توسط غرب پایه‌گذاری شد و حالا هم تکنولوژی‌های روز صنعت انرژی دراختیار آمریکا و اروپا قرار دارد. ضمن اینکه در مدیران صنعت نفت ایران، همواره گرایش بیشتری برای همکاری با غرب وجود داشته و از روسیه و یا چین در مسیرهای جایگزین استفاده‌شده است.
وی با اشاره به تجربه روسیه درکشیدن خطوط لوله گاز دریایی و خشکی بیان کرد: روسیه دارای ذخایر گازی بیشتری نسبت به نفت است و ازنظر تکنولوژی و تجربه، فعالیت زیادی در این بخش داشته است که می‌تواند بستر ایجاد زمینه‌های مشترک با ایران را فراهم کند.
وی ادامه داد: روس‌ها می‌توانند در طرح انتقال گاز ایران از خلیج‌فارس یا کنار ساحل به پاکستان یا عمان با ایران همکاری کنند. این در شرایطی است که روسیه در این مناطق ذی‌نفع نیست و ایران را رقیب خود نمی‌داند و می‌توان از ظرفیت آن‌ها استفاده کرد.
میرترابی با اشاره به نقش روسیه در اوپک پلاس گفت: روس‌ها در اوپک پلاس باقدرت‌های بزرگ‌تر همکاری می‌کنند. متأسفانه ایران در سال های اخیر جایگاه گذشته خود را در اوپک ازدست‌داده است درحالی‌که درگذشته ایران جایگاه دوم اوپک را در اختیار داشت. چنانچه ایران به بازار نفت بازگردد و ظرفیت تولید خود را بازیابی کند، امکان مانور بیشتری در کنار روسیه و عربستان خواهد داشت. استاد دانشگاه خوارزمی گفت: کشور ظرفیت صادرات دو میلیون بشکه‌ای در هرروز دارد. اگر محدودیت‌های فروش نفت ایران برداشته شود و بتواند مجددا تعدادی از کشورها را در اوپک با خود همراه کند، می‌تواند از طریق اوپک روی اوپک پلاس تأثیر بگذارد.
محدودیت در همکاری چین و روسیه با اعمال تحریم‌ها
این کارشناس حوزه نفت و انرژی بابیان اینکه اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، در تداوم همکاری‌های میان چین و روسیه محدودیت ایجاد کرد، افزود: تحریم‌ها باعث تعلیق و توقف در پروژه‌ها شد اما چین حضور بیشتری نسبت به روسیه داشت زیرا این کشور به‌شدت نیازمند خرید انرژی است ولی روسیه صادرکننده انرژی است. بنابراین چینی‌ها ما را به‌عنوان رقیب درنظر نگرفتند و حتی توانمندی ایران در صنعت نفت و انرژی برای آن‌ها امتیاز محسوب شد.وی با اشاره به همکاری منطقه‌ای در انتقال گاز ایران به پاکستان و هند با مشارکت شرکت‌های روسی گفت: ایران پروژه خط لوله گاز را به پاکستان و هند دارد و بخش‌های پاکستان و هند را می‌تواند با مشارکت روسیه انجام دهد. ایران خط لوله را تا مرز پاکستان رساند اما پاکستان به دلیل وجود فشارهای سیاسی از ایران گاز نخرید. روس‌ها اکنون می‌توانند برای کشیدن خط لوله به هند که پروژه بزرگی است با ایران مشارکت کنند. میرترابی در پایان با اشاره به همکاری‌های ایران و روسیه در حوزه ال‌ان‌جی بیان کرد: روسیه در بخش ال ان جی فعالیت زیادی نکرده است و از طریق لوله انرژی را به اروپا منتقل می‌کند. ال‌ان‌جی پروژه‌ی گرانی است و برای ایران به علت محدودیت در منابع مالی به‌صرفه نیست. انتقال گاز به کشورهای همجوار ازطریق لوله به‌صرفه‌تر است اما مسائل سیاسی و منطقه‌ای این نحوه انتقال را سخت‌تر کرده است. اگر تأسیسات در حوزه ال‌ان‌جی ایجاد شود شرایط را برای صادرات بیشتر فراهم می‌کند. درصورتی‌که محدودیت‌ها برداشته شود، امکان فعالیت بیشتر در حوزه ال‌ان‌جی وجود دارد.
ارسال نظر
