مقام اروپایی: مذاکرات وین ممکن است از نیمه دوم ماه آگوست آغاز شود / دو برداشت غربی ها درمورد استراتژی ایران در مذاکره احیای برحام چیست؟

روزنامه وال‌استریت‌ژورنال نوشت: ایران طی یک سال گذشته در توانایی خود برای ذخیره اورانیوم غنی شده پیشرفت قابل توجهی داشته است و این وضعیت، تلاش دولت بایدن برای احیای برجام را پیچیده تر می کند.

در ادامه این مطلب آمده است: واشنگتن به دنبال احیای توافقی است که دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا در سال 2018 از آن خارج شد.

ایران پس از چند هفته که از آخرین دور مذاکرات وین می گذرد روز چهارشنبه اعلام کرد که پس از شروع دوره ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی در ماه آینده، آماده بازگشت به میز مذاکره خواهد بود.

مقامات آمریکایی و اروپایی تخمین می زنند که ایران در حال حاضر می تواند ظرف دو تا سه ماه، اورانیوم غنی شده کافی برای تولید سلاح هسته ای را به دست آورد.

مقامات آمریکایی می گویند آنها در حال حاضر اطمینان دارند که بازگشت به مفاد توافق سال 2015، زمان گریز را به حدود یک سال می رساند.

رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران روز چهارشنبه به شبکه خبری سی‌ ان‌ ان گفت: "اگر ایران همچنان برنامه هسته‌ای خودش را گسترش دهد و توافقی هم شکل نگیرد، ممکن است زمانی برسد که دیگر توافق اصلی برای ما منافع منع‌ اشاعه‌ ای نداشته باشد. البته هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم."

ارزیابی زمان گریز ایران بسته به پیش فرض های ارائه شده در مورد تجهیزات فنی این کشور، توانایی استفاده از آن و سرعت گسترش ظرفیت آن.متفاوت است.

برخی از مقامات اروپایی حاضر در گفتگوها معتقدند اگر این پیمان به سرعت هم احیا شود، زمان گریز ایران کمتر از یک سال خواهد بود و نگران هستند که در صورت ادامه گفتگوها، تهران به فعالیت های هسته ای خود ادامه دهد.

نگرانی اصلی مقامات غربی این است که ایران فن آوری مورد نیاز برای به کارگیری بهتر برخی سانتریفیوژهای پیشرفته را که از آنها برای غنی سازی اورانیوم استفاده می کند، فرا گرفته است. به ویژه، ایران در استفاده موثر از سانتریفیوژهای نسل دوم موسوم به IR-2M مهارت بیشتری به دست آورده است.

ایران در سال 2016 بیش از هزار دستگاه IR-2M داشت ، اما طبق این توافق از استفاده از آنها منع شد. دیپلمات های غربی در آن زمان معتقد بودند ایران از دانش کافی جهت استفاده از این دستگاه‌ها برخوردار نیست. چندین دیپلمات ارشد غربی می گویند که اکنون شرایط تغییر کرده است.

طی سال گذشته، ایران بیشتر ماشین های IR-2M خود را مستقر کرده است - که سه تا چهار برابر سریعتر از سانتریفیوژهای مجاز ایران در برجام است و ایران از آنچه بسیاری از ناظران انتظار داشتند، کار را با سرعت و موفقیت بیشتری انجام داده است.

برجام علاوه بر محدود کردن نوع سانتریفیوژهای ایران، این کشور را به حذف دو سوم سانتریفیوژهای خود واداشت. همچنین بر اساس این توافق، مقدار اورانیوم غنی شده ای که ایران مجاز به داشتن آن است، 300 کیلوگرم تعیین شد و سطح غنی سازی مجاز نیز به 3.67٪ محدود شد.


پس از آنكه ترامپ از توافق خارج شد و تحریم های اقتصادی را علیه ایران اعمال كرد، تهران گام به گام برای گسترش فعالیت های هسته ای خود حركت كرد.

ایران اکنون اورانیوم غنی شده با خلوص 60 درصد تولید می کند. هفته گذشته، آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارش داد که ایران برنامه هایی برای تولید فلز اورانیوم غنی شده ارائه داده است، فلز اورانیوم در سلاح هسته ای نیز استفاده می شود، ولی ایران می گوید این فلز را برای استفاده صلح آمیز تولید می کند.

تهران همچنین دسترسی بازرسان بین المللی به تأسیسات هسته ای اصلی خود در نطنز را محدود کرده و از تمدید توافق با آژانس بین المللی انرژی اتمی برای تحویل فیلم های ضبط شده و سایر مواد نظارتی به آژانس، امتناع ورزیده است.

با توجه به پیشرفت ایران در سانتریفیوژها، مقامات اروپایی رویکرد سه جانبه جدیدی را برای افزایش زمان گریز پیشنهاد کرده اند. آنها علاوه بر نگه داشتن سانتریفیوژهای پیشرفته در انبار و مهر و موم کردن آن ها، می خواهند ایران زیرساخت های الکترونیکی مورد استفاده برای کار با ماشین آلات ممنوع شده تحت برجام را برچیند و ظرفیت تولید سانتریفیوژهای جدید را کاهش دهد.

مذاکره‌کنندگان در وین در آستانه توافق بر سر ارسال ذخایر اورانیوم ایران به روسیه بوده‌اند. به گفته چندین نفر که در این مذاکرات شرکت داشتند، ایران اصرار دارد که اجازه نخواهد داد سانتریفیوژهای پیشرفته اش از بین برود.


دیپلمات های غربی در مورد استراتژی ایران برای مذاکرات دو عقیده متفاوت دارند. برخی می گویند که تهران می خواهد توافق سال 2015 را احیا کند اما ایرانی ها با این تصور که اشتیاق دولت بایدن برای خنثی کردن یک بحران احتمالی هسته ای می تواند واشنگتن را به اعطای امتیازات بیشتر سوق دهد، فعلا آن احیای برجام را به تاخیر می اندازند. یک مقام ارشد اروپایی گفت مذاکرات وین، که در 20 ژوئن به پایان رسید، ممکن است تا نیمه دوم ماه آگوست دوباره آغاز شود.

مقامات غربی می گویند، ایران از سرعت کند مذاکرات برای کسب دانش فنی برگشت ناپذیر در مورد فلز اورانیوم، سانتریفیوژها و تولید اورانیوم غنی شده با درجه بالاتر استفاده می کند.

اما در مقابل، مقامات دیگری معتقدند در ایران مباحثاتی جدی درباره اینکه آیا این کشور اصلاً باید به برجام بازگردد یا نه در جریان است.

رئیسی، رئیس جمهور جدید ایران، در جریان رقابت های انتخاباتی از احیای توافق هسته ای حمایت کرد، اما بلافاصله پس از آن گفت که تیم وی ابتدا نتایج مذاکرات را تاکنون بررسی خواهد کرد.

اختلاف نظر ایران در مورد شرایط بازگشت به توافق گاه به افکار عمومی نیز کشیده شده است. در اوایل این هفته، حسن روحانی، رئیس جمهور فعلی ایران از برخی انتقاد کرد که اجازه نمی دهند مذاکرات به نتیجه برسد.

سیاستمداران و رسانه های تندرو مدت هاست که با توافق هسته ای مخالفت می کنند. روحانی اخیرا گفت، "آنها فرصت را برای دستیابی به توافق از این دولت گرفتند."

ایران تاکنون اصرار داشته است که ایالات متحده ابتدا باید تمام تحریم های دوران ترامپ ، از جمله تحریم مربوط به حقوق بشر و تروریسم را لغو کند، برای خروج از برجام غرامت دهد و تضمین کند که دیگر از توافق خارج نخواهد شد.

مقامات آمریکایی و اروپایی می گویند این خواسته ها پذیرفته نخواهد شد.